محمد البرادعی روز پنجشنبه (۵ نوامبر/۱۴ آبان) به روزنامه‌ی آمریکایی "نیویورک تایمز" گفت‌، بازرسان در تاسیسات قم چیزی نیافته‌اند که موجب نگرانی شود. به گفته‌ی البرادعی، تاسیسات اتمی جدید در نزدیکی شهر قم "دالانی در داخل کوه" است که برای استفاده در مواقع اضطراری ساخته شده است؛ از جمله وقتی که به‌عنوان مثال تاسیسات نطنز بمباران شود.

به نوشته "نيويورك تايمز"، ایران به البرادعی گفته است که مرکز اتمی جدید از آن‌رو در دل کوه ساخته شده که از حمله‌ی هوایی احتمالی از سوی کشورهایی مانند اسرائیل در امان باشد.

کارشناسان آژانس اواخر اکتبر در سفری سه روزه به ایران از مرکز اتمی جدید در نزدیکی شهر قم بازدید کردند. ساخت این مرکز از سال ۲۰۰۵ آغاز شده، اما ایران در سپتامبر گذشته وجود آن را به آژانس اطلاع داد.

انتشار خبر وجود مرکز اتمی جدید در ایران که ساخت آن سال‌ها مخفی نگه داشته شده، با واکنش تند کشورهای غربی مواجه شد. ایران که همواره ادعا می‌کرد فعالیت‌های هسته‌ای‌اش شفاف و در چارچوب مقررات آژانس است، زیر فشار شدیدی قرار گرفت.

با این‌حال مذاکرات اول اکتبر در ژنو میان ایران و شش قدرت بزرگ تا حدودی این تنش‌ها را مهار کرد. در این مذاکرات، ایران با بازرسی سریع کارشناسان آژانس از مرکز جدید اتمی موافقت کرد.

البرادعی همچنین به شبکه‌ی خبری سی.ان.ان (CNN) گفت، در بازرسی از مرکز اتمی فردو، ایران همکاری نسبتا خوبی با کارشناسان آژانس داشت. جزئیات دیدار کارشناسان آژانس از مرکز اتمی فردو در گزارش جدید البرادعی درباره ایران خواهد آمد که قرار است اواسط نوامبر منتشر ‌شود.

طرح البرادعی و تردید ایران

ابعاد کوچک تاسیسات فردو و نیز قرار گفتن آن در دل کوه‌ها و کنترل سپاه پاسداران بر آن، این گمان را در میان غربی‌ها دامن زده که این مرکز اهدافی نظامی دارد و قرار است در آن اورانیوم مورد نیاز برای مصرف نظامی تولید شود.

غربی‌ها ایران را متهم می‌کنند که زیرپوشش پروژه‌ی برق هسته‌ای، برای دستیابی به بمب اتمی تلاش می‌کند. در آخرین گفت‌وگوها میان ایران و شش قدرت بزرگ و نیز مقام‌های آژانس، توافق اصولی برای انتقال دو سوم ذخایر اورانیوم کم‌غلظت ایران به روسیه برای غنی‌سازی بیشتر توافق به عمل آمد. اما اظهارات چند روز اخیر مقام‌های ایران نشان می‌دهد طرح مبادله‌ی اورانیوم دست‌کم به صورتی که در پیش‌نویس پیشنهادی البرادعی آمده، مورد پذیرش مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی نیست.

مطابق طرح پیشنهادی البرادعی، دوسوم (۱۲۰۰ کیلوگرم) ذخایر اورانیوم کم‌غلظت ایران به روسیه انتقال می‌یابد و یک‌سال بعد ایران ۱۱۶ کیلوگرم اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد برای مصرف در راكتور تحقیقاتی تهران دریافت می‌کند.

البرادعی در سخنانی که روز چهارشنبه (۴ نوامبر/۱۳آبان) در شورای روابط خارجی آمریكا در واشنگتن ایراد کرد، از طرح مبادله‌ی اورانیوم به عنوان "فرصتی منحصر به فرد" برای ایران و آمریكا یاد کرد که می‌تواند به چند دهه تنش و خصومت میان دو کشور پایان دهند.

البرادعی در این سخنرانی بار دیگر از ایران خواست که با پاسخ سریع و نهایی به این طرح، نشان دهد كه برنامه هسته‌ای‌اش اهداف صلح‌آمیز دارد.

MM/KG