انتقال سفارت آمریکا در اسرائیل: چالشی برای اتحادیه اروپا
۱۳۹۶ آذر ۱۸, شنبه
اعضای اتحادیه اروپا در باره انتقال سفارت ایالات متحده از تلآویو به اورشلیم (بیتالمقدس) اختلافنظر دارند. برخی بهشدت با این تصمیم مخالفند، برخی دیگر احتمال میدهند که از اقدام دونالد ترامپ پیروی کنند.
تبلیغات
قرار بود که اتحادیه اروپا با انتشار بیانیهای اقدام رئیس جمهور ایالات متحده برای انتقال سفارت کشورش به اورشلیم را محکوم کند، اما وبسایت خبری اشپیگل آنلاین گزارش داده، مجارستان این اقدام را وتو کرده است.
بر اساس برخی گزارشهای تاییدنشده، دولت مجارستان حتی در حال بررسی امکان انتقال سفارت خود به اورشلیم است.
اشپیگل آنلاین نوشت که جمهوری چک هم احتمال داده است، اقدام ترامپ را الگو قرار دهد و با انتقال سفارت خود به اورشلیم، این شهر را به عنوان پایتخت اسرائیل بهرسمیت بشناسد.
این خبر را پیشتر رسانههای اسرائیلی منتشر کرده بودند. روزنامه "اسرائیل امروز" گزارش داده بود که پس از اعلام تصمیم ترامپ، وزارت خارجه جمهوری چک نیز خواستار انتقال سفارت خود به اورشلیم است.
این روزنامه همچنین خبر داده بود که مجارستان و فیلیپین نیز قصد دارند سفارت خود را به اورشلیم منتقل کنند.
پیش از انتشار این اخبار یولی ادلشتاین، رئیس مجلس اسرائیل از همه کشورهای جهان خواسته بود، از آمریکا پیروی کرده و اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائيل بهرسمیت بشناسند.
نمایش وحدت نظر با وجود اختلافات
پس از وتوی بیانیه اتحادیه اروپا از جانب مجارستان، فدریکا موگرینی تلاش کرد وحدت اعضای اتحادیه را به نمایش بگذارد. هماهنگکننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جمع خبرنگاران تنها به بیان جملهای بسنده کرد که مورد توافق تمامی اعضای اتحادیه است: «آنچه در اورشلیم میگذرد، به تمامی منطقه و حتی کل جهان ربط دارد».
اختلاف نظر کشورهای عضو اتحادیه اروپا تنها به انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم محدود نمیشود. در سالهای اخیر رفتار بعضا ناقض حقوق بشر از جانب برخی از کشورهای شرقی و همچنین عدم آمادگی آنان برای پذیرش شمار بیشتری از پناهجویان، از موارد کشمکشزا بوده و هستند.
در مورد پناهجویان حتی کمیسیون اتحادیه اروپا از مجارستان، جمهوری چک و لهستان به دیوان دادگستری اروپا شکایت کرده است.
اما برخورد دوگانه در برابر انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم میتواند به بحرانی جدی در اتحادیه اروپا تبدیل شود. برخی از کشورهای اروپایی بهشدت از مواضع فلسطینیها دفاع میکنند و طرفدار سرسخت ایجاد کشور مستقل فلسطینی هستند.
دعوت از نتانیاهو و عباس
باید دید که در دو نشست آتی وزیران خارجه اتحادیه اروپا چه اتفاقاتی میافتد. قرار است که در نشست روز دوشنبه (۱۱ دسامبر) آنها بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل شرکت کند.
در نشست بعدی که در ژانویه ۲۰۱۸ برگزار میشود، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینیها میهمان ویژه خواهد بود.
موقعیت حقوقی اورشلیم یکی از نکات اصلی اختلاف میان اسرائیل و فلسطینیها است. اسرائیل بخش شرقی این شهر را در جنگ ۱۹۶۷ به اشغال خود درآورد و آن را در سال ۱۹۸۰ضمیمه خاک خود کرد. دولت اسرائیل هر دو بخش شرقی و غربی این شهر را پایتخت "ابدی و تفکیکناپذیر" کشور میداند، اما این خواست تاکنون از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشده است.
فلسطینیها نیز شرق بیتالمقدس را پایتخت کشور آتی خود میدانند.
روایتی تصویری از شهر پرماجرای اورشلیم در گذر تاریخ
اورشلیم (بیتالمقدس) از کهنترین شهرهای جهان است و از شهرهایی که بر سر آن جنگهای فراوانی در گذر تاریخ صورت گرفته است. یهودیان، مسیحیان و مسلمانان آن را شهری مقدس میدانند و مشاجره بر سر این شهر همچنان ادامه دارد.
عکس: picture-alliance/Zumapress/S. Qaq
اورشلیم (بیتالمقدس)، شهر داوود
آن گونه که در عهد عتیق روایت شده، داود، پادشاه قوم بنیاسرائیل اورشلیم را حدود یکهزار سال پیش از میلاد مسیح از دست یبوسیان (تیرهای از کنعانیان) آزاد ساخت. او اورشلیم را به مرکز حکمرانی و کانون دینی قلمرو خود بدل کرد. طبق روایت انجیل سلیمان، فرزند او، تلاشهای پدرش در راستای گسترش اورشلیم را ادامه داد و معبد مقدس یا هیکل سلیمان را که به معبد اول معروف است، در این شهر بنا کرد.
عکس: Imago/Leemage
بازگشت به اورشلیم در دوران کوروش کبیر
نبوکد نصر دوم (بخت نصر)، پادشاه بابل در سالهای ۵۹۷ و ۵۸۶ پیش از میلاد اورشلیم را تسخیر کرد و دست به نابودی معبد "هیکل سلیمان" در این شهر زد. او پس از فتح اورشلیم همچنین دستور حبس یهودیان را داد و بسیاری از آنان را آواره کرد. کوروش کبیر، پادشاه هخامنشی، پس از آنکه بابل را به تصرف خود درآورد به یهودیان اجازه داد که به بیتالمقدس بازگردند، معبد اول را بازسازی کنند و همچنین کنیسه بسازند.
عکس: picture-alliance/Mary Evans Picture Library
اورشلیم در دوران روم و بیزانس
اورشلیم از سال ۶۳ پس از میلاد مسیح تحت سلطه روم باستان بود. یهودیان در این دوران دست به مقاومت در برابر امپراتوری روم زدند. در سال ۶۶ میلادی بود که جنگ بین یهودیان و رومیان آغاز شد. این جنگ که چهار سال طول کشید، با پیروزی رومیان و نابودی دوباره معابد اورشلیم پایان یافت. حکومتهای روم و بیزانس در مجموع حدود شش قرن بر اورشلیم حکم راندند.
عکس: Historical Picture Archive/COR
فتح اورشلیم به دست اعراب
اعراب در جریان گسترش دین اسلام موفق به فتح اورشلیم شدند. به دستور عمر، خلیفه مسلمانان بود که اورشلیم در سال ۶۳۷ میلادی محاصره و در نهایت تسخیر شد. در دوران سلطه مسلمانان بر اورشلیم جنگ قدرت میان حکمرانان حاکم بود و چهرههای گوناگونی که با هم دشمنی داشتند، زمام امور در این شهر را به دست گرفتند.
عکس: Selva/Leemage
جنگهای صلیبی
گسترش سلطه و قلمرو سلجوقیان از سال ۱۰۷۰ میلادی به بعد نگرانی پادشاهان قلمروهای مسیحی را برانگیخت و سبب شد که پاپ اوربان دوم، مسیحیان را به جنگ صلیبی فراخواند. مسیحیان در طی ۲۰۰ سال دست به پنج جنگ صلیبی زدند تا اورشلیم را فتح کنند. تلاشهای آنان گاه نتیجهبخش بود، اما در سال ۱۲۴۴ میلادی مسلمانان بار دیگر توانستند این شهر مقدس را به تصرف خود درآورند و بر آن حکم برانند.
عکس: picture-alliance/akg-images
عثمانیان و سلطه بریتانیا
عثمانیان پس از فتح عربستان و مصر اورشلیم را در سال ۱۵۳۵ میلادی به یکی از مراکز دستگاه اداری خود بدل کردند. این شهر در نخستین دهه پس از تصرف عثمانیان شاهد شکوفایی و رونقی اقتصادی بود. در سال ۱۹۱۷ و در پی فروپاشی امپراتوری عثمانی، قلمرو فلسطین و به این ترتیب اورشلیم تحت کنترل بریتانیا قرار گرفت.
عکس: Gemeinfrei
شهری دو پاره
بریتانیا پس از پایان جنگ جهانی دوم به حکمرانی خود بر فلسطین پایان داد. سازمان ملل متحد به تقسیم فلسطین رأی مثبت داد تا بازماندگان هولوکاست وطنی جدید بیابند. شماری از کشورهای عربی در پی این تصمیم علیه اسرائیل وارد جنگ شدند و بخشی از اورشلیم را به تصرف خود درآورند. تا سال ۱۹۶۷ اورشلیم به بخش غربی (اسرائیلی) و بخش شرقی (اردنی) تقسیم شده بود.
عکس: Gemeinfrei
تصرف اورشلیم توسط اسرائیل
اسرائیل در سال ۱۹۶۷ و در جریان جنگ شش روزه علیه مصر، اردن و سوریه موفق شد شبهجزیره سینا، نوار غزه، کرانه باختری رود اردن، بلندیهای جولان و اورشلیم شرقی را به تصرف خود درآورد. چتربازان اسرائیلی توانستد به بخش قدیمی اورشلیم رخنه کنند و برای نخستین بار از سال ۱۹۴۹ به این سو جلوی دیوار ندبه بایستند. اسرائیل به این ترتیب اداره بخش شرقی اورشلیم را برعهده گرفت.
اسرائیل از آن زمان به مسلمانان اجازه داده که به کوه زیتون، واقع در بخش شرقی اورشلیم برای زیارت بروند و از مسجد الاقصی بازدید و در آنجا عبادت کنند. مجموعه مسجد الاقصی اکنون در منطقهای قرار دارد که اداره آن را مسلمانان عهدهدار هستند و زیر نظر مفتی اورشلیم اداره میشود. مسجدالاقصی سومین زیارتگاه مهم مسلمانان پس از مسجدالحرام و مسجدالنبی در مکه و مدینه است.
عکس: Getty Images/AFP/A. Gharabli
وضعیت نامشخص
اورشلیم تا به امروز یکی از موانع میان اسرائیل و فلسطین در راه رسیدن به صلح است. اسرائیل در سال ۱۹۸۰ اعلام کرد که اورشلیم "پایتخت ابدی و تقسیمناپذیر" این کشوراست. پس از آنکه اردن در سال ۱۹۸۸ از حق مالکیت کرانه باختری و اورشلیم شرقی چشم پوشید، دولت فلسطین اعلام موجودیت کرد و بخش شرقی اورشلیم را پایتخت خود دانست. وضعیت حقوقی اورشلیم یکی از مهمترین موضوعات در مناقشه اسرائیل و فلسطینیان محسوب میشود.