رئیس‌جمهور ایران، روز سه‌شنبه ۱۷ دی‌ماه، در جمع استانداران در وزارت کشور بر لزوم جلوگیری از امنیتی شدن فضای کشور تاکید کرده و قطع یارانه‌ها را منتفی دانست. وی همچنین سخنانی در مورد پرهیز از افراط و امنیتی کردن جامعه، تقویت احزاب قانونی، پرداخت یارانه‌های نقدی و عدالت اجتماعی بیان کرد.

در این جلسه بخشی از صحبت‌های رئیس دولت در خصوص تقویت احزاب قانونی بود و این‌که دولت بنا دارد در چارچوب مقررات، حامی فعالیت‌های آن‌ها باشد.

شیرین عبادی اما معتقد است، اگر حکومت معیار قانونی بودن احزاب را بر این اصل استوار کند که آیا از سیاست‌های رسمی دولت پشتیبانی می کنند یا خیر با مشکل رو‌به‌رو خواهیم شد.

مشکل تاریخی احزاب در ایران

شیرین عبادی در گفت‌وگو با دویچه‌وله در این رابطه می‌گوید: «وقتی حزبی در ایران مورد استقبال مردم قرار گرفته و یا از اهداف رسمی حکومت کمی فاصله می‌گیرد با مسئله غیرقانونی بودن فعالیت رو‌به‌رو می‌شود. برای مثال در نشستی که چندی پیش وزیر کشور با نمایندگان احزاب برگزار کرد، هیچ یک از اعضای نهضت آزادی، جبهه مشارکت و یا مجاهدین انقلاب‌اسلامی حضور نداشتند.»

صادق زیباکلام هم مشکل احزاب مستقل از حاکمیت در ایران را مشکلی تاریخی می‌داند. او معتقد است هیچگاه این‌گونه از احزاب در ایران مورد استقبال نبوده‌اند.

این تحلیل‌گر سیاسی در این رابطه می‌گوید: «منظور از تقویت فعالیت احزاب که از سوی آقای روحانی مطرح شد، احزابی است که فعالیت آن‌ها منع قانونی نداشته باشد. فعالیت دو حزب اصلی اصلاح‌طلبان پس از حوادثی که در سال ۸۸ رخ داد، غیرقانونی اعلام شد. همین اظهارات آقای روحانی در مورد احزابی هم که در حال حاضر فعالیت می‌کنند، گامی به جلو است، اما در هر صورت نباید این نکته را فراموش کرد که مزاج حکومت جمهوری‌اسلامی با فعالیت‌های حزبی و تشکیلاتی سازگار نیست.»

دولت در چه زمینه‌ای انتقادپذیر است

حسن روحانی در بخش دیگری از اظهارات خود در این نشست عنوان کرد که دولت از نقد نمی‌ترسد، بلکه از آن استقبال هم می‌کند. اما شیرین عبادی این امر را رد می‌کند چرا که وی معتقد است منتقدان حکومت همیشه به اقدام علیه امنیت ملی متهم می‌شوند.

شیرین عبادی در این رابطه می گوید: «میزان بالای دستگیری افراد منتقد دولت در چند ماه گذشته این اظهارات آقای روحانی را نقض می‌کند.»

صادق زیباکلام در این مورد معتقد است که باید نقد به عملکرد حکومت در مورد مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را از مسائل حقوق‌بشری تفکیک کرد.

این تحلیل‌گر به دویچه‌وله می‌گوید: «در مورد وضعیت حقوق‌بشر حکومت حساسیت دارد. این حساسیت هم در مورد همه افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، وجود دارد.

حکومت جمهوری‌اسلامی هر نوع فعالیتی در این‌رابطه را با برنامه‌های براندازی مترادف می‌داند. به اعتقاد من هدف آقای روحانی از مطرح کردن این موضوع که دولت نقدپذیر است، بیشتر در مورد جریان اصولگرا است که اگر در رسانه‌هایشان انتقادی را مطرح کنند از این مسئله استقبال هم می‌کنند.»

راه شکستن فضای امنیتی

شیرین عبادی همچنین اظهارات روحانی در خصوص جلوگیری از امنیتی شدن فضای کشور را ناکافی می‌داند. وی معتقد است، رئیس جمهوری‌اسلامی برای مثال در مورد وقایع ۸۸ باید به‌صراحت اعلام موضع کند.

در ماه‌های گذشته اصول‌گرایان بارها خواستار برخورد جدی با کسانی شده‌اند که از آن‌ها به‌عنوان عوامل "فتنه ۸۸" نام می‌برند. آن‌ها با طرح این موضوع درواقع خواستار امنیتی شدن فضای سیاسی ایران و تشدید فشار بر رهبران جنبش سبز هستند.

برنده نوبل صلح در این مورد می‌گوید: «آقای روحانی در ابتدا باید بگویند که به چه دلیل این سه نفر بدون محاکمه در طول این مدت در زندان هستند. آقای روحانی در این خصوص هم دارای مسئولیت هستند و با گفتن این‌که این مسئله در حوزه اختیار من نیست، حق نپذیرفتن مسئولیت را ندارند. اگر ایشان به این اعتقاد دارند که فضا به سوی امنیتی شدن در حال پیشرفت است پس باید منظورشان را در این مورد با شفافیت کامل بیان کنند.»

به اعتقاد صادق زیباکلام هم اظهارات حسن روحانی در رابطه با پرهیز از امنیتی شدن جامعه جدید نیست. وی در این رابطه می‌گوید: «پس از خرداد ۸۸ شکل برخورد با مخالفان حکومت بسیار امنیتی بود. به هر کسی که به دولت محمود احمدی نژاد انتقادی را مطرح می‌کرد برچسب توطئه‌گر می‌چسباندند. به خصوص مسئولان وزارت اطلاعات نگاهی بسیار متوهم و امنیتی به منتقدان داشتند. در آن زمان هر چیزی را به توطئه خارجی‌ها نسبت می‌دادند. آقای روحانی به دنبال این است که این نگاه متوهم را از بین ببرد.»

انتقاد به ادامه پرداخت یارانه‌ها

زیباکلام به بخشی از سخنان رئیس جمهور در این نشست اما نقد جدی دارد. وی معتقد است عملکرد حسن روحانی در خصوص ادامه پرداخت یارانه‌ها به شدت اشتباه بوده است.

وی می‌گوید: «آقای روحانی باید هر چه سریع‌تر در مورد روند ادامه پرداخت یارانه‌ها تصمیم بگیرد. مطمئنا با این کار مخالف‌های بسیاری صورت خواهد گرفت، اما ایشان باید در مقابل تمام انتقادها ایستادگی کند و فقط یارانه‌ها را به اقشار محروم جامعه بدهد.»

با وجود انتقادهای بسیار به پرداخت یکسان یارانه‌ها به همه گروه‌های اجتماعی، روند پرداخت یارانه‌ها از سوی دولت حسن روحانی همچنان پیرو برنامه‌های دولت پیشین ادامه دارد.