در انتخابات پارلمانی اوکراین که روز یکشنبه، ۲۸اکتبر برگزار می‌شود ۳۶ میلیون دارنده حق رأی فراخوانده شده‌اند تا از میان نامزدان ۲۱ حزب و ۲۶۰۰ نامزد مستقل ترکیب مجلس آینده را مشخص کنند.

بنا بر نظرسنجی‌ها حزب حاکم "مناطق" که ویکتور یاناکوویچ، رئیس جمهور نیز از آن است، همچنان قوی‌ترین حزب باقی خواهد ماند. این حزب می‌تواند با کمک نمایندگان حزب کمونیست اکثریت شکننده ‌مجلس آتی را از آن خود کند.

حزب مناطق گرچه حیطه نفوذ خود را از شرق و جنوب به سراسر کشور بسط داده ولی از زمان ریاست جمهوری یاناکوویچ در فوریه ۲۰۱۰ از محبوبیتش کاسته شده است، زیرا قول‌های او در مورد بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی چندان تحقق پیدا نکرده‌اند.

بنا بر تازه‌ترین داده‌های سازمان ملل ۱۶ درصد جمعیت اوکراین با گرسنگی روبروست، زیرا به لحاظ مالی قادر نیست ۲۱۰۰ کیلوکالری مورد نیاز روزانه خود را تامین کند.

البته حزب حاکم با افزایش برخی از خدمات اجتماعی و افزودن بر حقوق بازنشستگان کوشیده است که نارضایتی‌ها را تا حدی مهار کند، ولی سیاست‌های انقباضی این دولت و از جمله، اجرای توصیه‌ صندوق بین‌المللی به افزایش ۲۰ درصدی قیمت سوخت، بار سنگینی بر هزینه‌های خانواده‌ها تحمیل خواهد کرد، امری که رویگردانی معینی را نسبت به حزب حاکم دامن زده است.

عدم انسجام در اپوزیسیون

گرچه حزب کمونیست اوکراین حامی دولت است، ولی توانسته با برخی شعارها و برنامه‌ها بخشی از سرخوردگان از حزب حاکم را به سوی خود جلب کند، به گونه‌ای که برای اولین بار پس از سال‌ها رأی این حزب در نظرسنجی‌ها به بالای ۱۰ درصد رسیده است.

احزاب اپوزیسیون با توجه به تجربه تلخ سال ۲۰۰۷ کوشیده‌اند که از درگیری ‌و مقابله با یکدیگر خودداری کنند تا رأی‌دهندگان را بیشتر به سوی حزب حاکم نرانند. گرچه خانم یولیا تیموشنکو، از رهبران انقلاب نارنجی سال ۲۰۰۴ و نخست‌وزیر قبلی اوکراین به اتهام "اختلاس در اموال دولتی" در زندان به سرمی‌برد، اما "حزب مام وطن" وی کوشیده است با حزب رئیس سابق پارلمان، یعنی حزب "تغییر" یک اتحاد انتخاباتی به نام "اپوزیسیون واحد" تشکیل دهد.

اما مهمترین تشکل اپوزیسیون در حال حاضر "اتحاد دمکراتیک برای اصلاحات" است که رهبری آن را ویتالی کلیچکو، قهرمان بوکس جهان به عهده دارد. این اتحاد مجموعه‌ای از سرخوردگان رهبر انقلاب نارنجی، ویکتور یوشچنکو را به خود جلب کرده است. محبوبیت کلیچکو و حمایت‌های وسیع فکری و تدارکاتی کشورهای غربی سبب شده‌اند که "اتحاد دمکراتیک برای اصلاحات" به سرعت قدرت و نفوذ پیدا کند.

نگرانی‌های اپوزیسیون

هدف مشترک نیروهای اپوزیسیون برکنارکردن دولت نخست‌وزیر، میکولا آساروف، از حزب حاکم مناطق و برگزاری انتخابات زودرس برای کنارزدن یاناکوویچ از ریاست جمهوری است. موفقیت اپوزیسیون اما در گرو آن است که سهم عمده نمایندگان مستقل به کدام حزب تعلق گیرد.

بنا به قانون تازه انتخابات که سال ۲۰۱۰ به تصویب رسید، نیمی از نمایندگان مجلس را احزاب بر اساس رایی که به آنها داده خواهد شد تعیین خواهند کرد و نیم دیگر به نامزدانی تعلق خواهد گرفت که مستقلا با نام و نشان خود در انتخابات شرکت می‌کنند. البته این نوع نامزدان می‌توانند مورد حمایت احزاب باشند یا مستقلا وارد کارزار انتخاباتی شوند. تفرقه اپوزیسیون و عدم توافق نیروهای آن بر سر حمایت مشترک از این نوع نامزدان عملا باعث می‌شود که حزب مناطق بیشترین تعداد از ۲۲۵ نماینده این بخش را نیز از آن خود کند.

اپوزیسیون پیشاپیش قانون جدید انتخابات را حربه‌ای به سود دولت معرفی کرده و آن را به سوء استفاده از امکانات دولتی متهم نموده است. ترکیب کمیسیون انتخابات نیز از نظر اپوزیسیون تمهیدی برای تقلب و دستکاری در آراست.

انتخاباتی مهم برای مناسبات با غرب

در غرب رفتار و رویکرد دولت در برگزاری انتخابات با حساسیت دنبال می‌شود. دولت تنها در صورت برگزاری سالم انتخابات می‌تواند انتظار داشته باشد که همکاری‌های متوقف‌شده اروپا با اوکراین از سر گرفته شود. امضای یک قراداد جامع همکاری‌های فنی و اقتصادی و نیز دریافت وام‌های تازه از جمله مسائلی است که اروپا عملی‌کردن آنها رابه برگزاری سالم انتخاب، رعایت حقوق بشر، آزادی تیموشنکو و ... مشروط کرده است. دولت انتقاد می‌کند که این شرط و شروط‌ها را اروپا برای کمتر کشوری در همسایگی خود تعیین کرده و تفسیر دلبخواه آنها می‌تواند محملی برای عدم ادامه همکاری شود.

سفرای آلمان، فرانسه و لهستان با انتشار بیانیه‌ای در کیف (پایتخت اوکراین) رسما اعلام کرده‌اند که برگزاری سالم انتخابات فقط زمینه‌ای برای از سرگیری گفت‌وگو با دولت است، ولی برای امضای قرارداد جامع همکاری‌‌های اقتصادی کفاف نمی‌کند.

منافع روسیه در ادامه کار دولت موجود

روسیه نیز به شدت به نتیجه انتخابات اوکراین و به‌ویژه پیروزی حزب مناطق چشم دوخته است. ابقای دولت کنونی و تحکیم پایه‌های قدرت یاناکوویچ می‌تواند امید مسکو به ورود اوکراین به اتحادیه گمرکی و ایجاد زمینه برای یک اتحادیه اقتصادی اروپا- آسیا به محوریت روسیه را متحقق کند. اتحادیه گمرکی یادشده در حال حاضر از روسیه، قزاقستان و بلاروس تشکیل شده است. حذف دولت کنونی در اوکراین می‌تواند به سردی مناسبات مسکو و کیف و منتفی‌شدن مذاکرات تازه بر سر قیمت گاز صادراتی روسیه به اواکراین بیانجامد.

در مورد این که دولت کنونی اصولا به فشار مسکو برای تعیین مجدد قیمت گاز به سود روسیه تن دهد سوالات بسیاری وجود دارد. در واقع دولت بسیار مایل است که ضمن پیروزی در انتخابات مناسبات خود با اتحادیه اروپا را بسط و گسترش دهد و از این رهگذر با اعتماد به نفس بیشتری وارد مذاکره با روسیه بر سر ورود به اتحادیه گمرکی با این کشورو تعیین قیمت گاز شود.