غلامحسین الهام، عضو حقوقدان شورای نگهبان است و در دولت نخست محمود احمدی‌نژاد - دولت نهم- هم سخنگو بود و هم وزیر دادگستری. اعتراض‌ها به ابولمشاغل بودن وی در دستگاه احمدی‌نژاد، او را ناگزیر به کناره‌گیری از دولت کرد.

الهام در مصاحبه‌ای منتشر نشده‌ای که متن را آن در وبسایت شخصی‌اش قرار داده به حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران و ریشه‌های آنها پرداخته است. به نظر الهام همه‌ی‌ حوادث سال ۸۸ زیر سر اکبر هاشمی رفسنجانی است.

الهام در این مصاحبه که گویا با روزنامه‌‌ی «خراسان» انجام شده، منشا اتفاقات بعد از انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ را دوره‌ی ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی می‌داند و می‌گوید این حوادث با شکل‌گیری «کارگزاران سازندگی» در اواسط دوره رفنسجانی کلید خورد.

اشاره الهام به مقطع آستانه‌ی انتخابات دوره پنجم مجلس است که جناح موسوم به «راست» حاکمیت از قرار دادن نزدیکان هاشمی رفسنجانی در فهرست انتخاباتی خود امتناع ورزید و موجب انشعاب گروه مهمی از اطرافیان رفسنجانی از این جناح شد که بعدها با نام «کارگزاران سازندگی» مشهور شدند. غلامحسین کرباسچی، شهردار وقت تهران، عطالله مهاجرانی، برادر و دختران رفسنجانی و برخی از تکنوکرات‌های دولت هاشمی از اعضای اصلی این گروه بودند.

جریان شگل‌گیری کارگزاران سازندگی برای نخستین بار شکاف میان جناح راست را علنی کرد. فائزه هاشمی، دختر کوچک هاشمی که با حمایت کارگزاران نامزد مجلس شده بود، رای اول را در میان نامزدهای تهران بدست آورد. از آن روز تاحال جناح محافظه‌کار حکومت همواره با دو سر مشخص می‌شود، محافظه‌کاران میانه‌رو به رهبری اکبر رفسنجانی و متشرعین تندرو به رهبری علی خامنه‌ای، که در راس نظام قدرت در جمهوری اسلامی قرار دارد. آقای خامنه‌ای از حمایت شورای نگهبان و همه‌ی نهادهایی برخوردار است که روسا و مسئولین آن را خود وی انتخاب می‌کند.

بحث تقلب در انتخابات

غلامحسین الهام پایه‌گذاری بحث «تقلب در انتخابات» را نیز به هاشمی رفسنجانی نسبت می‌دهد که به گفته وی «کلید آن را آقای هاشمی در نماز جمعه زد.»

اشاره الهام به آستانه‌ی انتخابات دوره هفتم ریاست جمهوری است که محمد خاتمی، نامزد مورد حمایت جناح چپ حاکمیت و ناطق نوری، نامزد مورد حمایت «نظام» و اطرافیان آیت‌الله خامنه‌ای رویاروی یکدیگر قرار داشتند.

در محافل غیررسمی گفته می‌شد جناحی که از نامزدی ناطق نوری حمایت می‌کرد، در هفته‌های پایانی رقابت‌ها با آگاهی از افزایش روزبروز مقبولیت رقیب، تقلب گسترده‌ای را تدارک دیده بود، اما سخنرانی اکبر رفسنجانی در نماز جمعه درباره احتمال تقلب و اطمینان به مردم که جلوی تقلب را خواهد گرفت، نقش برآب شد. این انتخابات با پیروزی چشمگیر محمد خاتمی به پایان رسید.

با وجود آنکه هاشمی رفسنجانی در دو دوره‌ی ریاست جمهوری محمد خاتمی زیر فشار اصلاح‌طلبان جوان قرار داشت و بیشتر به محافظه‌کاران نزدیک بود، اما با آغاز ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد زیر فشار حامیان دولت نهم قرار گرفت. این فشارها در آستانه‌ی رقابت‌های انتخاباتی دوره دهم ریاست جمهوری تشدید شد.

در انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری با وجود آنکه رقیب اصلی احمدی‌نژاد در رقابت‌ها میرحسین موسوی بود، در آخرین روزهای تبلیغات انتخاباتی، به ویژه در مناظره‌های تلویزیونی نوک حمله احمدی‌نژاد متوجه هاشمی رفسنجانی و خانواده‌ی او شد. در تمام ماه‌های بعد از انتخابات نیز با وجود آنکه هاشمی رفسنجانی مواضع میانه‌روانه‌ای داشت، اما او و خانواده‌اش همچنان در کانون حملات محافظه‌کاران تندرو قرار داشت.

نقشه‌‌ای برای آینده رهبری

درباره علت این حملات بی‌امان به هاشمی رفسنجانی این نظر در میان پاره‌ای از تحلیل‌گران ایرانی وجود دارد که این حملات در چهارچوب نقشه‌ی کلانی صورت می‌گیرد که جناج تندروی اصول‌گرایان که از آنها با نام «محافظه‌کاران بنیادگرا» نیز نام برده می‌شود، برای آینده رهبری در ایران طراحی کرده و به اجرا گذاشته است.

بنا براین تحلیل، «محافظه‌کاران بنیادگرا» در صددند که رهبری بعد از آیت‌الله خامنه‌ای را نیز در چنگ خود نگه دارند و بنابر تفسیری که آیت‌الله مصباح یزدی از «تعیین ولی فقیه» دارد، فرد مورد نظر خود را از طریق خود آیت‌الله خامنه‌ای تعیین و به تصویب مجلس خبرگان برسانند. از این نقطه نظر، حفظ محمود احمدی‌نژاد در پست ریاست جمهوری و یکپارچه نگه‌داشتن قدرت در دست محافظه‌کاران بنیادگرا برای اجرای این نقشه اهمیت اساسی داشت.

علاوه‌براین برای «بنیادگرایان محافظه‌کار» در اجرای نقشه‌ی خود برای تضمین رهبری آینده‌ی نظام، حضور و نفوذ هاشمی رفسنجانی مانع بزرگی به شمار می‌رود و به همین دلیل آنان در صدد حذف او هستند.

به نظر این تحلیل‌گران آنچه که بنیادگرایان در محاسبات خود در نظر نگرفته بودند، شکل‌گیری جنبش اعتراضی سبز بود که تاحدودی نقشه‌ی آنان را برهم زده است. با این حال هنوز آنان دست بردار نیستند. بازداشت نوه رفسنجانی و مصاحبه‌ی الهام از نشانه‌های استمرار رویکرد و سیاست‌های آنها تلقی می‌شود.

MM/FW