پناهجویانی که خود را به جزایر یونان در آب‌های دریای اژه رسانده‌اند، در وضعیت وخیم و بسیار نگران‌کننده‌ای به سرمی‌برند؛ خواه در جزیره لسبوس یا جزایر دیگر چون چیوس، ساموس یا لروس.

اردوگاه‌های پناهجویان در این جزایر مدت‌هاست که قادر به پذیرش پناهجویان تازه نیستند. کمپ‌هایی که در این جزایر دائر شده‌اند، برای ۷۵۰۰ نفر گنجایش دارند. این در حالی است که در شمار پناهجویان در آنجا حدود ۴۲ هزار نفر بالغ می‌شود.

کمیسیون اتحادیه اروپا در راستای انتشار آمار خود اعلام کرده که ۱۹۲۲ نفر از این شمار کودکان و نوجوانانی هستند که به سن قانونی نرسیده و بدون پدرومادر خود در آنجا به سر می‌برند. هزاران نفر در این جزایر در سرپناه و چادرهایی زندگی می‌کند که با خود شاخه و برگ درختان و پلاستیک درست کرده‌اند.

هر روز گزارش‌هایی هشدارآمیز در باره وضعیت نابسامان و وخیم اردوگاه‌های پناهجویان منتشر می‌شود. یکی از این نمونه‌ها اقامتگاه مرکزی جزیره ساموس است که برای ۶۵۰ نفر ساخته شده، اما در حال حاضر حدود شش هزار نفر در آن زندگی می‌کنند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

طبق آمار رسمی صندوق کمک به آوارگان و پناهجویان (وابسته به سازمان ملل) شمار پناهجویانی که خود را به کشورهای اروپایی واقع در سواحل دریای مدیترانه رسانده‌اند، در مجموع از ۱۴۱ هزار و ۴۷۲ نفر در سال ۲۰۱۸ میلادی به ۱۲۲ هزار و ۴۲۴ نفر (تا تاریخ ۲۳ دسامبر) در سال ۲۰۱۹ کاهش یافته است.

البته جزایر یونان در آب‌های دریای اژه از این قاعده مستثنی هستند. شمار پناهجویان در این جزایر تا اواخر سال ۲۰۱۹ به ۷۳ هزار و ۳۷۷ نفر رسیده است، یعنی ۲۳ هزار نفر بیشتر در مقایسه با سال ۲۰۱۸ میلادی.

دولت یونان با توجه به وضعیت وخیم آوارگان و پناهجوان در این جزایر در اویل ماه اکتبر سال جاری دست به انتقال آنان از جزایر به مناطق داخلی خاک یونان زدند.

کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست

بسیاری از سازمان‌های امدادگر و همچنین شماری سیاستمداران اروپایی خواهان آن شده‌اند، کودکان و نوجوانانی که به تنهایی در کمپ‌ها به سر می‌برند، از یونان به اقامت‌گاه‌های مناسب در کشورهای مختلف اتحادیه اروپا انتقال داده شوند.

طبق آمار منتشر شده از سوی اتحادیه اروپا ۵۲۷۶ پناهجو در سراسر یونان کودکان و نوجوانانی هستند که به سن قانونی نرسیده و بدون پدر و مادر خود در یونان به سر می‌برند. ۹ درصد از آنان حتی به سن ۱۴ سال هم نرسیده‌اند.

روبرت هابک، رهبر حزب سبزهای آلمان به تازگی خواستار آن شد که تا چهار هزار کودک مهاجر و پناهجو از یونان به آلمان انتقال داده شوند.

اولیور مولر، رئیس نهاد امدادی بین‌المللی کاتولیک "کاریتاس" هم وضعیت کودکان پناهجو در اردوگاه‌های یونان را فاجعه‌بار توصیف کرده و تصریح می‌کند که این کودکان باید هر چه زودتر از اردوگاه‌های پناهجویی یونان خارج شوند.

این در حالی است که برخی سیاستمداران آلمان معتقدند، این کشور به تنهایی قادر نیست این معضل را حل کند و در این زمینه باید یک راه حل اروپایی پیدا شود. البته راه حلی اروپایی برای انتقال کودکان پناهجو با توجه به مخالفت کشورهایی چون مجارستان و لهستان امکان‌پذیر نیست.

تهدید‌های اردوغان

در این کشمکش رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه پیوسته اروپا را تهدید می‌کند که مرزهای ترکیه با اتحادیه اروپا را به روی پناهجویان باز کند.

او به تازگی هشدار داد که ترکیه قادر نیست به تنهایی از پس شمار روزافزون آوارگان و پناهجویان سوری بربیاید. به گفته او پیامدهای موج جدید پناهجویان در تمامی کشورهای اروپایی محسوس خواهد بود و یونان  نیز شاهد سرآغاز آن خواهد بود.

اردوغان گفت، موج جدید آوارگان و پناهجویان به آنگونه‌ای خواهد بود که اروپا در سال ۲۰۱۵ میلادی آن را به چشم دید؛ یعنی پیش از امضای توافق میان آنکارا و اتحادیه اروپا که کاهش محسوس شمار پناهجویان در کشورهای عضو این اتحادیه را به دنبال داشت.

طبق این توافق‌نامه، یونان می‌تواند آوارگان و پناهجویانی که به طور غیرقانونی به این کشور آمده‌اند را به ترکیه بازگرداند. اتحادیه اروپا در عوض متعهد شده که بخشی از پناهجویان سوری را بپذیرد و برای رسیدگی و تأمین نیازهای پناهجویان در ترکیه به این کشور کمک مالی کند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

ترکیه خود اعلام کرده که ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار پناهجوی سوریه را پذیرفته است. اردوغان نیز با توجه به این شمار بالا از اتحادیه اروپا خواسته است که کمک‌های مالی خود را افزایش دهد و همچنین به کشورش در راستای ایجاد منطقه‌ای امن در شمال سوریه برای اسکان دادن به پناهجویان کمک کند.

توافق ترکیه و اتحادیه اروپا سبب شد که شمار پناهجویانی که از طریق راه‌های آبی از ترکیه راهی یونان می‌شوند، از حدود ۸۵۷ هزار نفر در سال ۲۰۱۵ به ۲۹ هزار نفر در سال ۲۰۱۷ کاهش یابد.

"وضعیت رقت‌انگیز"

در آستانه سال جدید ۲۰۲۰ میلادی اما وضعیت به گونه‌ای دیگر است. طبق ارزیابی گیورگوس کوموتساکوس، نماینده یونان در پارلمان اروپا در حال حاضر دست‌کم ۲۵۰ هزار نفر در سواحل دریای اژه در ترکیه در انتظار فرصتی هستند تا خود را به یونان برسانند.

چندی پیش فیلیپو گراندی، کمیسر ویژه سازمان ملل، پس از بازدید از اردوگاه‌های پناهجویان واقع در جزایر یونانی دریای اژه، وضعیت این اردوگاه‌ها را "رقت‌انگیز" خوانده و از یونان خواسته بود هرچه زودتر این شرایط را بهبود ببخشد.

او تصریح کرده بود: «ما نمی‌توانیم بپذیریم که انسان‌ها در شرایطی چنین ناگوار در وضعیت خشونت و استثمار زندگی کنند».

در حالی‌که دولت یونان در ارتباط با وضعیت پناهجویان با مشکلات روزافزون روبروست، فعالان حقوق بشر و مقامات ترکیه یونان را به اخراج غیرقانونی ده‌ها هزار پناهجو بدون ثبت تقاضای آنها متهم می‌کنند. این اقدام احتمالی ناقض قوانین اتحادیه اروپا و قوانین بین‌المللی ناظر بر حقوق پناهجویان است.