یک منبع آگاه روز پنجشنبه ۱۰ اوت (۱۸ مرداد) به خبرگزاری‌های رویترز و آسوشیتدپرس گفته است که در چارچوب مذاکراتی که ماه‌هاست میان ایران و آمریکا بر سر مبادله زندانیان سیاسی در جریان است، ۵ شهروند ایرانی-آمریکایی زندانی در ایران، از زندان به یک هتل منتقل شده‌اند و هم‌اکنون در حبس خانگی به سر می‌برند.

این منبع افزوده است، این پنج نفر زمانی اجازه خروج از ایران خواهند داشت که حدود ۶ تا ۷ میلیارد دلار دارایی مسدود شده ایران در کره جنوبی آزاد شود. مقامات جمهوری اسلامی هنوز این خبر را تأیید نکرد‌ه‌اند.

این منبع آگاه در مورد این معامله به رویترز گفته است: «مسائل فنی جزئی در مورد انتقال وجوه به یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس توسط طرف‌های دخیل در این معامله در حال بررسی است.»

در این میان آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا روز پنجشنبه ۱۰ اوت به وقت محلی اعلام کرد: «ما تایید می کنیم که ایران پنج آمریکایی را که به صورت غیرقانونی بازداشت شده بودند، از زندان آزاد کرده و آنها را در حبس خانگی قرار داده است. اگرچه این اقدام دلگرم‌کننده است، اما این شهروندان آمریکایی از جمله سیامک نمازی، مراد طاهباز، عماد شرقی و دو آمریکایی که نخواسته‌اند نام‌شان فاش شود، در وهله اول هرگز نباید بازداشت می‌شدند.»

واتسون افزود: «ما به نظارت دقیق بر وضعیت آنها ادامه خواهیم داد. البته تا زمانی که همه آنها به خانه بازنگردند به تلاش‌های خود ادامه خواهیم داد.»

بیشتر بخوانید: ایران و آمریکا؛ ادامه تایید و تکذیب توافق آزادی زندانی‌ها

سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا تصریح کرد: «تا آن زمان، مذاکرات برای آزادی نهایی آنها همچنان ادامه دارد و این مذاکرات حساس است. بنابراین، ما جزئیات کمی در مورد وضعیت حبس خانگی آنها یا تلاش‌های‌مان برای تامین آزادی آنها خواهیم داشت.»

وکیل آمریکایی یکی از این زندانیان در همین روز به رویترز گفت، چهار شهروند آمریکایی که توسط ایران بازداشت شده‌اند، زندان اوین تهران را ترک کرده و اکنون در حبس خانگی به سر می‌برند و امید می‌رود که این گامی برای خروج آنها از ایران باشد.

احتمال توافق پیچیده و چندملیتی مبادله زندانیان سیاسی در بحبوحه ماه‌ها تشدید تنش‌ها میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده به وجود آمده است. تقویت توان نظامی بزرگ آمریکا در خلیج فارس در جریان است. قرار است نیروهای مسلح آمریکا سوار بر عرشه کشتی‌های تجاری که از تنگه مهم هرمز عبور می‌کنند شوند و از آن‌ها محافظت کنند. حدود۲۰درصد کل نفت جهان از این تنگه عبور می‌کند.

بیشتر بخوانید: هزاران ملوان و تفنگدار دریایی ارتش آمریکا در راه خلیج فارس

با این حال مشخص نیست که این تحول بازگشت شهروندان زندانی ایرانی-آمریکایی به خانه‌هایشان را تضمین خواهد کرد یا نه. جمهوری اسلامی در ماه‌های گذشته در مورد پیشرفت مذاکراتی که احتمال داده می‌شود با میانجیگری عمان و قطر صورت گرفته، اغراق کرده بود.

به گزارش آسوشیتدپرس، جرد گنسر، وکیل مستقر در ایالات متحده، سه نفر از زندانیان منتقل شده به نام‌های سیامک نمازی، عماد شرقی و مراد طاهباز را تشخیص هویت داده است. گنسر که وکالت نمازی را برعهده دارد، نتوانسته هویت زندانیان چهارم و پنجم را مشخص کند. گنسر افزود، این پنج نفر به‌احتمال تا زمانی که ایران را ترک کنند، در یک هتل تحت مراقبت نگه داشته خواهند شد.

گنسر در بیانیه‌ای گفت: «انتقال گروگان‌های آمریکایی از زندان اوین توسط ایران به حبس خانگی تحول مهمی است. اگرچه من امیدوارم که این اولین گام برای آزادی نهایی آنها باشد، اما در بهترین حالت، این آغاز یک پایان است و نه بیشتر. اما هیچ تضمینی در مورد آنچه از اینجا اتفاق می‌افتد وجود ندارد.»

خواهر عماد شرقی نیز این انتقال را تایید کرد

ندا شرقی، خواهر عماد شرقی با انتشار بیانیه‌ای گفته است: «خانواده من به تلاش‌های پرزیدنت بایدن و مقامات دولتی [آمریکا] برای بازگرداندن آن‌ها به خانواده‌های ما اعتماد دارند و امیدواریم به زودی این خبر بازگشت را دریافت کنیم. تا آن زمان، امیدوارم که بتوانید درک کنید، فکر نمی‌کنیم اظهار‌نظر بیشتر مفید واقع شود.»

نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل درخواست آسوشیتدپرس برای اظهار‌نظر در این زمینه را نپذیرفته است.

بیشتر بخوانید: ایران: توافق تبادل زندانی با آمریکا پارسال با واسطه امضا شد

در این میان رابرت مالی، نماینده برکنارشده آمریکا در امور ایران در شبکه توییتر ("X") در واکنش به این خبر گفته است: «این فقط گام اول است و هر روزی که از آزادی آنها ربوده می‌شو‌د هم بسیار زیاد است. اما برای سیامک، مراد، عماد و دو نفر دیگر از زندان آزاد شده و عزیزانشان، این خبر خوشایند است. من می‌دانم که همکارانم تا زمانی که همه به خانه برنگردند آرام نخواهند گرفت».

مقامات جمهوری اسلامی تابعیت دوگانه را به رسمیت نمی‌شناسند و هنوز مشخص نیست چه تعداد شهروند ایرانی-آمریکایی در ایران زندانی هستند یا اجازه خروج ندارند.

مقامات آمریکا در ماه‌های اخیر اشاره کرده بودند که چهارمین زندانی ایرانی‌آمریکایی نیز در ایران به‌سر می‌برد. اما روزنامه ایرانی در ماه جاری اوت گزارش داد که زندانی پنجمی نیز وجود دارد و این خبر در بحبوحه مذاکرات برای آزادی زندانیان فاش شده بود.

بیشتر بخوانید: روزنامه خراسان‌: یک ایرانی-آمریکایی دیگر هم در ایران زندانی است

جمهوری اسلامی نیز در جریان این مذاکرات گفته است که در تلاش برای آزادی زندانیان ایرانی است که در آمریکا در حبس به سر می‌برند.

رسانه‌های ایرانی در گذشته چندین زندانی محبوس در آمریکا را شناسایی کرده‌اند که به نقض قوانین آمریکا در مورد صادرات و محدودیت تجارت با ایران متهم شده‌اند.

این افراد مظنون به انتقال پول از طریق ونزوئلا و فروش دستگاه‌های دو منظوره هستند که از نظر آمریکا می‌تواند در برنامه‌های نظامی و هسته‌ای ایران به کار گرفته شوند. ایران به عنوان بخشی از برنامه هسته‌ای خود در حال غنی‌سازی و ذخیره آن بوده است.

ایران و آمریکا سابقه مبادله زندانیان را دارند که به تسخیر سفارت آمریکا در سال ۱۳۵۸ و بحران گروگان‌گیری پس از انقلاب اسلامی بازمی‌گردد. تازه‌ترین تبادل بزرگ بین دو کشور در سال ۲۰۱۶ اتفاق افتاد، زمانی که ایران با قدرت‌های جهانی به توافق رسید تا برنامه هسته‌ای خود را در ازای کاهش تحریم‌ها محدود کند.

در پی آن چهار گروگان آمریکایی، از جمله جیسون رضائیان، روزنامه‌نگار واشنگتن پست، از ایران به خانه بازگشتند و چند ایرانی در ایالات متحده آزاد شدند. در همان روز آزادی زندانیان طرفین، دولت اوباما ۴۰۰ میلیون دلار پول نقد به تهران فرستاد.

بیشتر بخوانید: مبادله زندانیان؛ بازسازی برجام یا فعال‌شدن مکانیزم ماشه؟

در جریان مذاکراتی که امروز در جریان است، به گفته منابع آگاه، آمریکا نزدیک به ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در کره جنوبی را به حسابی در بانک مرکزی قطر منتقل خواهد کرد. آنها افزودند که این حساب توسط دولت قطر کنترل و تنظیم می‌شود تا ایران تنها برای مقاصد بشردوستانه مانند دارو و غذا از آن استفاده کند.

مارک دوبوویتز از بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها مستقر در واشنگتن، که مدت‌هاست دیپلماسی دولت بایدن در قبال جمهوری اسلامی را مورد انتقاد قرار می‌دهد، با شنیدن این خبر گفته است: «پرداخت ۶ میلیارد دلار باج فقط به این معنی است که رژیم گروگان‌های بیشتری خواهد گرفت». او افزود، گروگان‌گیری به ابزاری پرسود در اخاذی بین‌المللی برای "رهبر معظم ایران" تبدیل شده است.