لئو گراسه، مجری یک کانال علمی در یوتیوب به نام "Dirty Biology" است که برنامه‌ای موفق ارائه می‌دهد و مخاطبان زیادی دارد. او اخیرا توییتی زد که به شدت جلب توجه کرد. توییت با این جمله  شروع می‌شد: «عجیب است» (C'est étrange) و نوشت که یک آژانس تبلیغاتی مرموز به او پیشنهاد عجیب و غریبی کرده و گفته به کارزاری برای انتشار اطلاعات نادرست درباره واکسن بیون‌تک/فایزر (BioNTech / Pfizer)  بپیوندد و برای این کار پول خوبی دریافت کند.

آژانس موسوم به "Fazze" که ظاهرا در آدرسی در نزدیکی موزه بریتانیا در لندن بای مستقر باشد، در یک ایمیل از گراسه خواسته که برای تبلیغ در این باره طوری حرف بزند که گویا نظر خود را می‌گوید. مثلا بگوید به تحقیق در مورد واکسن‌ها علاقمند است و در مورد بیون‌تک/فایزر به اطلاعاتی دست یافته‌ که رسانه‌های اصلی بر آن سرپوش می‌گذارند. همچنین از او خواسته است که فرد پشت این کمپین که با او تماس گرفته، ناشناس بماند. گراسه این پیشنهاد را رد کرد و روز ۲۴ مه آنرا علنی کرد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

او در یک مصاحبه تلویزیونی گفت که از او خواسته شده است درباره بیون‌تک/فایزر بگوید که این واکسن میزان مرگ و میر قابل توجهی دارد. آژانس یاد شده برای اثبات این موضوع جدولی نیز برای گراسه فرستاده بود که حاوی ارقام و آمار نادرستی برای اثبات خطرناک بودن واکسن‌های بیون‌تک/فایزر در مقایسه با واکسن‌های آسترازنکا و جانسون اند جانسون است.

کارزار انتشار اخبار جعلی در سراسر اروپا

چیزی که گراسه در ابتدا نمی‌دانسته این بوده که درخواست از او بخشی از یک کمپین بزرگ‌ است. زیرا "Fazze" با اینفلوئنسرهای دیگری در فرانسه، آلمان و حتی برزیل نیز تماس گرفته است. مثلا میکرو دروچمن با کانال "Wissen2Go" در یوتیوب و با تقریباً ۱،۵ میلیون مخاطب هم همین پیشنهاد را دریافت کرده است.

دروچمن در مصاحبه‌ای با دویچه‌وله گفته است. «من متعجب و بیش از آن شوكه شدم ، زیرا آنهایی که با این آژانس کار می‌کنند، تصور می‌كردند كه من پیشنهادشان را قبول می‌کنم.» او روش کار این آژانس را بسیار "ناشیانه" می‌داند.

واکسن بیون‌تک/ فایزر در اروپا در مقیاس گسترده‌ای مورد استفاده قرار می گیرد. تنها در ابتدای ماه جاری میلادی ۱,۸ میلیارد دوز آن سفارش داده شده است. همزمان کمپین‌هایی که برای بی‌اعتبار کردن این واکسن به راه افتاده نیز تعدادشان رو به افزایش گذاشته است.

گفته می‌شود سرنخ احتمالا به مسکو و پکن می‌رسد. براساس یک تحقیق در اتحادیه اروپا در ماه گذشته "اطلاعات نادرست با حمایت برخی دولت‌ها" و با هدف ایجاد سوءظن نسبت به واکسن‌های غربی در حال گسترش است که بدون ارائه هیچ سندی هشدار می‌دهند میان "مرگ و میر در اروپا و این واکسن‌ها" ارتباط وجود دارد و برای  واکسن‌های روسی و چینی به عنوان واکسن برتر تبلیغ می‌کند.

چه کسی پشت "Fazze" است؟

پس از آنکه گراسه و سایر اینفلونسرها این کارزار را علنی کردند، آژانس "Fazze" تحت بررسی دقیق‌تر قرار گرفت. بسیاری از تبلیغات نادرست اعضای آن افشا شد. به عنوان مثال روشن شد که مرکز ادعا شده در لندن وجود خارجی ندارد. طبق تحقیق منتشر شده توسط نشریه اینترنتی فرانسوی "Numerama"  این شرکت نه در بریتانیا ثبت شده است و نه چنین شرکتی دارای دفاتر در آدرس‌های داده شده است. سرنخ "وب سایت" فقط به یک صندوق پستی احتمالی در جزایر ویرجین بریتانیا می‌رسد.

روزنامه فرانسوی لوموند نیز موفق شد آدرس‌های ایمیلی را که برای تماس با یکی از اینفلوئنسرهای فرانسوی استفاده شده بود بدست آورد. مشخصات مدیر این شرکت و رئیس بخش فروش آن که در حال حاضر غیرقابل دسترسی است نشان داده که این شرکت از مسکو کار می‌کرده است و نه از لندن.

شواهدی که حاکی از دست داشتن روسیه در این ماجرا باشد هنوز قطعی نیست. "مشتریان" ناشناس "Fazze" در تبلیغات‌شان ظاهرا ترجیح می‌دهند از واکسن آسترازنکا به جای بیون‌تک استفاده کنند و حرفی از واکسن روسی اسپوتنیک زده نمی‌شود. با این وجود ، دکتر جانی کلوگه، کارشناس روسیه در بنیاد علوم و سیاست آلمان معتقد است این امکان دوراز تصور نیست که روسیه پشت این کمپین باشد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

به عنوان مثال آنچه که قرار بوده اینفلوئنسرها روی آن تبلیغ کنند، شباهت زیادی به ادبیات و شعارهایی دارد که در حساب توییتری واکسن Sputnik V ساخت روسیه نیز دیده می‌شود. در توییتر Sputnik V نیز به شکلی اغراق‌آمیز درباره "میزان مرگ و میر ناشی از واکسن‌های غربی" تبلیغ می‌شود.

کلوگه می گوید: «کارزار خبرهای جعلی نه تنها در ارتباط با منافع اقتصادی روسیه است، بلکه مهم‌تر از همه می‌خواهد از روسیه چهره یک قدرت جهانی را ارائه کند که از فناوری بالایی نیز برخوردار است.»

پاک کردن ردها

منشاء تقریباً تمام ایمیل‌های ارسالی از طرف آژانس یاد شده در عرض چند ساعت پس از علنی شدن این کمپین توسط گراسه پاک شدند. افرادی که گفته بودند کارکنان این شرکت هستند نیز مشخصات پروفایل خود را به عنوان افرادی شخصی تغییر دادند یا برخی مشخصات را حذف کردند.

وب سایت fazze.com نیز برای مدتی از دسترس خارج شده است. هنوز مشخص نیست که چه تعداد از اینفلوئنسرها پیشنهادهای این آژانس را پذیرفته اند.