انتخابات در ایران؛ نگرانی حکومت از احتمال مشارکت حداقلی
۱۴۰۲ بهمن ۱۰, سه‌شنبه
انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری یک ماه دیگر در روز جمعه ۱۱ اسفندماه ۱۴۰۲ (اول مارس ۲۰۲۴) در سراسر کشور برگزار می‌شود. نامزدهای این انتخابات برای دستیابی به ۲۹۰ کرسی قوه مقننه و ۸۸ کرسی مجلس خبرگان رهبری با یکدیگر "رقابت" می‌کنند.
در حالی که رسانه‌ها و مقامات جمهوری اسلامی از "رقابت" کاندیداها سخن می‌رانند، طبق روال معمول در جمهوری اسلامی "ماشین" رد صلاحیت‌ها به جریان افتاده است. رسانه‌های میانه‌رو می‌گویند در ۷ استان کشور هیچ رقابتی وجود ندارد.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
برای نمونه، برای ۸۸ کرسی مجلس خبرگان تنها ۱۳۸ نامزد تأیید صلاحیت شده‌اند و این تعداد نیز با فوت یکی از کاندیداها و انصراف یک کاندیدای دیگر به ۱۳۶ نفر رسیده است.
به گزارش هم‌میهن، در ۷ استان کشور تعداد کرسی‌های انتخابی مجلس خبرگان و تعداد نامزدها یا برابر است و یا تعداد نامزدها کمتر از تعداد نمایندگان انتخابی است. بنابراین، می‌توان گفت که تاکنون و بنا بر آمار اعلامی، در ۱۳ کرسی هیچ رقابتی شکل نمی‌گیرد.
بیشتر بخوانید: شورای نگهبان صلاحیت روحانی برای انتخابات مجلس خبرگان را رد کرد
به عنوان نمونه، درحالی‌که در شیراز ۵ کرسی برای رقابت وجود دارد، فقط ۴ نفر تأیید صلاحیت شده‌اند و این امر به معنای آن است که در صورت برگزاری انتخابات در این شهر یک کرسی خالی باقی می‌ماند. در استان زنجان، جایی که ظاهراً یک کرسی برای رقابت وجود دارد، اما هیچ‌کسی تأیید صلاحیت نشده است.
تأکید بر "کمیت" مشارکت، به جای "کیفیت" نمایندگان
رسانه‌های نزدیک به حاکمیت ایران به پیروی از اظهارات علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، فراخوان‌های تحریم انتخابات را طبق روال معمول "توطئه دشمنان" تلقی می‌کنند. در تحلیل‌های آن‌ها هیچ نشانی از وضعیت فلاکت‌بار کشور در سیاست داخلی و خارجی، و گسترش فقر و تأثیر آن بر میزان مشارکت دیده نمی‌شود. یک نمونه آن تحلیل روزنامه "جوان" وابسته به سپاه پاسداران است.
این روزنامه می‌نویسد: «اندکی دقت در مسائل اساسی و اولویت‌دار کشور در شرایط فعلی نشان می‌دهد که اولویت نظام اسلامی در انتخابات پیش رو از کیفیت و نتیجه صندوق‌های رأی به کمیت و میزان حضور مردم تغییر یافته است، چراکه اگر انتخابات سرد و ضعیف برگزار شود، قوی‌ترین مجالس هم امکان جبران خلأ‌های ناشی از آن را نخواهند داشت.»
بیشتر بخوانید: انتخابات مجلس؛ تکمیل حق‌کشی و معنازدایی از رأی
نویسنده این تحلیل با تأکید بر تلاش مخالفان داخلی و خارجی جمهوری اسلامی برای تحریم انتخابات، آن‌ها را "نظام سلطه" می‌نامد و با استناد به اظهارات علی خامنه‌ای می‌افزاید: «رقابت‌های انتخاباتی بیش از آنکه بین دو یا چند جریان داخلی باشد، رقابتی است که "نظام سلطه" با نظام اسلامی در فضای رسانه‌ای تعریف کرده است.»
احمد خاتمی، عضو مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه موقت تهران نیز به دو جریان "انقلابی و ضدانقلاب" در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: «جریان ضدانقلاب می‌خواهد انتخابات را رفراندوم ضد نظام کند که به این منظور تشویق و ترغیب به نیامدن پای صندوق رای دارد تا آنچه در اغتشاشات به دست نیاوردند در این انتخابات به دست بیاورند؛ لذا مشارکت حائز اهمیت است.»
نتایج یک نظرسنجی از خروجی "خبرآنلاین" حذف شد
خبرگزاری خبرآنلاین چند روز پیش یک گزارش مربوط به نتایج نظرسنجی انتخاباتی را از خروجی خود حذف کرد. گفته شد که این نظرسنجی از سوی یک "مرکز معتبر دولتی" انجام شده بود.
خبرآنلاین یک روز پس از انتشار نتایج نظرسنجی انتخاباتی اعلام کرد: «در تماس تلفنی از خبرآنلاین خواسته شد تا این خبر را از خروجی خود حذف کند.» در این تماس تلفنی تأکید شده که "انتشار هر گونه نظرسنجی درباره انتخابات، خلاف مصوبه است".
بیشتر بخوانید: نظرسنجی؛ بحران اعتماد به صدا و سیما و انتخابات مجلس
این خبرگزاری می‌گوید معلوم نیست که این ممنوعیت "مستند به کدام مصوبه قانونی است و چنین مصوبه‌ای، خروجی تصمیم کدام نهاد ذیصلاح و تصمیم‌گیر است؟ و چرا تاکنون به رسانه‌ها ابلاغ رسمی نشده و ابلاغ شفاهی و تلفنی، جایگزین ابلاغ رسمی شده است؟"
با این حال نتایج این نظرسنجی در رسانه‌ها بازتاب گسترده‌ای یافت. بر اساس این نتایج، میزان مشارکت در انتخابات اسفندماه ۱۴۰۲ در کل کشور ۳۰درصد است. همچنین در استان تهران میزان مشارکت در حدود ۲۲درصد و در شهر تهران ۱۵درصد پیش‌بینی شده است. این درحالی است که در ماه‌های قبل میزان مشارکت در کل کشور ۳۶درصد پیش‌بینی شده بود.
نتایج این نظرسنجی می‌گوید که پیش از این، از هر دو و نیم نفر یک نفر حاضر به پاسخ دادن به سوالات نظرسنجی بود، ولی بعدا از هر ۵ نفر یک نفر پاسخگو بود و در حال حاضر نیز از هر ۸ نفر یک نفر حاضر شده در نظرسنجی شرکت کند.
بخش دیگر این نظرسنجی به دلایلی اشاره می‌کند که شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، به این دلایل در انتخابات پیش‌رو شرکت نخواهند کرد؛ این دلایل عبارتند از "مجلس و انتخابات کارآمدی ندارد"، "فساد موجب عدم مشارکت شده است" و "از آینده کشور ناامید هستند".
از همان ۳۰درصدی که عنوان کرده‌اند در انتخابات مشارکت می‌کنند، پرسیده شده است که "توصیه‌های چه کسی در رأی دادن شما اثرگذار است؟". پاسخ‌های داده شده حکایت از پایگاه رأی این ۳۰درصد در طیف نزدیک به دولت، نواصولگرایان و محمود احمدی‌نژادی‌ها دارد.
در پاسخ‌های داده شده به این پرسش، اثر توصیه احمدی‌نژاد برای شرکت در انتخابات از ابراهیم رئیسی بیشتر بوده است؛ ابراهیم رئیسی: ۳۰ درصد؛ محمدباقر قالیباف: ۲۰ درصد؛ محمود احمدی‌نژاد: ۳۶ درصد؛ حسن روحانی: ۱۰ درصد؛ و محمد خاتمی: ۱۶ درصد.
"تحریم انتخابات" از سوی اصلاح‌طلبان؟
در بیستمین نشست مجمع عمومی "جبهه اصلاحات ایران" در روز یکشنبه اول بهمن ١۴٠٢ (۲۱ ژانویه ۲۰۲۴) یک سند راهبرد انتخاباتی این جبهه در سه بند کوتاه به تصویب رسید.
در بند ۳ این سند آمده است: «شرکت و مشارکت در انتخابات یک حق عمومی و شهروندی است و هدف از آن تلاش برای حضور مؤثر در ساختار نظام به منظور اصلاح امور است. طبعاً انتخاباتی می‌تواند هدف اصلاح‌طلبان را تأمین کند که در چگونگی اداره کشور نقش و تأثیر جدی داشته و نمایشی و حاشیه‌ای نباشد.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
به گزارش مهر، در این متن راهبردی سخنی از تحریم انتخابات دیده نمی‌شود، اما جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات در صفحه مجازی خود نوشت: «با توجه به تصویب راهبرد انتخاباتی جبهه اصلاحات ایران در اول بهمن ۱۴۰۲، طبعاً اصلاح‌طلبان نمی‌توانند در انتخاباتی تهی از معنا، غیررقابتی و غیرمنصفانه و غیر مؤثر در اداره کشور و سرنوشت شهروندان شرکت کنند.»
او در عین حال افزود که "البته این راهبرد به منزله قهر با صندوق و تحریم انتخابات نیست"
به نظر می‌آید این موضع‌گیری پرابهام اصلاح‌طلبان در راستای آن است تا از فشارهای امنیتی بر برخی اصلاح‌طلبان جلوگیری شود و یا این فشارها کاهش یابند.