اقتصاددانان ایران: نگرش دولت به مسائل، غیرعلمی و غیرکارشناسانه است
۱۳۸۷ آبان ۱۹, یکشنبه
نامه‌ی استادان اقتصاد دانشگاه‌های کشور روز شنبه ۸ نوامبر (۱۸آبان) منتشر شد. این نامه، گزارشی از «عملكرد سه ساله اقتصاد ایران و طرح تحول اقتصادی دولت» و مخاطب آن ملت، نمایندگان مجلس و محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور است.
در این نامه آمده است: «اقتصاد كشور در شرایط داخلی و جهانی حساس و دشواری قرار دارد. رشد اقتصادی اندک، بیكاری گسترده، تورم مزمن و دو رقمی، بحران در بازارهای پول و سرمایه، بودجه انبساطی دولت، اختلال در تعامل با دنیای خارج، وجود فقر و نابرابری‌ها، در كنار شرایط حساس بحران مالی جهانی، آثار گسترده و تعیین‌كننده‌ی آن بر صادرات، واردات، تامین نیازها و از همه مهمتر عدم تحقق احتمالی درآمد لازم از فروش نفت برای تامین بودجه‌ی دولت، از جمله اساسی‌ترین مشکلات موجود کشور است. اما متاسفانه دولت در این زمینه‌ها اقدامات مقتضی و مناسبی انجام نداده‌است.»
اقتصاددان کشور نوشته‌اند: «در این وضعیت بسیار حساس، دولت مصمم است سیاست‌های گسترده‌ای را تحت عنوان طرح تحول اقتصادی به مورد اجرا گذارد. ما از تبعات طرحی که با شتابزدگی و در بستر نامساعد ملی و بحران جهانی به‌اجرا درخواهد آمد، بیمناكیم. از این رو لازم دیدیم با تحلیل وضعیت اقتصاد کشور، علل پیدایش بحران کنونی، راه‌های برون رفت از این تنگناها را با مردم شریف ایران، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و دولت محترم درمیان بگذاریم. شاید قبل از آن‌که معضلات کشور حادتر شود، بتوان اصلاحات لازم را به موقع در آن اعمال کرد.»
«چارچوب فكری نادرست دولت نهم»
در ادامه‌ی نامه‌ی استادان اقتصاد دانشگاه‌های کشور آمده است: «این درست است كه دولت نهم از زمان روی کار آمدن، حل این مسائل و بهبود وضعیت اقتصادی کشور را در سریع‌ترین زمان ممکن در دستور کار خود قرار داده‌است. اما متاسفانه به رغم تلاش‌های شبانه روزی مسئولان، سیاست‌گذاری‌ها موجب شده‌است به دلیل ماهیت تفکر حاکم بر آن و ضعف در شناخت همه‌جانبه‌ی مسائل و مشكلات، به‌جای بهره‌گیری از ظرفیت‌های حقوقی و قانونی و تقویت نهادهای موجود، راهبردی در جهت تخریب ساختار‌ها باشد و دركنار آن دولت با پا فشاری بر سیاست‌های نادرست، راه تعامل سازنده جامعه مدنی و نخبگان کشور را مسدود ساخته است.»
اقتصاددانان کشور می‌گویند: «نگرش دولت نهم به مسائل بین‌المللی و داخلی غیرعلمی و غیرکارشناسانه است. همین چارچوب فکری، کیفیت تعامل دولت با دنیای خارج، برخورد آن با نهادهای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی اقتصادی و اجتماعی و ماهیت سیاست‌ها و برنامه‌های دولت نهم و چگونگی اجرای آن را مشخص می‌سازد و بسیاری از نارسایی‌ها و ناكامی‌های این دولت را توضیح می‌دهد.»
«تعامل تنش‌زا با جهان خارج»
در ادامه‌ی نامه‌ی اقتصاددانان گفته شده است: «سیاست تجاری نادرست و تعامل ناپایدار و تنش‌زای دولت نهم با جهان خارج علاوه بر محرومیت از ره‌آوردهای بالقوه تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی، هزینه‌های سنگینی را به اقتصاد كشور تحمیل كرده‌است. به‌طوری كه امروزه به دلیل تحریم‌های سازمان ملل، بخش بزرگی از واردات و صادرات كشور از طریق واسطه‌ها انجام می‌شود كه علاوه بر تحمیل ریسك بیشتر، موجب افزایش چندین میلیارد دلاری قیمت تمام شده صادرات و واردات كشور گردیده‌است.»
درخواست اقتصاددانان امضاكننده‌ی این نامه از مردم ایران، نمایندگان مجلس و دولت آن است كه «دریابند اقتصاد كشور با چالش‌های بسیاری روبروست. این اقتصاد برای حل و فصل مسائل خود توجه ویژه‌ای را می‌طلبد.»
به باور نویسندگان نامه، «سیاست‌گذاری اقتصادی مستلزم آگاهی عمیق نسبت به مبانی نظری علم اقتصاد، تجربه جهانی و ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی كشور است.» آنان به دولت و مجلس توصیه کرده‌اند که «از ظرفیت‌های كارشناسی و تخصصی موجود در بدنه دستگاه‌های دولتی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سابق، بانك مركزی و دانشگاه‌ها سود جویند.»
«طرح تحول اقتصادی» نمی‌تواند اجرا شود
استادان اقتصاد دانشگاه‌های کشور، "طرح تحول اقتصادی" دولت احمدی‌نژاد را طرحی برای "اصلاح ساختار" کشور توصیف کرده و نوشته‌اند: «تاكنون امكان‌سنجی‌های این طرح انجام نشده و حداقل در معرض قضاوت محافل علمی و تصمیم‌گیری قرار نگرفته است. این طرح نمی‌تواند در ظرف چند ماه آینده، آن هم در فضای پر التهاب انتخاباتی به مرحله اجرا درآید، لذا هرگونه كوششی در اجرای شتابزده آن، هزینه‌های سنگینی را برای كشور به بار خواهد آورد.»
این سومین نامه‌ی سرگشاده‌ی استادان اقتصاد در سه سال گذشته است که در آنها به سیاست‌های اقتصادی دولت محمود احمدی‌نژاد، به شدت انتقاد شده است. غالب ارزیابی‌ها و پیش‌بینی‌های این کارشناسان در خصوص پیامدهای سیاست‌های دولت احمدی‌نژاد در عمل درست از آب درآمده است.