انتخابات پارلمانی تونس با کمتر از ۹ درصد مشارکت برگزار شد
۱۴۰۱ آذر ۲۷, یکشنبه
پس از فراخوان برای تحریم، از هر ده رایدهنده واجد شرایط حتی یک نفر در انتخابات پارلمانی تونس شرکت نکرد. اپوزیسیون آن را یک "شکست سنگین" خواند و از قیس سعید، رئیسجمهوری تونس خواست استعفا کند.
تبلیغات
در انتخابات پارلمانی تونس، اکثریت قریب واجدین شرایط حق رأی از صندوقها دور ماندند. نهاد برگزاری انتخاباتی پس از بسته شدن حوزههای رأیگیری در روز شنبه ۱۷ دسامبر (۲۶ آذر) از مشارکت تنها حدود ۸،۸درصدی خبر داد. در انتخابات پارلمانی پیشین در سال ۲۰۱۹، حدود ۴۰ درصد از واجدین شرایط شرکت کرده بودند.
فاروق بواسکر، رئیس نهاد برگزاری انتخابات، از مشارکت "نازل" سخن راند. او دلیل آن را این واقعیت دانست که برخلاف انتخاباتهای قبلی، کمک مالی از خارج از کشور برای رایگیری کم بوده است. وی در عین حال تاکید کرد که این، انتخاباتی پاک "بدون خرید رأی" بوده است. اعلام نتایج اولیه روز دوشنبه ۲۸ آذر انتظار میرود.
تحریم نیروی اپوزیسیون
حضور نازل مردم در انتخابات پیشبینی شده بود. مخالفان خواستار تحریم شده بودند. نیروی اپوزیسیون قیس سعید، رئیسجمهوری تونس را به تضعیف دموکراسی متهم میکند.
فدراسیون اتحادیههای کارگری تونس (UGTT) که از نفوذ و شمار اعضای بالایی برخوردار است و مدتها در کنار قیس سعید ایستاده بود، انتخابات پارلمانی را "کمفایده" خواند. بدین گونه اقدامات سعید در زمینه تجدید ساختار دولتی، از حمایت چندانی برخوردار نیست.
قیس سعید صبح روز رأیگیری تونسیها را فراخواند پای صندوقهای رأی حضور یابند. رئیس دولت به هنگام انداختن رأی خود به صندوق، انتخابات را "فرصتی تاریخی" برای شهروندان برای "بازیابی حقوق مشروع خود" توصیف کرد. او افزود، تونس "با کسانی که کشور را ویران کردند، قطع رابطه کرده است".
فراخوان به اعتراض و تحصن
مخالفان متحد در "جبهه نجات" از سعید خواستند از مقام خود استعفا دهد. نجیب چبّی، رئیس جبهه نجات گفت: «آنچه امروز رخ داد زلزله مانند است. از این لحظه به بعد ما سعید را رئیسجمهوری غیرقانونی میدانیم و خواهان استعفای او پس از این شکست هستیم.»
"جبهه نجات" خواستار اعتراض و تحصن شده است. چندین حزب در این جبهه حضور دارند، از جمله حزب اسلامگرای النهضه که در مجلس قدیم نماینده بزرگترین جناح بود.
اختیارات کمی برای پارلمان جدید باقی مانده است
کارزار انتخاباتی بدون مناظرههای واقعی و پوسترهای کم، بسیار بیرنگ و روح صورت گرفت. بیشتر کاندیداهای منفرد، که عمدتاً کمتر شناخته شدهاند، برای احراز کرسیهای مجلس درخواست دادند و نمایندگان احزاب دور ماندند. حدود نه میلیون نفر برای رأی دادن فراخوانده شده بودند.
مجلس جدید متشکل از ۱۶۱ نماینده خواهد بود. در برخی حوزهها اما نامزدی وجود ندارد، به طوری که مجلس تا اطلاع ثانوی تکمیل نخواهد شد.
قیس سعید در ماه مارس سال جاری (اواخر اسفند ۱۴۰۰) مجلس قدیم را منحل کرد. از زمان اجرای قانون اساسی جدید بحثبرانگیز در تابستان سال جاری، رئیسجمهوری میتواند دولت و قضات را بدون تصویب پارلمان منصوب و عزل کند. از سوی دیگر، پارلمان جدید از اختیارات محدودی برخوردار است.
معضلات بزرگ اقتصادی
قیس سعید اصلاحات خود را که برای غلبه بر فساد، بنبست سیاسی و رکود اقتصادی ضروری میدانست، توجیه کرده است. در ابتدا، اقدامات او مورد استقبال بخشی از مردم قرار گرفت و برای مدت طولانی به عنوان یک چراغ امید تلقی میشد. در این میان، شاخص محبوبیت او به سرعت در حال کاهش گذارده است.
شماری زیادی از جوانان تونسی برای یافتن کار و شغلی مناسب راهی کشورهای اروپایی میشوند. سیاستمداران تاکنون هیچ راهحلی برای نابسامانیهای اقتصادی و بیکاری بالا در کشور پیدا نکردهاند.
برای بخش چشمگیری از جمعیت تونس، استاندارد زندگی در سالهای اخیر به طور آشکار بدتر شده است. تونس از یک بحران اقتصادی رنج میبرد که با همهگیری کرونا و جنگ اوکراین تشدید شده است. این کشور شمال آفریقا به شدت به واردات نفت و غلات وابسته است.
نقش گل در انقلابهای جهان
خواه گل رز، خواه میخک و خواه یاس؛ در بسیاری از کشورهای جهان گل نقش مهمی در جنبشهای مردمی بازی میکنند و نمادی برای اعتراضات مسالمنتآمیز هستند. معترضان در بلاروس نیز برای بیان صلحجویانه اعتراضها به گل متوسل شدهاند.
عکس: picture-alliance/dpa/TASS/N. Fedosenko
گل برای بلاروس جدید
اعتراضات شهروندان بلاروس علیه نتایج اعلامشده انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب دوباره آلکساندر لوکاشنکو، با برخورد خشونتآمیز نیروهای دولتی روبرو شد. زنان بلاروس در واکنش به این سرکوب با پیراهنهای سفید و گل (بهویژه گلهای سفیدرنگ) به شکل مسالمتآمیز به اعتراضات خود ادامه دادند.
عکس: picture-alliance/dpa/V. Sharifulin
"گل بهتر از گلوله است"
در لهستان نیز هزاران نفر در همبستگی با جنبش اعتراضی در بلاروس دست به تظاهرات زدند. لهستانیها خواستهای معترضان در بلاروس برای آزادی بیشتر را به خوبی درک میکنند. لهستان از سال ۲۰۰۸ میلادی مجوزی تحت عنوان Karta Polka برای شهروندان بلاروس صادر میکند تا به آنها اجازه دهد برای سفر و کار به این کشور بیایند. "گل بهتر از گلوله است" از جمله شعارهایی بود که در تظاهرات لهستانیها دیده میشد.
عکس: picture-alliance/Russian Look/C. Lisitsyn
انتقلاب میخک در پرتغال
پرتغال نزدیک به نیم قرن در دیکتاتوری نظامی به سر برد. تحت حکومت ژنرال کارمونا و بعدها ژنرال سالازار که تا سال ۱۹۷۴ ادامه داشت، شکنجه، سانسور و سرکوب حاکم بود تا اینکه ارتش توانست قدیمیترین دیکتاتوری اروپا را سرنگون کند. در آن زمان شهروندان لیسبون در لولههای مسلسلها و تفنگهای سربازان گل میخک فرو میکردند تا شادی خود از انقلابی بدون خونریزی را ابراز کنند. این انقلاب به "انقلاب میخک" شهرت دارد.
عکس: Herve Gloaguen/Gamma-Rapho/Getty Images
انقلاب یاس در تونس
یکی دیگر از انقلابهای مشهوری که گل در آن نقشی مهم بازی کرد، انقلاب تونس بود که به انقلاب یاس معروف شد. یاس گل ملی تونسیها محسوب میشود و از این رو نیز انقلابی که در راستای اعتراضات مردمی در سالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ به سرنگونی زینالعابدین بن علی انجامید، به انقلاب یاس شهرت یافته است. بن علی که ۲۰ سال قدرت در تونس را در دست داشت، در پی سرنگونی به عربستان سعودی پناه برد. او در سپتامبر ۲۰۱۹ درگذشت.
عکس: AFP/Getty Images/F. Belaid
شکوفایی "بهار عربی"
اعتراضات مردمی در تونس سرآغاز جنبشهایی متعددی بود که در آن زمان در بخشهایی از جهان عرب به جریان افتاد و به "بهار عربی" مشهور شد. مصر، لیبی و بسیاری از کشورهای عربی دستخوش دگرگونیهای عمیقی شدند. میتوان گفت انقلاب یاس در تونس تنها نمونه موفق تلاش مردم در کشورهای عربی برای دستیابی به عدالت و آزادی بیشتربود. اگر چه تونس هنوز هم گاهی شاهد اعتراضات پراکنده است، اما از ثباتی نسبی برخوردار شده است.
عکس: C. Furlong/Getty Images
سوریه همچنان در انتظار صلح
در سوریه "بهار عربی" در سال ۲۰۱۱ با سرکوب بیرحمانه تظاهرات توسط دولت اسد، به جنگی داخلی تمامعیار تبدیل شد که تا کنون صدها هزار قربانی و میلیونها آواره به جای گذاشته است. این عکس که در ماه مه سال ۲۰۱۳ گرفته شده است، یکی از شورشگران کرد در حلب را نشان میدهد که در مسلسل خود یک شاخه گل گذاشته است. با گذشت ۷ سال سوریه هنوز هم در انتظار صلحی است که بعید به نظر میرسد به این زودیها برقرار شود.
عکس: AFP/Getty Images
یاسمن در چین
بهار عربی سبب شد که در چین نیز در سال ۲۰۱۱ اعتراضاتی به جریان افتد. شرکتکنندگان تظاهرات در چنین نیز از "انقلاب یاس" سخن میگفتند، اگر چه به ندرت در دست آنان گلهای یاسمن دیده میشد. برخیها نیز نوعی گل رازقی در دست داشتند، اما برای حکومت چین مشخص بود که منظور معترضان چیست. مقامات چین به سرعت واکنش نشان داده و در اینترنت واژه "یاس" را سانسور کردند.
عکس: picture-alliance/dpa/How Hwee Young
انقلاب گل رز در گرجستان
یکی از انقلابهایی که سالهای زیادی از آن میگذرد، انقلاب گل رز در گرجستان بود که در سال ۲۰۰۳ میلادی روی داد و کنارهگیری ادوارد شواردنادزه، رئیس جمهوری وقت این کشور را به دنبال داشت. آنان یکی از سخنان او را کاملا جدی گرفته و اساس اعتراضات خود قرار دادند. شواردنادزه زمانی گفته بود، "ما به جای گلوله گل بر سر دشمنان خود خواهیم ریخت".
عکس: picture-alliance/AP Photo/S. Aivazov
انقلاب گل لاله در قرقیزستان
در پی انتخابات پارلمانی در قرقیزستان در فوریه سال ۲۰۰۵ اعتراضات گسترده مردمی به جریان افتاد که در نهایت به سرنگونی عسکر آقایف، رئیس جمهوری این کشور انجامید. در آن زمان مخالفان و معترضان از گل لاله کوهی به عنوان سمبل استفاده میکردند. قرقیزستان اگر چه در سال ۲۰۱۰ سرانجام به یک جمهوری پارلمانی تبدیل شده است، اما نهادهای حقوق بشری هنوز از محدودیتهای آزادی عقیده و بیان در این کشور ناخشنود هستند.
عکس: picture-alliance/dpa/Itar-Tass
جهت معکوس
دولت تایلند در جریان اعتراضات مردمی در این کشور در سال ۲۰۱۳ به این فکر افتاد که ورق را برگرداند و به مأموران پلیس دستور دهد، میان تظاهرکنندگان گل پخش کنند. پس از جنگ قدرت چندین ماهه میان پیراهنقرمزهای هوادار دولت و زردپوشهای اپوزیسیون سرانجام در سال ۲۰۱۴ کودتایی نظامی در تایلند روی داد و اکنون رسما در این کشور "حکومتی نظامی" برقرار داست.
عکس: C. Archambault/AFP/Getty Images
از گل تا رنگ
گل در عرصههای سیاسی و حزبی نیز نقش ایفا میکند؛ برای نمونه گل سرخ که یکی از نمادهای سوسیالدموکراتهای آلمان است یا جنبش نسل جوان در سال ۱۹۶۸ میلادی که با گل دست به اعتراض علیه جنگ ویتنام میزدند. افزون بر گل، رنگهای متفاوت نیز در جنبشهای و انقلابهای گوناگون در سراسر جهان نقش بازی کردهاند؛ از جمله انقلاب نارنجی در اوکراین یا جنبش سبز در ایران.