اسماعیل هنیه، یکی از رهبران سازمان افراط‌گرای حماس، سفر به ترکیه و چند کشور عربی را آغاز کرده است. این نخستین بار پس از به قدرت رسیدن حماس در نوار غزه در سال ۲۰۰۷ است که هنیه از این منطقه خارج می‌شود. اسماعیل هنیه که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷ نخست‌وزیر دولت خودگردان فلسطینی بود، در ترکیه خواستار حمایت بیشتر سیاسی و انسان‌دوستانه این کشور از حماس شد.

او روز دوشنبه (۱۲ دی / ۲ ژانویه) در استانبول در کنار کشتی "ماوی مرمره" گفت ترکیه با اقدام خود برای شکستن محاصره دریایی نوار غزه و رساندن کمک‌ها به مردم این منطقه، توانست جای خود را در دل مردم این باریکه باز کند. کشتی "ماوی مرمره" متعلق به سازمان امدادگر ترکیه‌ای-اسلامی "IHH" است که در سال ۲۰۱۰ با محموله کمک‌های انسان‌دوستانه راهی نوار غزه شد. این کشتی پیش از رسیدن به مقصد با حمله سربازان اسرائیل متوقف شد. در جریان این حمله ۹ فعال حقوق بشری ترکیه کشته شدند.

اسماعیل هنیه روز یکشنبه (۱۱ دی / ۱ ژانویه) با رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، نیز دیدار و گفت‌و‌گو کرد. نخست وزیر ترکیه در این دیدار از دو سازمان فلسطینی حماس و فتح خواست تا گفت‌و‌گوهای آشتی خود را ادامه دهند. رسانه‌های ترکیه به نقل از اردوغان اعلام کرده‌اند که دمکراسی برای فلسطینیان باید زیر یک سقف شکل بگیرد.

نزدیکی حماس و فتح

حدود شش ماه پیش دو سازمان فلسطینی فتح و حماس گفت‌وگوهای آشتی‌جویانه را از سر گرفتند. رهبران سیاسی فلسطینی طی نشستی که در قاهره برگزار شد با پیوستن سازمان‌های حماس و جهاد اسلامی به رهبری موقت سازمان آزادیبخش فلسطین موافقت کردند. خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس، روز پنجشنبه (۱ دی / ۲۲ دسامبر) در قاهره در این باره گفت: «این اقدام شروع تازه‌ای برای اتحاد همه سازمان‌های فلسطینی است».

به این ترتیب در ترکیب آینده سازمان آزادیبخش فلسطین ۱۴ گروه فلسطینی شرکت خواهند داشت و حماس و جهاد اسلامی نیز از اعضای این سازمان خواهند بود.

آغاز گفت‌و‌گوهای صلح

نزدیکی میان حماس و فتح گویا راه را برای گفت‌و‌گوهای صلح نیز باز کرده است. اسرائیل تا کنون حاضر نبوده با حماس وارد مذاکره شود. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل هنگامی که فتح و حماس به دشمنی خود پایان دادند‌، هشدار داد: «فتح باید تصمیم خود را بگیرد؛ صلح با اسرائیل، یا صلح با حماس».

اما اکنون اسرائیل و فلسطینیان در نظر دارند گفت‌و‌گوهای صلح را در چند روز آینده آغاز کنند. گفت‌و‌گوهای صلح میان اسرائیل و فلسطینیان در ماه سپتامبر سال ۲۰۱۰ میلادی قطع شده بودند. روز یکشنبه (۱۱ دی / ۱ ژانویه) اعلام شد که قرار است نمایندگان اسرائیل و فلسطین در نشستی در اردن شرکت کنند.

گرچه شرکت در این اجلاس می‌تواند گامی به سوی آغاز مذاکرات صلح باشد، اما دو طرف تأکید کرده‌اند که در این اجلاس مذاکرات رسمی انجام نخواهد شد. یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه اردن در این باره گفت: «در این اجلاس کوشش خواهد شد موازین مشترکی برای آغاز گفت‌و‌گوهای صلح میان دو طرف به دست آید».

ناصر جوده، وزیر خارجه اردن، در این اجلاس میزبان مذاکره‌کنندگان فلسطینی و اسرائیلی و همچنین نمایندگان گروه چهارگانه صلح خاورمیانه، متشکل از آمریکا، اتحادیه‌ی اروپا، سازمان ملل و روسیه خواهد بود.

هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه‌ی آمریکا، خشنودی خود را از اعلام خبر برگزاری اجلاس اعلام کرد: «ما امیدواریم گفت‌و‌گو‌های مستقیم به ما کمک کند به اهداف گروه چهارگانه صلح خاورمیانه نزدیک شویم». به گفته وزیر امور خارجه‌ی آمریکا، بن‌بست در مذاکرات قابل تحمل نیست و برای رسیدن به صلح دو طرف باید مصمم باشند.

گفته می‌شود در این اجلاس نباید انتظار مذاکرات مستقیم میان صائب عریقات، مذاکره کننده ارشد فلسطینی‌ها در امور صلح، و اسحاق مولکو، نماینده اسرائیل در مذاکرت صلح را داشت. به نظر ناظران امور خاورمیانه در این اجلاس ابتدا دو طرف مهم‌ترین موضوع‌ها از جمله امنیت منطقه یا مرزهای آینده را بررسی خواهند کرد.

AJ/PB