در پی راندن شبه‌نظامیان داعش از میدان‌های نفتی توسط نیروی‌های کرد عراقی، دولت اقلیم کردستان خواهان افزایش تولید و صادرات فراوردهای نفتی است. به نظر کارشناسان این اقدام دولت اقلیم کردستان می‌تواند بر تیرگی مناسبات کردها و دولت‌ مرکزی عراق بیافزاید.

آشتی هورامی، وزیر انرژی اقلیم کردستان در گفت‌وگویی با خبرگزاری رویترز که در روز پنج‌شنبه (۵ تیر/۲۶ ژوئن) منتشر شد، تاکید کرد که دولت اقلیم کردستان می‌تواند تا پایان سال ۲۰۱۵ صادرات نفت خام خود را هشت برابر کند.

پیشمرگه‌های کرد موفق شدند پس از دو هفته نبرد با شبه‌نظامیان داعش برخی از میدان‌های نفتی مهم در منطقه کرکوک را به تصرف خود درآورند. تاسیسات نفتی کرکوک از ماه‌ها پیش از عرصه صادرات عراق خارج شده بود.

شورشیان سنی پیش از حمله داعش به عراق، قسمت‌هایی از خط لوله نفت از کرکوک به ترکیه را منهدم کرده بودند. گفته می‌شود کارگران و مهندسانی که برای ترمیم خط لوله به منطقه اعزام شده بودند نیز از سوی شورشیان تهدید شده و مجبور به رها کردن کار خود شدند.

اتصال میدان‌های نفتی کرکوک به خط لوله کردستان عراق

هورامی به رویتز گفت: «تنها راه منطقی برای از سرگیری صادرات نفت کرکوک، متصل کردن میدان‌های نفتی کرکوک به خط لوله جداگانه‌ای است که از سوی کردها استفاده و محافظت می‌شود.»

وزیر انرژی اقلیم کردستان افزود: «ارزیابی ما این است که تا پایان سال آتی میلادی صادرات نفت را تا میزان یک میلیون بشکه در روز افزایش دهیم، که البته شامل نفت خام از کرکوک نیز می‌شود.»

دولت شیعی مالکی به شدت با صدور نفت از سوی اقلیم کردستان مخالف است. دولت مالکی تاکید می‌کند که معاملات جداگانه اقلیم کردستان با دولت ترکیه یا ۵۰ کمپانی غربی غیرقانونی و بر خلاف قانون اساسی عراق است. دولت مرکزی عراق صدور نفت از سوی کردها را "قاچاق" نفت می‌خواند و خواستار رسیدگی قضایی به این موضوع است.

پس از حمله جهادگرایان داعش به بزرگترین پالایشگاه عراق در بیجی، بهای جهانی نفت افزایش یافت. این افزایش قیمت در حالی رخ داده که به گفته کارشناسان بین‌المللی "صادرات نفت عراق در هفته‌های گذشته به‌طور واقعی کاهشی نداشته است".

تغییر توازن قدرت در عراق

بنا به گزارش رویترز افزایش صدور نفت از سوی اقلیم کردستان سبب "تغییر شدید توازن قدرت" در عراق خواهد شد. شاید صدور نفت از سوی کردها به جایی بیانجامد که "دولت عراق مجبور به دریافت کمکی مالی از اقلیم کردستان" شود.

هورامی تاکید کرد که شرایط عراق پس از حمله‌ی داعش به موصل تغییر اساسی کرده است. وزیر انرژی اقلیم کردستان افزود: «مواد خام و درآمدهای ناشی از فروش آن باید تقسیم شوند. کشور عراقی که ما پیش از سقوط موصل می‌شناختیم، دیگر وجود ندارد. ما با واقعیت جدیدی روبرو هستیم.»

این مقام اقلیم کردستان تاکید کرد که کردها اجازه نخواهند داد که "عده معدودی در بغداد" به آنها "سیاست‌های خود را دیکته کنند" و با تمرکز قدرت به کردها از بالا "دستور دهند" و یا آنها را "تهدید" کنند.

وزیر انرژی اقلیم کردستان افزود: «ما به یک سیستم فدرال نیاز داریم که بر پایه تقسیم قدرت و درآمدها شکل گرفته است.»

بارزانی: مالکی مسئول بحران کنونی است

بسیاری از شهروندان سنی و کرد عراق، دولت شیعی مالکی را متهم می‌کنند که با تبعیض قومی و مذهبی قادر به تامین خواست‌های عمومی شهروندان عراقی نیست.

سنی‌ها که در زمان صدام حسین اهرم‌های اصلی قدرت را در دست داشتند، بر این باورند که دولت مالکی به طور هدفمند خواسته‌های آنها را نادیده گرفته و دست به حذف گروه‌های سنی از قدرت سیاسی زده است.

اتحادیه اروپا و آمریکا از مالکی خواستند که با شرکت همه گروه‌های قومی و مذهبی دست به تشکیل یک دولت ائتلاف ملی بزند. اما نخست‌‌وزیر عراق در روز گذشته اعلام کرد که تشکیل "دولت نجات ملی" را حرکتی علیه قانون اساسی و روند دمکراتیزه شدن عراق می‌داند.

جان کری، وزیر امورخارجه آمریکا پس از دیدار با مالکی در بغداد به اربیل سفر کرد و با مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان گفت‌وگو کرد. کری از بارزانی خواست که از حکومت عراق در مقابل شورشیان داعش حمایت کند.

بارزانی پس از دیدار کری از اقلیم کردستان به شبکه تلویزیونی "سی‌ان‌ان" گفت: «عراق با فروپاشی واضح و شفافی روبه‌رو است و دولت مرکزی بغداد کنترل خود را بر همه چیز از دست داده است.»

مسعود بارزانی نوری مالکی را "مسئول" اصلی شرایط کنونی عراق می‌داند و خواهان کناره‌گیری وی از قدرت است.