بحث و پرسش پیرامون مرگ جنجال برانگیز معمر قذافی با دفن وی به پایان نرسیده است. دستگیری و قتل خشونت بار دیکتاتور پیشین لیبی، شورای انتقالی این کشور را هر روز با اتهامات جدیدی روبرو می‌کند. سازمان‌های حقوق بشری خواستار روشن شدن ابعاد این خشونت و معرفی کسی شده‌اند که به سر قذافی شلیک کرد. بسیاری نهادها و شخصیت‌های سیاسی نیز ضرب و جرح قذافی در زمان دستگیری و نمایش چند روزه جنازه او در سردخانه را نکوهش کرده‌اند.

باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا هم آشکارا از رفتار شورشیان لیبیایی با جنازه قذافی گلایه کرده است. وی در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی "ان‌بی‌سی" تاکید کرده که لازم بود حتی با کسی چون قذافی نیز رفتار شایسته‌ای پس از مرگ انجام شود و جسد او نمی‌بایست موجب شادی و تفریح واقع می‌شد. رییس‌جمهور آمریکا گفت: « چنین پایانی، سزاوار هیچکس حتی قذافی نیست.»

اوباما در ادامه سخنان خود یادآوری کرد که دولت آمریکا بر همین اساس، پس از کشته شدن بن‌لادن، اقدام به انتشار تصاویر موجود از جنازه رهبر شبکه االقاعده نکرد. رییس جمهور آمریکا هم‌زمان گفت که پایان کار قذافی، پیامی خطاب به دیکتاتورهای جهان نیز هست. اوباما افزود که قذافی نخواست "بهار عربی" را تبدیل به فرصتی برای گشایش‌های اجتماعی و سیاسی در کشورش سازد.

گور دسته جمعی ۵۳ نفره در سرت

بی اعتمادی و شوک جامعه جهانی تنها ناشی از نحوه رفتار شورای انتقالی لیبی با جنازه قذافی نیست. سازمان دیده بان حقوق بشر می‌گوید که کشتار هواداران قذافی در شهر سرت و پیدا شدن گوری دسته‌جمعی، شورشیان لیبیایی و شورای انتقالی را بیش از پیش به زیر سوال می‌برد.

خبر کشف این گور دسته‌جمعی در روز دوشنبه ۲۴ اکتبر اعلام شد. این گور در نزدیکی هتلی قرار داشت که مخالفان قذافی از آن به عنوان مقر خود استفاده می‌کردند. به تاکید سازمان دیده بان حقوق‌بشر، شواهد موجود نشان می‌دهند که همه این ۵۳ نفر در یک زمان کشته شده و پیش از مرگ نیز شکنجه شده‌اند. دیده بان حقوق بشر احتمال داده که دست‌کم بخش بزرگی از کشته شدگان از هواداران محلی قذافی بوده باشند.

احمد البنی، سخنگوی شورای انتقالی لیبی روز دوشنبه ۲۴ اکتبر در نشستی مطبوعاتی اتهام شکنجه هواداران قذافی در کشتار یاد شده را تکذیب کرده و گفته که موازین اسلامی، اجازه سوءرفتار با اسیران و مخالفان را نمی‌دهد.

سرهنگ البنی تصریح کرده که اجساد کشف شده متعلق به پیکارجویانی است که در برابر نیروهای شورای انتقالی مقاومت کرده و با آن‌ها می‌جنگیدند. احمد البنی گفته است: « افراد ما تنها به وظیفه خود عمل کرده‌اند.»

اظهارات متناقض

توضیحات سرهنگ البنی اما با گفته‌های یک سخنگوی دیگر شورای انتقالی لیبی هم‌خوانی ندارد. این سخنگو در روز دوشنبه ۲۴ اکتبر به "اشپیگل آنلاین" گفته که شورای انتقالی لیبی، تازه پس از انتشار گزارش دیده بان حقوق بشر از خبر کشته شدن ۵۳ نفر و کشف گور جمعی آن‌ها مطلع شده است. وی با طفره رفتن از پاسخ روشن در مورد مسئولیت شورا، وعده پیگیری موضوع را داده و افزوده که در صورت اثبات جنایت، عاملان به مجازات خواهند رسید.

با این همه و در حالی که چند روز از کشف گور دسته‌جمعی در شهر سرت می‌گذرد، هیچ خبری از تحقیق و پیگیری رسمی این موضوع در جایی منتشر نشده است.

نشریه "نیویورک تایمز" نوشته که در هیچیک از مقامات دولت انتقالی لیبی، نشانی از آمادگی برای رسیدگی به موضوع کشتار احتمالی به چشم نمی‌خورد. در گزارش این نشریه با صراحتی کم سابقه آمده است:« رهبران دولت انتقالی با وجود وعده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که داده‌اند، یا فاقد اراده‌ برای پیگیری این ماجرا هستند، یا قدرتی برای بررسی سوءرفتار نیروهای خود ندارند.»

تازه‌ترین گزارش‌ها از لیبی، از نقض هر چه بیشتر حقوق بشر توسط انقلابیون حکایت می‌کنند. نشریه "واشنگتن پست" می‌نویسد که در حال حاضر حدود ۷۰۰۰ اسیر جنگی در اختیار انقلابیون لیبی قرار دارند که در زندان‌های موقت نگاهداری و شکنجه می‌شوند.

MDM/JT