هر از گاه یک خبر دروغین دولت آلمان را ودار به واکنش با هشتگی به نام "شفاف‌سازی" (klargestellt#) می‌کند. مثلا چند ماه پیش دولت با همین هشتگ توضیح داد که پناهنده‌ها در این کشور به مناسبت کریسمس عیدی نقدی نمی‌گیرند. این واکنش به شایعه‌ای بود که در آستانه کریسمس در شبکه‌های اجتماعی در آلمان منتشر شد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

روز ۲۶ ماه مه انتخابات پارلمان اروپا برگزار می‌شود. ناظران نگران‌اند که در آستانه این انتخابات اخبار گمراه‌کننده، جهت‌دار یا حتی کاملا دروغین به ویژه درباره مهاجران منتشر شوند یا اخباری که "نخبگان" اتحادیه اروپا را دشمن شهروندان عادی جلوه دهند.

به همین دلیل کمیسیون اتحادیه اروپا برای جلوگیری از این که پوپولیست‌ها در پی اتشار اخبار دروغ رای بیشتری کسب کنند، شبکه‌های اجتماعی پرطرفار و تآثیرگذار مانند فیسبوک، گوگل و توییتر را موظف به پایبندی به اصول رفتاری متناسب کرده است. این پلتفرم‌ها همچنین موظف شده‌اند که درباره اقدامات خود گزارش ارائه کنند. در صورتی که اقدامات این شبکه‌ها به حد کافی ثمربخش نباشد، کمیسیون اتحادیه اروپا دست به اقدامات بیشتری خواهد زد.

همین حالا هم برخی اقدامات صورت می‌گیرد. مثلا شبکه‌های اجتماعی با همکاری نزدیک‌تر اخبار را راستی‌آزمایی می‌کنند یا پروفایل‌های جعلی را پس از کشف می‌بندند. همچنین فهرستی از تبلیغات تهیه می‌شود که بر اساس آن هر کس می‌تواند ببیند چه کسی از کدام کشور اتحادیه اروپا به این شبکه‌ها تبلیغی سیاسی سفارش داده است؛ هزینه این تبلیغات چقدراست و تبلیغات برای کدام اقشار اجتماعی در نظر گرفته شده‌اند.

مثلا در فیسبوک امکانی فراهم شده که از طریق آن می‌توان در فیسبوک و اینستاگرام تبلیغات سیاسی یا تبلیغ درباره موضوعات با اهمیت ملی را جست‌وجو کرد. بر اساس آنچه فیسبوک اعلام کرده این کنسرن تبلیغاتی را که از مه سال ۲۰۱۸ منتشر شده‌اند جمع‌آوری و آنها را تا هفت سال ذخیر می‌کند.

این گام از نظر برخی ناظران به اندازه کافی مؤثر نیست. مثلا به این دلیل که سفارش‌دهندگان تبلیغات در فیسبوک خود تعیین می‌کنند که آیا موضوع تبلیغات‌شان سیاسی است یا نه. بخش بزرگی از محتوای مشکل‌ساز هم به عنوان پست‌های عادی منتشر می‌شوند و نه به عنوان تبلیغات. سیاستمداران اتحادیه اروپا همچنین شکایت می‌کنند که کارزارهای فیسبوک از طریق پیام‌رسان فیسبوک (فیسبوک مسنجر) و اینستاگرام تنها در سطح ملی امکانپذیر است و نه در سطح اروپا.

گوگل در حال حاضر گزارش شفافیت درباره تبلیغات سیاسی می‌دهد. بر اساس این گزارش از روز ۲۰ مارس بیش از ۱۱ هزار و ۷۰۰ آگهی تبلیغاتی منتشر شده‌اند که هزینه آنها بیش از ۷۰۰ هزار یورو بوده است. سهم تبلیغات در آلمان در این میان ۶۸ هزار یورو بوده است. هر کس بخواهد درگوگل برای خود تبلیغ کند باید مقیم یکی از کشورهای اتحادیه اروپا باشد.

توئیتر نیز در دستورالعملی در ماه آوریل آورده است: «استفاده از خدمات توییتر برای خرابکاری در انتخابات یا اعمال نفوذ بر انتخابات مجاز نیست». این شامل حال پست‌هایی می‌شود که بر میزان شرکت در انتخابات تاثیرات منفی می‌گذارند یا اطلاعات اشتباه در مورد زمان و مکان یا روند انتخابات می‌دهند.

همچنین حساب‌های توئیتری‌ای که برای کارزارهای سیاسی از آنها استفاده می‌شود، مشخص می‌شوند. اطلاعات مربوط به منبع مالی این کارزارها و میزان تأثیرگذاری آنها نیز ثبت می‌شود. البته توییتر هم گاه شتابزده عمل می‌کند. مثلا آخر هفته‌ای که گذشت حساب خانم ساوسان چبلی، مدیرکل فعالیت‌های مدنی در دولت برلین برای مدت کوتاهی بسته شد. او در رابطه با جنجالی که بر سر نام محمد در این ایالت به راه افتاده بود، در واکنش به یک توییت از حزب راستگرای "آلترناتیو برای آلمان" نوشته بود: «ما تلاش می‌کنیم که نام محمد هرگز محو نشود!» ماجرا از انتشار آماری شروع شد که از محبوبیت نام محمد در برخی ایالات آلمان خبر می‌داد.