روزنامه آلمانی "زوددویچه" با همکاری شبکهای از ۴۰۰ خبرنگار بینالمللی پرده از فعالیتهای یک شبکه بزرگ پولشویی برداشته است. معتمدان رئیسجمهور روسیه، پادشاه عربستان و پسرخاله بشار اسد از جمله مشتریان این شبکه هستند.
تبلیغات
افشای میلیونها سند محرمانه پرده از فعالیتهای یک شرکت حقوقی مستقر در پاناما برداشته است که به مشتریان خود کمک میکرده داراییشان را پنهان کنند. سیاستمداران صاحب قدرت، ستارگان دنیای ورزش و حتی تبهکاران بینالمللی از مشتریان این شرکت حقوقی بودند.
میلیونها سند محرمانه که به دفتر روزنامه آلمانی "زوددویچه" ارسال شده و در اختیار شبکهای از خبرنگاران بینالمللی قرار گرفته، نشان میدهد شرکت حقوقی "موساک فونسکا" در پاناما به مشتریان خود کمک میکرده با تأسیس شرکتهای فرضی و جعلی و بازکردن یک شماره حساب، دارایی خود را با دور زدن قوانین مالیاتی یا تحریمها جا به جا کنند.
این اطلاعات در برگیرنده ۵/ ۱۱ میلیون سند از جمله شامل ایمیل، گردشهای حسابهای ملی، کپی پاسپورت و سایر مدارک مشتریان شرکت "موساک فونکسا" است.
انتشار همزمان اطلاعات در صدها رسانهی جهان
روزنامه زوددویچه با همکاری "گروه خبرنگاران تحقیقی" که مقر آن در واشنگتن است، به بررسی اطلاعات این اسناد پرداخته است.
حدود ۴۰۰ خبرنگار از ۸۰ کشور جهان همزمان انتشار اسناد این شبکه پولشویی را با عنوان "اوراق پاناما" در صدها رسانهی جهان آغاز کردند.
اطلاعات آنها نشان میدهد دستکم ۱۴۰ سیاستمدار و مقام مسئول از کشورهای مختلف جهان مشتری شرکت حقوقی "موساک فونکسا" هستند.
معتمدان ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه، پروشنکو رئیسجمهور اوکراین، زیگموندور گونلاگسون نخستوزیر ایسلند، ملک سلمان پادشاه عربستان و انیس مخلوف پسرخاله بشار اسد رئیسجمهور سوریه از جمله مشتریان این شرکت هستند.
به عنوان مثال شرکت فرضی پروشنکو در سال ۲۰۱۴ میلادی و تنها دو ماه پس از پیروزی او در انتخابات ریاستجمهوری اوکراین تأسیس شده است.
بر اساس این اسناد نخستوزیر ایسلند هم پایان سال ۲۰۰۹ میلادی در حالیکه این کشور درگیر سختترین بحران مالی تاریخ خود بود همراه همسرش شرکتی در پاناما تأسیس کرده و سهام خود در یکی از مهمترین بانکهای ایسلندی را که با کمک دولت از ورشکستگی نجات پیدا کرد، به این شرکت منتقل کرده است.
اعتراض شدید موساک فونکسا به انتشار اسناد مشتریان خود
به نوشته زوددویچه، جاسوسان شناخته شده و روسای باندهای قاچاق مواد مخدر هم مشتری این شرکت هستند و شماری از نهادهای مالی بینالمللی از جمله برخی بانکهای آلمانی در این شبکه پولشویی دست دارند.
به عنوان مثال یکی از نزدیکان ولادیمیر پوتین با کمک این شرکت و دور زدن تحریمهای بانکی دو میلیارد دلار از روسیه خارج کرده است. پسرعموی بشار اسد هم یکی دیگر از مشتریهای تحت تحریم موساک فونکسا بوده است.
در فهرست مشتریهای این شرکت نام لیونل مسی، ستاره آرژانتینی دنیای فوتبال و حتی نام خوان پدرو دامیانی از اروگوئه، یکی از اعضای هیئت بررسی تخلفات مالی فیفا نیز به چشم میخورد.
شرکت حقوقی "موساک فونکسا" با انتقاد شدید از افشای اسناد محرمانه خود در رسانهها اعلام کرده است که از ۴۰ سال پیش به مشتریانی از سراسر جهان خدمات ارائه میکند و "هرگز به دلیل انجام فعالیت غیرقانونی محکوم نشده" است.
جورج ماسکولو، مدیر شبکه تحقیقی روزنامه زوددویچه، معتقد است انتشار اسناد این شبکه پولشویی بازتاب وسیعی در عرصه سیاسی خواهد داشت.
او در گفتگو با شبکه سراسری تلویزیون آلمان تصریح کرد: «تأسیس یک شرکت فرضی و جا به جایی پول از نظر قانونی ممنوع نیست. اما کسی که به دنبال چنین راهکارهایی میگردد اغلب دلیلی غیراخلاقی برای پنهان کردن دارایی خود دارد.»
اسناد پاناما و سیاستمدارانی که پولهایشان را خارج کردند
اسناد ۲۱۴هزار شرکت صوری که توسط یک دفتر وکالت در پاناما تاسیس شدهاند، رو شد. تاسیس شرکت در آن سوی مرزها خلاف قانون نیست، اما در اینجا کسانی را ببینید که پولهاشان را در این شرکتها "پارک" کردهاند:
عکس: picture-alliance/dpa/J.F.Frey
تقریبا ۶ /۲ ترابایت سند (برای مقایسه: ویکی لیکس ۷ / ۱ گیگا بایت سند بود) مربوط به تاسیس ۲۱۴ هزار شرکت فرامرزی از سال ۱۹۷۷ تا ۲۰۱۵ توسط فردی ناشناس فاش شدهاند. این شرکتها در دفتر وکالت "Mossack Fonseca" در پاناما (در این ساختمان شیشهای) به ثبت رسیدهاند.
عکس: picture alliance/AP Photo/A. Franco
حجم اسناد افشاشده به قدری زیاد است که روزنامه "زوددویچه" از سازمان بینالمللی خبرنگاران برای بررسی اسناد کمک خواسته است. در حال حاضر ۴۰۰ روزنامهنگار از ۱۰۰ روزنامه و شبکه رسانهای از ۸۰ کشور جهان در حال بررسی "اسناد پاناما" هستند که نتایج آن بهمرور منتشر خواهد شد.
اغلب شرکتهای ایرانی ذکرشده در "اسناد پاناما" متعلق به دولت ایران بودهاند. روزنامه آلمانی زوددویچه مینویسد: یکی از مسئولان دفتر وکالت "موساک فونسکا" برای اطلاع از صاحبان اصلی شرکتهای ایرانی پرسوجویی داشته که سرانجام یکی از همکاراناش در لندن در یک ایمیل مینویسد: "صاحب این شرکتها محمود احمدینژاد است".
عکس: AP
شرکتهایی با سرمایههای میلیونی که صاحبان آنها بسیار نزدیک به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه هستند توسط دفتر وکالت "موساک فونسکا" در پاناما به ثبت رسیدهاند. یکیاز آنها سرگئی رولدوگین (نفر سمت چپ) است. او موزیسینی است که در سال ۱۹۸۵ سمت پدرخواندگی دختر پوتین را در مراسم غسل تعمید بر عهده گرفته بود.
عکس: Imago/Itar-Tass
دو ماه پس از انتخاب به عنوان رئیس جمهور اوکراین در سال ۲۰۱۴، پترو پروشنکو، شرکت فرامرزی خود را به وسیله دفتر وکالت "موساک فونسکا" به ثبت میرساند. بر اساس گزارش مجله فوربس ثروت پروشنکو برابر ۸۵۸ میلیون دلار است. او ماهانه بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار دلار به حساب شرکت واریز کرده و از آنجا پولها روانه اتریش و لتوانی شدهاند.
عکس: Reuters/M. Dalder
نام تعدادی از شرکتهایی که در آن سوی مرزهای آذربایجان تاسیس شدهاند با اعضای خانواده الهام علیاف، رئیس جمهور کشور پیوند خورده است. بیشتر این شرکتها در تجارت طلا فعال هستند. دفتر وکالت "موساک فونسکا" در پاناما که به "بهشت مالیاتی" شهرت دارد این شرکتها را به ثبت رسانده است.
عکس: picture-alliance/dpa
نام ماریسیو ماکری، رئیس جمهور آرژانتین در میان "اسناد پاناما" دیده میشود. دفتر ریاست جمهوری آرژانتین اعلام کرده که "شرکت فرامرزی" تاسیس شده، شرکتی خانوادگی بوده است و آقای رئیس جمهور سرمایهای در این شرکت ندارند.
عکس: Reuters/Argentine Presidency/Handout via Reuters
اسامی نخستوزیر، وزیر اقتصاد و کشور ایسلند در "اسناد پاناما" دیده میشود. شرکت فرامرزی زیگموندور داوید گونلاگسون، نخست وزیر ایسلند، صاحب اوراق قرضه یک بانک است که در دوران بحران اقتصادی به سوی ورشکستگی کشیده شد و با "کمک مالی دولت" از بحران خارج شد. ارزش این اوراق قرضه اکنون بسیار بالا رفته و ثروت هنگفتی برای نخست وزیر به همراه آورده است.
عکس: Reuters
شرکت وابسته به ملک سلمان، پادشاه عربستان در "اسناد پاناما" نیز وجود دارد. وظیفه این شرکت تامین مالی خرید مسکن لوکس در لندن است.
عکس: Getty Images/AFP/S.Loeb
وکیل شیخ "حمد بن جاسم بن جبر آل ثانی" نخست وزیر قطر(نفر وسط) اعلام کرده است که "اجازه ندارد در این زمینه اظهار نظر کند".
عکس: picture alliance/dpa
"مگا استار اینترپرایز" نام شرکتی صوری است که نیمی از آن در تملک لیونل مسی، ستاره جهانی فوتبال است. خورخه هورایکو، پدر مسی نیز در این شرکت شریک است. این شرکت فرامرزی حتی تا چند هفته پیش نیز فعال بوده است.
عکس: Getty Images/D. Ramos
ایان کامرون، پدر دیوید کامرون نخست وزیر بریتانیا شرکتهایی را در آن سوی مرزهای کشورش به ثبت رسانده بود تا بتواند مالیات کمتری در بریتانیا بپردازد. ایان کامرون روز ۸ دسامبر سال ۲۰۱۰ درگذشت. دیوید کامرون هنوز به سئوالات خبرنگاران گاردین در این زمینه پاسخ نداده است. اسامی ۶ تن از اعضای مجلس اعیان بریتانیا نیز در "اسناد پاناما" دیده میشود.
عکس: Getty Images/AFP/S. de Sakutin
جمال و علاء مبارک (نفر سمت چپ) پسران حسنی مبارک، رئیس جمهور اسبق مصر. یکی از شرکتهای علا مبارک که در خارج از کشور ثبت شده به موضوع تحقیقات ماموران اداره دارایی مصر تبدیل شده است.
عکس: AFP/Getty Images/K. Desouki
حافظ و رامی مخلوف (عکس از رامی مخلوف) دو پسر خاله بشار اسد هستند که نام آنها در چند شرکتی که در پاناما به ثبت رسیده، دیده میشود. شرکتی نیز با نام ایاد علاوی، سیاستمدار عراقی به ثبت رسیده است.
عکس: picture alliance/dpa
بررسیهای اولیهی این اسناد نشان میدهند که حدود ۱۴۰ سیاستمدار و مدیر برجسته از سراسر جهان در مظان اتهام پولشویی قرار دارند. در این میان نام ۱۲ رئیسجمهور یا نخستوزیر کشورهای جهان دیده میشود که برخی از آنان دیگر مسئولیتهای دولتی ندارند. شرکت برونمرزی متعلق به خلیفه بن زیاد آل نهیان، نخست وزیر و خلیفه ابو ظبی اعلام کرده است که "قادر به توضیح و تفسیر اتهامات نیست".