امیرعبداللهیان: حکومت فعلی افغانستان را به رسمیت نمیشناسیم
۱۴۰۲ خرداد ۴, پنجشنبه
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی با اعلام اینکه ایران، هیأت حاکمه فعلی افغانستان را به رسمیت نمیشناسد خواستار تشکیل دولت فراگیر در افغانستان شد و گفت که طالبان، همه واقعیت افغانستان نیست.
تبلیغات
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، روز پنجشنبه با اعلام اینکه ایران، هیأت حاکمه فعلی افغانستان را به رسمیت نمیشناسد خواستار تشکیل دولتی فراگیر در افغانستان شد و افزود که طالبان، بخشی از واقعی افغانستان است و نه همه آن.
امیرعبداللهیان همچنین با اشاره به مناقشه اخیر میان حکومت جمهوری اسلامی و طالبان بر سر حقابه ایران از هیرمند، از انجام گفت وگوهایی با مقامات افغانستان خبر داد و خواهان در نظر گرفتن مسیر حقوقی معاهده میان دو کشور بر اساس قرارداد ۱۳۵۱ شد.
بالا گرفتن جنگ لفظی میان دو حکومت دینی
موضوع حقابه هیرمند در هفتههای اخیر سبب جنگی لفظی میان مقامات طالبان و حکومت ایران شده است. وزیر خارجه جمهوری اسلامی شامگاه چهارشنبه، ۲۷ اردیبهشت در استان سیستان و بلوچستان اعلام کرده بود: «درخواست روشن ما از طرف افغانستانی این است که تا زمان از دست نرفته، دریچههای سد کجکی را باز کنند تا هم مردم خودشان که در مسیر هستند و هم مردم سیستان سیراب شوند.»
او با اشاره به این که طرف افغانستانی مدعی است که سد از آب کافی برخوردار نیست، اظهار داشت: «ما به صراحت گفتهایم که طبق عهدنامه ۱۳۵۱ باید یک تیم مشترک فنی این موضوع را بررسی کند».
ابراهیم رئیسی نیز در جریان سفر به سیستان و بلوچستان درباره حقابه هیرمند با لحنی تهدید آمیز خطاب به طالبان گفته بود: «میخواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این سخن بنده را مطلب عادی تلقی نکنند، بسیار جدی بگیرند؛ به مسئولین و حاکمان افغانستان اخطار میکنم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا بدهند.»
در واکنش به سخنان ابراهیم رئیسی، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان در بیانیهای از مقامات ایرانی خواست که خواسته خود را با "الفاظ مناسب" مطرح کنند.
سخنگوی طالبان با انتشار بیانیهای با اشاره به خشکسالی در افغانستان تاکید کرده بود که "آب باید صدها کیلومتر مسیر را طی کند تا به ایران برسد در حالی که اکنون در بند کمال خان هیچ آبی وجود ندارد و اگر آب بند کجکی در آن جاری شود تا ایران نمیرسد."
وزارت انرژی و آب افغانستان نیز با تکذیب ادعای نماینده رئیس جمهور اسلامی اعلام کرد که در صورت موجودیت آب به اندازه کافی مطابق معاهده ۱۳۵۱ حقابه ایران تامین خواهد شد.
از تنش لفظی تا تماس دیپلماتیک
تنش لفظی میان مقامات ایران و افغانستان به ویژه پس از آن بالا گرفت که عبدالحمید خراسانی، یکی از فرماندهان تاجیک این گروه با انتشار توییتی گفت باید به جمهوری اسلامی ایران درس عبرت داد. او نوشته بود "کشورهایی که از شکست غرب پند نگرفتند باید برایش درس عبرت داد".
چندی پس از این توییت، اعلام شد که طالبان، عبدالحمید خراسانی معروف به ناصر بدری را بخاطر توییت "تحریکآمیز" بر سر حقابه هیرمند از مقام فرمانداری ولایت پکتیا برکنار کرده است.
در کشاکش تنشهای لفظی میان مقامات جمهوری اسلامی و طالبان، یک هیات نظامی جمهوری اسلامی به سرپرستی بهرام حسینی مطلق، معاون ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی با مقامات وزارت دفاع طالبان دیدار و گفتوگو کرد.
عنایتالله خوارزمی، سخنگوی وزارت دفاع طالبان در پی این دیدار اعلام کرد که "دو طرف بر سر مسائل مرزی، تقویت همکاریهای مشترک و برطرف شدن مشکلات" تاکید کردهاند.
حسین دلیریان، سخنگوی سازمان فضایی جمهوری اسلامی، در صفحه توییتر خود ادعا کرد که سازمان فضایی ایران با استفاده از ماهواره خیام، رودخانه هیرمند را پایش کرده و تصاویر ماهوارهای حاکی از آن هستند که حکومت افغانستان در برخی نقاط با انحراف مسیر آب و ایجاد بندهای متعدد، مانع رسیدن آب به ایران شده است.
این در حالی است که در بیانیه سخنگوی طالبان، دلیل نرسیدن آب به ایران، خشکسالی اعلام شده بود.
در بیانیه "دفتر سخنگوی امارات اسلامی افغانستان" آمده بود با توجه به اینکه در سالهای اخیر در افغانستان و منطقه خشکسالی رخ داده و سطح آب پایین آمده است تعداد زیادی از ولایات و مناطق افغانستان از خشکسالی رنج میبرند و آب کافی وجود ندارد و «امارات اسلامی با در نظر داشتن توافقنامه آب هلمند تمام تلاش خود را میکند که آب تعهد شده به مردم ایران برسد اما به این شرط که ذخایر آب ما به اندازهای باشد که آن را به ایران جاری کنیم.»
گزارش تصویری؛ با چهرههای طالبان آشنا شوید
طالبان؛ مردانی هستند ریشو، عمامه بر سر، لباسهایی محلی بر تن و غالبا با چهرههایی عبوس. جوانترهای طالبان مسلح هستند و در اعمال خشونت لحظهای درنگ نمیکنند. با چهرههای طالبان در این گزارش تصویری آشنا شوید.
عکس: Sefa Karacan/AA/picture alliance
هبتالله آخندزاده
این عکس تنها عکس موجود از رهبر طالبان است. آخندزاده از قوم نورزی و پشتون است. او متولد سال ۱۹۶۰ در منطقه پنجوایی قندهار است. آخندزاده جانشین اختر محمد منصور، رهبر قبلی گروه طالبان است که در سال ۱۳۹۵ در حمله هوایی آمریکا در خاک پاکستان کشته شد. او سابقه نظامی ندارد اما مسئول دادگاههای نظامی طالبان بوده و گفته میشود بیشتر فتواهای طالبان را او صادر میکند.
عکس: Social Media/REUTERS
ملا عبدالغنی برادر آخوند
برادر در سال ۱۹۶۸ در ولسوالی دهراوود ولایت ارزگان در جنوب افغانستان متولد شد. او که یکی از چهار بنیانگذار طالبان در سال ۱۹۹۴ است به طایفه درانی، از طوایف پشتون تعلق دارد. برادر در زمان حمله آمریکا به افغانستان معاون وزیر دفاع حکومت طالبان بود. او در سال ۲۰۱۰ در پاکستان دستگیر شد و در سال ۲۰۱۸ به درخواست آمریکا آزاد شد تا نمایندگی طالبان در مذاکرات صلح را برعهده گیرد.
عکس: Sefa Karacan/AA/picture alliance
عبدالحکیم حقانی (فرد نشسته در عکس)
عبدالحکیم حقانی متولد ۱۳۳۶ در قندهار و از پشتونهای درانی از قوم اسحاقزی است. گفته میشود او تشکیل گروه طالبان هم نقش مهمی داشته است. عبدالحکیم حقانی از سوی رهبر طالبان به عنوان رئیس تیم ۲۱ نفره مذاکره با آمریکا معرفی شد. حقانی قبلا قاضیالقضات طالبان و از نزدیکان اختر محمد منصور، رهبر سابق طالبان بود که پس از کشته شدن او نامش به عنوان یکی از گزینهها برای رهبری طالبان مطرح بوده است.
عکس: U.S. Department of State/AA/picture alliance
شیر محمد استانکزی
شیرمحمد عباس استانکزی، متولد ۱۳۳۸ در ولایت لوگر، در شرق افغانستان است. او فارغالتحصیل دانشکده نظامی کابل است و در دوران حکومت طالبان، معاون وزیر امور خارجه و مدتی نیز معاون وزیر بهداشت بود. استانکزی مدتی ریاست تیم مذاکرهکننده طالبان با آمریکا را بر عهده داشت و بعد از آن، عضو شورای رهبری، معاون دفتر سیاسی و معاون تیم مذاکرات در دوحه شد.
عکس: Sefa Karacan/AA/picture alliance
سراجالدین حقانی
اطلاعات دقیقی از محل تولد او در دست نیست و گمان میرود بین سالهای ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۹ متولد شده باشد. وزارت دادگستری آمریکا با انتشار این تصاویر برای دستگیری او ۵ میلیون دلار جایزه تعیین کرده است. سراج الدین فرزند جلالالدین حقانی از رهبران گروه مجاهدین در دوران جنگ علیه شوروی است که تشکیلات خود را داشت. او اکنون معاون هبتالله آخوندزاده، رهبر طالبان است.
عکس: dpa/picture alliance
محمد یعقوب
در رسانههای ایرانی این تصویر به عنوان محمد یعقوب، پسر ملاعمر، اولین رهبر طالبان منتشر شده است. او احتمالا متولد سال ۱۳۷۰ و از قوم هوتکی بخشی از "قبیله غلزی" و پشتون است. پس از اینکه هبتالله آخوندزاده در سال ۱۳۹۵ به رهبری طالبان رسید، او به عنوان مسئول کمیته نظامی در ۱۵ ولایت افغانستان و عضو شورای تصمیمگیری طالبان تعیین شد و در اردیبهشت ۹۹ به عنوان رئیس کمیسیون نظامی طالبان معرفی شد.
عکس: IRNA
ذبیحالله مجاهد
یکی از سخنگویان رسمی طالبان است. او در ۱۷ اوت سال ۲۰۲۱ چهره خود را به عموم مردم نشان داد. او پس از دستگیری محمد حنیف در سال ۲۰۰۷ سخنگوی طالبان شد و بهطور منظم با روزنامهنگاران از طریق تماسهای تلفنی، پیامک، ایمیل، توییتر و پستهایش در وبسایتهای جهادی ارتباط بر قرار میکرد. او مسئول تأیید یا رد حملات طالبان در سراسر افغانستان است.
عکس: Stringer/REUTERS
محمد نعیم وردک
سخنگوی دفتر سیاسی طالبان حدود چهل سال سن دارد و در پیشاور پاکستان در مطالعات اسلامی به زبان عربی لیسانس گرفته و در دانشگاه اسلامی اسلام آباد تا درجه دکترا در سال ۲۰۱۰ پیش رفته است. او برخلاف شاهین، سخنگوی قبلی بیشتر به زبان عربی و پشتو مسلط است و به زبان انگلیسی تسلط کمتری دارد. افرادی که او را دیدهاند، میگویند وردک "خشک مزاج، کم حرف و بسیار مذهبی" است.
عکس: Sefa Karacan/AA/picture alliance
سهیل شاهین
از سخنگوی سابق دفتر سیاسی طالبان به عنوان طالب "قلم بهدست" یا "حنجره طالبان" یاد میشود. او نویسنده و شاعر به زبان پشتو است و در دورانی که طالبان کابل را در کنترل داشتند "کابل تایمز" تنها روزنامه انگلیسی زبان پایتخت را مدیریت میکرد. شاهین حدود ۵۱ سال پیش در ولایت شرقی پکتیا متولد شده و از قوم "طوطاخیل" و پشتونتبار است. او مدتی نیز سرپرست سفارت "امارات اسلامی" افغانستان در پاکستان برعهده داشت.
عکس: Sergei Savostyanov/TASS/dpa/picture alliance
مداخله شوروی و طالبان
پس از مداخله اتحاد شوروی (سابق) در افغانستان، ۹۰ هزار افغان و جنگجویان دیگری از کشورهای عربی در طول دهه ۱۹۸۰ میلادی در پاکستان و با حمایت آمریکا تحت آموزش نظامی قرار گرفتند. در ۱۰ اکتبر سال ۱۹۹۴ میلادی در اوج جنگهای داخلی افغانستان گروهی وارد منطقه سپین بولدک ولایت قندهار در جنوب افغانستان شدند و نام خود را "تحریک اسلامی طلبای کرام" نهادند.
عکس: Hurriyet/AP/picture alliance
خوشبینی افغانها به طالبان
طالبان با تبلیغ شعارهای دینی اسلام مانند جهاد با شرک و کفر و اینکه هر کس کشته شود به بهشت خواهد رفت، پیروان زیادی در افغانستان و پاکستان پیدا کردند. در آغاز مردم افغانستان طالبان خوشبین بودند و گمان میکردند، آنها میتوانند به جنگهای داخلی پایان دهند.
عکس: Santiago Lyon/AP/picture alliance
پیشروی سریع تا کابل
طالبان به سرعت مناطقی را در جنوب افغانستان که زیر تسلّط دولت مجاهدین به رهبری برهانالدین ربانی بود، اشغال کردند. آنها یک ماه و دو روز پس از اعلام موجودیت، ولایت قندهار و در روز ۲۶ سپتامبر سال ۱۹۹۶ کابل را هم به تصرف درآوردند. آنها به محض ورود به کابل قتلعام را شروع کردند و جنازه محمد نجیب، رئیس جمهور و برادرش را در چهارراه آریانا به نمایش گذاشتند.
عکس: AFP/Getty Images
پیشروی سریع تا کابل
طالبان به سرعت مناطقی را در جنوب افغانستان که زیر تسلّط دولت مجاهدین به رهبری برهانالدین ربانی بود، اشغال کردند. آنها یک ماه و دو روز پس از اعلام موجودیت، ولایت قندهار و در روز ۲۶ سپتامبر سال ۱۹۹۶ کابل را هم به تصرف درآوردند. آنها به محض ورود به کابل قتلعام را شروع کردند و جنازه محمد نجیبالله (تصویر)، رئیس جمهور و برادرش را در چهارراه آریانا به نمایش گذاشتند.
عکس: Vyacheslav/RIA Nowosti/dpa/picture alliance
امارات اسلامی افغانستان
طالبان سپس نام حکومت خود را امارت اسلامی افغانستان گذاشتند و تشکیلات خود را از طریق رادیو اعلام کردند. کشورهای پاکستان، امارات متحده عربی و عربستان سعودی تنها سه کشوری بودند که طالبان را به رسمیت شناختند.
عکس: Gulabuddin Amiri/AP/picture alliance
بربریت طالبانی
حکومت طالبان با رادیو، تلویزیون، موسیقی، نقاشی، مجسمهسازی و آثار هنری مخالف بودند و مجسمههای بودا در بامیان را که از جمله آثار فرهنگی و باستانی افغانستان بود را منهدم کردند.
عکس: Paul Almasy/akg-images/picture alliance
طالبان و زنان
در دوران طالبان زنان اجازه نداشتند بدون مرد محرم یا بدون حجاب از خانههایشان بیرون بروند. تحصیلات و کار برای زنان ممنوع بود.
عکس: AP
مجازات اسلامی
در دوران طالبان مجازات اسلامی سنگسار، قطع دست و اعدام در ملا عام رواج داشت. طالبان مردم را برای ادای نماز، به زور از مغازههایشان به مساجد میفرستادند. در نظام طالبان ریش مردان باید بلند میبود و موهای سر باید کوتاه میبود. (عکس: صحنهای از اعدام یک زن)
عکس: picture-alliance/dpa
رابطه طالبان با القاعده
اسامه بن لادن سرمایه دار سعودی و رهبر شبکه تروریستی القاعده (نفر سمت چپ) یک سال بعد از استقرار طالبان به جلالآباد افغانستان رفت. پس از حملات تروریستی یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ و عدم تسلیم بنلادن به آمریکا از سوی طالبان، حمله به افغانستان آغاز شد و دور اول حکومت طالبان فروپاشید.