توافقنامه‌ استخراج یک ذخیره لیتیومی به ارزش چندین میلیارد یورو با حضور اولاف شولتس‌،‌ صدراعظم آلمان، الکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهوری صربستان، و ماروش سفروویچ، کمیسر و نایب‌رئیس کمیسیون اروپا در بلگراد امضا شد. این تفاهم‌نامه قصد دارد استخراج این فلز سبک در دره یادار صربستان را ممکن کند.

به گفته کارشناسان، این توافق برای هر دو طرف وضعیت برد-برد محسوب می‌شود. از سویی صربستان به درآمد میلیاردی از استخراج لیتیوم امید بسته است و از سوی دیگر اتحادیه اروپا نیز با وجود یکسری مقاومت‌ها بر سر راه خود قصد دارد وابستگی خود به چین را کاهش دهد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

دره یادار صربستان یکی از بزرگ‌ترین ذخایر لیتیوم در اروپا به شمار می‌رود. لیتیوم یک ماده‌ نادر و بسیار ضروری برای صنعت است که عمدتا در ساخت باتری‌های خودروهای برقی و همچنین برای سلول‌های خورشیدی از آن استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: صربستان از طریق کشورهای ثالث مهمات اوکراین را تامین می‌کند

این ماده همچنین در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای برای صنعت خودروسازی آلمان اهمیت پیدا کرده است. تا کنون، اروپا در تامین این ماده اغلب به واردات از چین وابسته بوده است.

دولت صربستان در نهایت هفته گذشته برای استخراج لیتیوم در لوزنیتسا چراغ سبز نشان داد. صدراعظم آلمان در بلگراد ضمن تحسین تصمیم بلگراد در این زمینه تاکید کرد که این شجاعت "در زمان درست و برای موضوعی درست" انجام شده است.

شولتس در عین حال اطمینان داد که معدن‌کاری در صربستان "تحت بالاترین استانداردهای زیست‌محیطی" انجام خواهد شد و آلمان می‌تواند با دانش و تجربه خود در این زمینه به صربستان کمک کند.

صدراعظم آلمان علاوه بر این، به مزایای اقتصادی این طرح برای منطقه بالکان غربی اشاره کرد و افزود که این پروژه "فرصت‌های توسعه اقتصادی خوبی" برای سایت معدن‌کاری فراهم می‌کند و "در سراسر کشور اشتغال، رفاه و ارزش افزوده ایجاد می‌کند".

امضای تفاهم‌نامه دوم

افزون بر امضای این تفاهم‌نامه در بلگراد، شولتس و سفروویچ، تفاهم‌نامه دومی را نیز شامل توافق با شرکت‌هایی مانند مرسدس و استلانتیس برای ایجاد یک زنجیره ارزش افزوده امضا کردند.

همچنین گفته می‌شود که نمایندگانی از بانک‌های توسعه آلمان (KfW) و بانک اروپایی بازسازی و توسعه (EBRD) در این نشست‌ها حضور دارند. پیش از این اولا کلنیوس، مدیر مرسدس در مصاحبه‌ای با تلویزیون رویترز تاکید کرد که شرکتش از ساخت یک کارخانه باتری حمایت می‌کند.

در همین زمینه الکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهوری صربستان اعلام کرد به کمک فعالانه اتحادیه اروپا برای ساخت یک کارخانه باتری در کشورش امیدوار است.

او با اشاره به تولید باتری‌های لیتیومی در صربستان افزود که "ما به عنوان یک کشور، در سرمایه‌گذاری در این زمینه کمک خواهیم کرد، اما از شما نیز می‌خواهیم که در ساخت کارخانه کاتد کمک کنید." به گفته ووچیچ، لیتیومی که در آینده در صربستان استخراج خواهد شد، ۱۷ درصد از نیاز اروپا را تامین خواهد کرد.

سود دو طرفه و بازی برد-برد

امضای این توافقنامه برای هر دو طرف بسیار مهم است. هدف دولت صربستان ایجاد یک زنجیره ارزش افزوده برای خودروهای برقی از استخراج مواد خام تا تولید باتری است. این امر درآمد دولتی، سرمایه‌گذاری و اشتغال به همراه خواهد داشت و همچنین نزدیکی بیشتری به اتحادیه اروپا برای صربستان، که کاندیدای عضویت در این اتحادیه است، ایجاد می‌کند.

آلمان و اتحادیه اروپا می‌خواهند با انجام این پروژه، وابستگی خود را به چین کاهش دهند. چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان بخش زیادی از استخراج و فرآوری لیتیوم را در سطح جهان کنترل می‌کند. چین نیز پیش از این برای استخراج لیتیوم در صربستان تلاش کرده و در ماه مه میلادی نیز، شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین، به بلگراد سفر کرده بود.

بیشتر بخوانید: سفر رهبر چین به صربستان و مجارستان؛ شی به دنبال چیست؟

به گفته ناظران سیاسی و اقتصادی، این که اروپایی ها موفق شده‌‌اند این قرارداد را با بلگراد امضا کنند به‌خصوص از سوی آلمان یک موفقیت بزرگ به شمار می‌رود.

دغدغه‌های زیست‌محیطی

ذخیره لیتیوم در لوزنیتسا از ۲۰ سال پیش شناخته شده است، اما برداشت و توسعه آن از آن زمان بسیار مورد مناقشه بوده است. فعالان محیط زیست و ساکنان محلی نگرانی‌های شدیدی درباره پیامدهای مخرب استخراج لیتیوم دارند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

منتقدان معتقدند که معدن‌کاری لیتیوم، آب‌های زیرزمینی را با فلزات سنگین آلوده می‌کند و بنابراین خطری برای تامین آب آشامیدنی ساکنان محلی ایجاد می‌کند. همچنین از مدت‌ها پیش نگرانی‌های حقوقی نیز در این زمینه وجود داشته است.

دولت صربستان تنها چند روز پیش، مسیر این پروژه را باز کرد و به حکمی از دادگاه قانون اساسی استناد کرد که توقف پروژه لیتیوم در سال ۲۰۲۲ را لغو می‌کرد. با این حال، استقلال این دادگاه از سوی منتقدان پروژه در صربستان مورد تردید قرار گرفته است.