با اعلام توافق هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ شرکت‌های اروپایی و آمریکایی در تکاپو برای ورود به بازار اقتصاد ایران هستند. پیش از این رسانه‌ها از پیشقدم شدن آلمان برای گسترش روابط تجاری با ایران گزارش داده‌اند.

سفر معاون صدراعظم آلمان در رأس هیأتی اقتصادی به ایران در همین رابطه صورت گرفته است. همچنین خبر مربوط به فعالیت شرکت‌های آمریکایی برای آغاز معامله با ایران منتشر شده و وزیر امور خارجه اتریش اعلام کرده که راهی ایران خواهد شد.

حمایت بریتانیا از بازرگانان خواهان کار با ایران

در این میان وزارت امور خارجه بریتانیا اعلام کرده است از بازرگانانی که مایلند از فرصت‌های به‌وجود آمده برای کار با ایران و گسترش روابط تجاری و سرمایه‌گذاری میان دو کشور استفاده کنند، حمایت خواهد کرد.

در نوشته راهنمایی که برای علاقه‌مندان به کار با ایران در تارنمای وزارت امور خارجه بریتانیا منتشر شده آمده است که تحریم‌ها فورا لغو نخواهد شد و در نتیجه توافق هسته‌ای در ابتدا تغییرات کمی برای انجام فعالیت‌های تجاری فراهم می‌کند.

در این نوشته‌ی راهنما همچنین گفته شده اگر ایران به تعهدات خود عمل کند، دولت بریتانیا از بخش‌های مالی و بازرگانی برای فعالیت تجاری و سرمایه‌گذاری حمایت خواهد کرد. این نوشته می‌افزاید که دولت بریتانیا از آن گروه از بازرگانان حمایت می‌کند که می‌خواهند از فرصت‌های تجاری ایجاد شده که شامل تحریم‌ها نیستند، استفاده کنند.

وزارت امور خارجه بریتانیا از بازرگانان خواسته پیش از امضای قرارداد بازرگانی در هر بازاری اطمینان حاصل کنند که آن قرارداد با نظام تحریم‌ها مطابقت دارد.

در این نوشته همچنین اشاره شده به اینکه تلاش برای بازگشایی سفارت بریتانیا در تهران در جهت حمایت از بازرگانان بریتانیایی صورت می‌گیرد.

رفع تحریم‌ها در سوئیس

وزیر امور خارجه سوئيس نیز گفته است که اقدامات تنبیهی علیه ایران باید "هرچه زودتر" خاتمه یابد. دیدیر بورکهالتر روز یکشنبه (۱۹ ژوئيه / ۲۸ تیر) در مصاحبه با "نویر تسورشر تسایتونگ" گفت که شورای فدرال سوئیس این موضوع را به دقت بررسی خواهد کرد و در مورد آن تصمیم خواهد گرفت.

تحریم‌های سوئیس علیه ایران از فوریه ۲۰۰۷ آغاز شد. حال قرار است این تحریم‌ها گام به گام برداشته شوند. البته آغاز رفع تحریم‌ها زمانی خواهد بود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کند که ایران به تعهدات خود عمل کرده است. پیش‌بینی می‌شود که رفع تحریم‌ها در آغاز سال ۲۰۱۶ آغاز شود.

با برقراری روابط میان ایران و آمریکا، کشور سوئیس جایگاه خود را به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران از دست خواهد داد. سوئيس از سال ۱۹۸۰ تا کنون این نقش را بر عهده داشته است.

با وجود این، وزیر امور خارجه سوئیس گفته که نگرانی‌ای بابت افزایش نفوذ آمریکا در ایران ندارد. او اشاره کرده به اینکه در حال حاضر به‌ندرت روابط دیپلماتیک میان دو کشور قطع می‌شود. به عقیده او، کشمکش‌های میان کشورها نیاز به توانایی‌هایی دارد، مانند انجام گفتگو و تقسیم قدرت.

امیدهای پاکستان

برای سالیان دراز ایران در چشم همسایگان خود همچون غولی می‌نمود که نفعی به آن‌ها نمی‌رساند. اما توافق هسته‌ای باعث شده که کشورهایی مانند پاکستان به گسترش روابط تجاری خود با جمهوری اسلامی امید پیدا کنند. برای نمونه احداث خط لوله گازی از ایران که سال‌هاست طرح آن وجود دارد، می‌تواند به پاکستان سود برساند.

زمانی در پاکستان گاز به قدری ارزان بود که مردم به طنز می‌گفتند بهتر است اجاق گاز را روشن بگذارند تا کبریت روشن کنند. گاز در آن دوره پایه‌ای برای ثبات دولت‌هایی بود که در پاکستان به قدرت می‌رسیدند. اما دوره ارزانی گاز در این کشور سپری شده و پاکستان هم‌اکنون با بحران انرژی روبروست.

بحران مداوم گاز باعث شده که پاکستان به عنوان یکی از خطرناکترین و بی‌ثبات‌ترین کشورهای جهان شناخته شود و اقتصاد این کشور نتواند روی پای خود بایستد. اما گویا توافق هسته‌ای با ایران به این کشور امید بخشیده است.

سرتاج عزیز، مشاور سیاست خارجی نخست وزیر پاکستان، به رادیوی آلمان "دویچلند فونک" می‌گوید: «به محض آنکه تحریم‌ها علیه ایران رفع شود، می‌توانیم احداث خط لوله گاز را از سر گیریم. نه تنها این، بلکه تجارت میان دو کشور رونق خواهد گرفت.»

بیش از ۱۵ سال است که ایران و پاکستان طرح ساخت خط لوله گازی را در دست دارند. اما پاکستان با تهدید آمریکا روبرو بود که می‌گفت اگر تحریم‌ها را دور بزند، دیگر به این کشور کمک مالی نخواهد کرد.

به گفته سرتاج عزیز، این وضعیت اکنون می‌تواند تغییر کند و پروژه خط لوله گاز در ماه سپتامبر از سر گرفته شود.

نقش پاکستان به عنوان "سازنده پل"

به گفته مشاهی حسین، عضو کمیته دفاعی پارلمان پاکستان، گسترش رابطه با ایران تنها به لحاظ اقتصادی برای پاکستان مهم نیست. حسین به "دویچچلند فونک" گفت: «ما امیدواریم که تنش‌های میان عربستان سعودی و ایران کاهش یابد.

پاکستان مایل است به عنوان واسطه و سازنده پل میان دو کشور عمل کند. رفع تنش باعث تقویت تمامی جهان اسلام خواهد شد.»

چین هم برای علائق ژئواستراتژیک پاکستان نقش مهمی ایفا می‌کند. چین در نظر دارد از بندر پاکستانی "گوادر" در نزدیکی مرز ایران استفاده کند تا از آنجا نفت را از راه پاکستان به غرب چین ارسال کند. هزینه انجام این پروژه بالغ بر ۴۵ میلیارد دلار است. پاکستان برای اجرای این پروژه به امنیت و ثبات نیاز دارد.

ایران هم می‌تواند از طریق پاکستان نفت به چین صادر کند. بنابر این هر دو کشور مایلند تا در پاکستان و نیز در کشور همسایه آن افغانستان امنیت و ثبات برقرار باشد. زیرا اگر در افغانستان هم آرامش وجود نداشته باشد، پاکستان به سختی می‌تواند راه مطمئنی برای انتقال نفت به چین عرضه کند.

تأمین منافع هند

هند نیز می‌تواند از رفع تحریم علیه ایران بهره‌مند شود. رجا موهان، تحلیلگر "بنیاد تحقیقی آبزرور" در دهلی نو، در این باره به "دویچلند فونک" گفت: «در هر صورت برای هند خوب خواهد بود. ایران همسایه و شریک تاریخی ماست. ایران منابع انرژی در اختیار دارد و نقش مهمی برای ایجاد ثبات در افغانستان بازی می‌کند. اما به دلیل تحریم‌ها ما نمی‌توانستیم از نیروی بالقوه‌ای که برای روابط ما مفید است بهره بگیریم. حال می‌توانیم این وضعیت را تغییر بدهیم.»

موهان گفت که خط لوله نفتی هم که برای پاکستان بسیار مهم است قرار بود در ابتدا تا هند برسد، چون هند هم برای رشد و تحقق برنامه‌هایش باید دست به اصلاحات اقتصادی بزند و انرژی لازم کشور را تامین کند.

موهان معتقد است که از این رو هر سه کشور درباره خط لوله مذاکره خواهند کرد. به عقیده او، چنین پروژه مشترک مهمی ممکن است حتی موجب تعدیل کشمکش دائم میان دشمنان قدیم هند و پاکستان شود، اگرچه چنین چیزی بعید به نظر برسد.