رئیس دولت یازدهم روز دوشنبه (۲۲ سپتامبر/ ۳۱ شهریور) برای شرکت در شصت و نهمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نیویورک سفر کرد.

پیش از سفر حسن روحانی به نیویورک احتمال دیدار او با رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، باراک اوباما موضوع گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای شده بود و در داخل ایران با حساسیت دنبال می‌شد.

اکنون که این ملاقات ظاهرا منتفی شده، برخی دیدارهای روحانی، به ویژه گفت‌وگو با فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه و دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا بهانه‌ای به دست اصول‌گرایان تندرو داده تا بار دیگر سیاست خارجی دولت را به رعایت نکردن خطوط قرمز حکومت متهم کنند.

اسماعیل کوثری، از فرماندهان پیشین سپاه و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از مسئولان دولت خواسته که "فلسفه دیدار روحانی با اولاند و کامرون" را برای نمایندگان مجلس تشریح کنند.

دیدارهای "خودسرانه" روحانی و احضار ظریف

کوثری یکی از شرکت‌کنندگان همایش "ما دلواپسیم" بود که اردیبهشت ماه برای انتقاد و اعتراض به عملکرد تیم مذاکراه‌کننده هسته‌ای ایران برگزار شد. در این همایش دولت روحانی به سازشکاری و تسلیم در برابر غرب متهم شد.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی درباره دیدارهای روحانی در نیویورک به سایت خبری "تسنیم"، وابسته به سپاه پاسداران گفت: «رهبری همیشه فرموده‌اند که به غربی‌ها و به مذاکره با آن‌ها خوشبین نیستند، ولی سیاست‌مداران ما خودسرانه این دیدارها را ترتیب داده‌اند.»

جانشین سابق فرمانده قرارگاه ثارالله تهران می‌گوید روحانی و وزیر خارجه، محمد جواد ظریف باید پاسخگو باشند که «دیدار آن‌ها با نخست وزیر انگلیس چه مبنا و فایده‌ای داشت که بعد از چند ساعت دیوید کامرون از تریبون سازمان ملل ایران را محکوم به حمایت از تروریسم می‌کند.»

به گفته‌ی کوثری، وزیر خارجه پس از بازگشت از سفر نیویورک برای پاسخ به چرایی این دیدارها به کمیسیون امنیت ملی فراخوانده می‌شود.

بیشتر بخوانید: انتقاد ایران از اظهارات نخست‌وزیر بریتانیا در سازمان ملل

عادی شدن مذاکره مستقیم با آمریکا

به رغم این انتقادها، حسن روحانی یک روز پیش از سفر به آمریکا با رهبر جمهوری اسلامی دیدار کرد و به نظر نمی‌رسد هیچ یک از ملاقات‌های او بدون تائید علی خامنه‌ای، به عنوان تصمیم‌گیرنده نهایی در سیاست خارجی انجام شده باشد.

یکی دیگر از نگرانی‌های "دلواپسان" به دیدار احتمالی اوباما و روحانی مربوط می‌شود که مقام‌های ارشد هر دو کشور امکان آن را منتفی اعلام کرده‌اند.

سال گذشته حسن روحانی در آخرین روز اقامت در نیویورک در اقدامی که تا آن زمان بی‌سابقه بود به مدت ۱۵ دقیقه با همتای آمریکایی خود تلفنی صحبت کرد.

در یک سال گذشته گفت‌وگوی مستقیم میان مقام‌های ارشد ایران و آمریکا تا سطح وزیران خارجه به مسئله‌ای عادی تبدیل شده و با توجه به مناسبات قدرت در جمهوری اسلامی، حتما با موافقت علی خامنه‌ای ادامه یافته است.

حسن روحانی پس از ورود به نیویورک در گفت‌وگو با رسانه‌های آمریکایی ملاقات با اوباما را مستلزم زمینه‌سازی و تدارک قبلی دانست و آن را منتفی اعلام کرد.

«روحانی می‌داند چه می‌کند»

حسام‌الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور و از اعضای تیم ایران در سفر نیویورک چند روز پیش در صفحه فیس‌بوک خود در دفاع از عملکرد روحانی نوشت: «روحانی بسیار خوب می‌داند چه می‌کند و می‌تواند این را که طرف‌های مقابل از سخنان و رفتار او چه برداشتی می‌کنند، مدیریت کند.»

آشنا سخنرانی اوباما در نخستین روز مجمع عمومی سازمان‌ملل را "پاسخ دقیق و به‌هنگامی به حسن‌نیت و تدابیر یک‌ساله روحانی" ارزیابی کرد و افزود: «این دو لازم نیست یکدیگر را ملاقات کنند کافی است یکدیگر را درک کنند و شجاعت کافی برای عبور از گذشته‌های دور و نزدیک را داشته باشند.»

اوباما در سخنرانی خود از رهبران و مردم ایران خواست فرصت تاریخی توافق هسته‌ای را از دست ندهند.

به نوشته آشنا، در دیدار روحانی با فعالان اقتصادی آمریکا یکی از حاضران از او خواست "با اوباما دست بدهد و کار را تمام کند" و رئیس جمهور در پاسخ او گفته که حل مشکل ایران و آمریکا نه از دست که از مغز آغاز می‌شود.

تنش‌آفرینی علیه تنش‌زدایی

با این همه حساسیت‌ها به رفتار روحانی همچنان ادامه دارد. محمدرضا نقدی فرمانده بسیج روز پنج‌شنبه، سوم مهر ماه گفت: «کسانی که درخواست دیدار رئیس جمهوری آمریکا و رئیس جمهوری ایران اسلامی را دارند عقلشان نمی‌رسد.»

به گزارش وب‌سایت "سلام نو" فرمانده بسیج باراک اوباما را وحشی خوانده و گفته است: «برای ما افت دارد که رئیس جمهوری از کشوری متمدن دستش را در دست رئیس جمهوری غارتگر بگذارد.»

در برابر این‌گونه موضع‌گیری‌های فرماندهان سپاه و بسیج و اصول‌گرایان افراطی، که با هرگونه نزدیکی با غرب مخالفت می‌کنند، حسن روحانی روز چهارشنبه در مرکز مطالعاتی "آمریکای نوین" حضور یافت و با اشاره به سوءتفاهم‌ها میان ایران و ایالات متحده آمریکا گفت: «باید از گذشته درس بگیریم و نباید اسیر گذشته باقی بمانیم.»

روحانی ماموریت دولت‌اش را ایجاد "تعامل سازنده" در روابط بین‌المللی خواند و بر اعتمادسازی متقابل با کشورهای همسایه و "بازیگران بین‌المللی از جمله آمریکا" تاکید کرد.