گرد‌هم‌آیی سالانه‌ی سیاست‌مداران بلند‌پایه، مقامات دفاعی و امنیتی و دیپلمات‌های ارشد دنیا در مونیخ، برای نخستین بار به‌طور جدی به موضوع چالش‌های امنیت سایبری پرداخت و بار دیگر اهمیت فزاینده‌ی تهدیدات سایبری برای سیاست‌سازان دنیا را نشان داد. حالا دولت‌ها در تلاش‌اند تا با همکاری سازمان‌یافته و ارگانیک با یکدیگر، برای مقابله با تهدیداتی که منشا آنها جهان مجازی است، در دنیای واقعی تشکیلات منسجم دفاعی ایجاد کنند.

سخنان برخی از مقامات ارشد دولتی در چهل‌وهفتمین کنفرانس سالانه‌ی امنیتی در مونیخ که روز یک‌شنبه (۶ فوریه) هفته‌ی جاری به کار خود پایان داد، نمونه‌ی بارزی از اهمیت تهدیدات سایبری و تلاش دولت‌ها برای همکاری متمرکز و هدفمند جهانی برای مقابله با آن است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، ویلیام هیگ، وزیر خارجه‌ی انگلیس در این کنفرانس گفت: «فضای سایبر هم‌زمان با ایجاد تحولات بنیادین در زندگی روزمره‌ی شهروندان جهان، دارد نگاه ما به سیاست خارجی را تغییر می‌دهد و به موازات آن‌ روش‌های سیاست‌گذاری ما هم باید تغییر کند.»

توماس دومزییر، وزیر کشور آلمان هم اعلام کرد که استراتژی‌های نوین امنیت سایبری این کشور در همین ماه جاری برای بررسی در اختیار مقامات کابینه قرار می‌گیرد. این طرح شامل ایجاد دفتر ضدحملات سایبری هم می‌شود که احتمالا به‌عنوان واحدی در آژانس امنیت آی‌تی آلمان فعالیت خود را آغاز خواهد کرد. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز بر ضرورت تلاش هم‌آهنگ بین‌المللی برای راه‌اندازی سیستم‌های مستحکم دفاع سایبری برای مقابله با حملات سایبری تاکید کرد.

بسیاری از دیگر مقامات امنیتی و دفاعی کشورها هم در این کنفرانس تاکید کرده‌اند که زمان تدوین توافق‌نامه‌ای بین‌المللی برای تعیین نرم‌های مرتبط با فضای مجازی و تشریح سیاست‌های امنیت سایبری فرا رسیده است.

گفته می‌شود در همین کنفرانس، نتایج تحقیق مهمی درباره‌ی شیوه‌های مدیریت جنگ‌های سایبری در اختیار مقامات شرکت‌کننده قرار گرفت که نشان می‌دهد مفاد کنوانسیون ژنو و لاهه را می‌توان به مساله جنگ‌ها و جنگ‌افزارهای سایبری هم تعمیم داد.

سویه‌ی تاریک اینترنت، منشا هراس دولت‌ها

ویلیام هیگ، وزیر خارجه‌ی انگلیس، مانند بسیاری از متخصصان فن‌آوری اطلاعات و کارشناسان ارتباطات معتقد است «اینترنت در کنار همه‌ی مواهبی که به ارمغان آورده، به دولت‌های تمامیت‌خواه و غیردموکراتیک امکان سرکوب گسترده‌تر شهروندان را داده، کانال‌های جدیدی برای سرقت اطلاعات فراهم کرده و به دولت‌های متخاصم، تروریست‌ها و مجرمان نیز امکانات قابل توجهی برای مانور وسیع‌تر ارائه کرده است.»

مقامات کشورهای غربی معتقدند دولت‌های لیبرال‌دموکرات باید برای ترویج ایده‌آل‌های دموکراتیک در فضای مجازی بکوشند و البته در کنار آن از پیامدهای ویرانگر آن نیز غافل نباشند. برای رسیدگی به این موضوع، کنکاش در پیامدهای آن و تعیین مکانیزم‌هایی برای تطبیق فضای سایبر با استانداردهای سیاسی و دیپلماتیک روز جهان، قرار است نخستین کنفرانس رسمی «امنیت سایبری» (Cybersecurity) تابستان سال جاری میلادی در انگلیس برگزار شود.

حالا در میانه‌ی جنگ و صلح، جنگ‌های سایبری رخ‌نموده‌اند. چالش‌های امنیت سایبری برای بسیاری از کشورها جدی‌تر از گذشته شده و مشاوران امنیت سایبری هم به تیم مشاوران روسای جمهور ابرقدرت‌های جهان پیوسته‌اند و بسیاری از کشورها در تکاپوی یافتن راهی مطمئن برای سازماندهی نیروهای خود در برابر «اشرار مجازی»اند.

کمک گرفتن از هکرها برای ارتقای امنیت سایبری

رفع آسیب‌پذیری‌های امنیتی و طراحی سیستم‌های دفاعی برای مقابله با حملات سایبری، قطعا مستلزم مشورت با هکرهای حرفه‌ای است. مهاجمان حرفه‌ای معمولا راه‌های دفاع را بهتر از هر کس دیگری می‌شناسند و به همین خاطر رقابتی جدی میان تشکیلات دفاعی کشورهای توسعه‌یافته برای استخدام هکرهای برجسته آغاز شده است.

امنیت سایبری حالا بازاری است که سالانه بین ۸۰ تا ۱۴۰ میلیارد دلار گردش مالی دارد. به‌عنوان نمونه، بیش از ۴۰ هزار پرسنل نظامی، متخصصان غیرنظامی و پیمانکاران امنیتی در پنتاگون در بخش امنیت سایبری فعالیت می‌کنند. برای فعالیت این گروه‌ها بیش از ۱۵۰ میلیون دلار بودجه در نظر گرفته شده است.

البته واقعیت این است که کاری که این هکرها برای سازمان‌های دفاعی دولتی انجام می‌دهند، تنها تدوین استراتژی‌های دفاعی نیست. کرم استاکس‌نت که در ماه‌های گذشته در صدر خبرهای مرتبط با امنیت سایبری قرار داشت و به تاسیسات غنی‌سازی ایران آسیب‌های جدی وارد کرد، برآمده از پروژه بزرگی است که به اعتقاد بسیاری از متخصصان امنیت اینترنت، از حمایت برخی دولت‌ها برخوردار بوده است.

امنیت سایبری به‌طور جدی در دستور کار دولت‌ها قرار گرفته و اگرچه فعالیت تیم‌های فعال در این زمینه بر تدوین استراتژی و طراحی تاکتیک‌های دفاعی متمرکز است، اما نیم‌نگاهی هم به حمله دارد.

احسان نوروزی
تحریریه: یلدا کیانی