انجمن حمایت از حقوق کودکان: "شادی را تشویق کنید، نه تنبیه"
۱۳۹۸ اردیبهشت ۲۳, دوشنبه
روز معلم امسال در ایران با سال‌های دیگر فرق داشت؛ دست کم در برخی مدارس این کشور. دلیل این مدعا هم ویدیوهایی است که از مراسم آن روز در فضای مجازی منتشر شده است. در این ویدیوها دانش‌آموزان با ترانه‌ی یکی از خواننده‌های خارج از ایران همخوانی می‌کنند و پایکوبی.
هنوز زمان زیادی از انتشار این فیلم‌ها نگذشته بود که واکنش‌ها به آنچه که در این کلیپ‌ها دیده و شنیده می‌شد، شروع شد. از واکنش‌هایی که با محوریت "بحران شادی در مدارس"، از همخوانی و شادی دانش‌آموزان استقبال کرده بودند تا واکنش‌های تنبیهی و توبیخی از سوی کسانی چون علی مطهری که خواهان برکناری مدیران این مدارس شدند، یا رسانه‌های اصولگرا که از نفوذ سند ۲۰۳۰ گفتند و از سیستم آموزشی کشور ابراز نگرانی کردند تا واکنش وزیر آموزش و پرورش.
محمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش ایران با ابراز نگرانی از "ناامید کردن مردم متدین"، از دادستانی و پلیس فتا خواست که به این موضوع رسیدگی کنند. او همچنین "اقامه نماز و تمسک به قرآن" را آن چیزی دانست که می‌تواند بچه‌ها را از این "آسیب‌ها" در امان دارد.
واکنش انجمن حمایت از حقوق کودکان به گفته‌های وزیر آموزش و پرورش
گفته‌های وزیر آموزش و پرورش واکنش‌های شدیدی را به دنبال داشت، از جمله واکنش انجمن حمایت از حقوق کودکان. این انجمن در نامه‌ای سرگشاده با اشاره به درخواست وزیر از "پلیس فتا و قوه قضاییه جهت شناسایی برای عقوبت سازندگان این شادی"، نوشت: «اگر در این روزها و در مدارس ایران، به هر طرف نظاره کنید، متوجه آسیب‌های سنتی و نوپدید در میان دانش‌آموزان می‌شوید که دستگاه‌های مسئول همچون وزارت آموزش و پرورش، نگاه علمی و برنامه شفافی برای حل این آسیب‌ها ندارند.»
"شادی را تشویق کنید و نه تنبیه"
نویسندگان نامه ضمن انتقاد از درخواست برخورد با سازندگان این کلیپ به عنوان اولویت آموزش و پرورش، به آسیب‌های جدی در مدارس ایران چون مصرف مواد مخدر و عدم مهارت در کنترل خشم به عنوان اولویت اصلی اشاره کرده‌اند. به اعتقاد نویسندگان نامه در کنار پرداختن به این آسیب‌ها، وضعیت دانش‌آموزان شین‌آباد و درودزن فارس یا دانش‌آموزان مناطق سیل‌زده یا بی توجهی به وضعیت معیشت معلمان باید اولویت آموزش و پرورش باشد.
در ادامه‌ی نامه، از شادی به عنوان "نیاز روانی هر انسانی به ویژه کودکان" یاد شده و با اشاره به چالش‌هایی که "جامعه امروزه در اثر فشارهای اقتصادی و اجتماعی با آن روبروست"، از وزیر خواسته‌اند در این فضای "آکنده از ناامیدی، شادی را تشویق کنند و نه تنبیه".
نویسندگان ضمن تأکید بر "تأیید شادی"، از سوی دستگاه‌های مسوول خواسته‌اند تا "شکل شادی را در مدارس و کیفیت آن را به رای و نظر متخصصان بگذارند."
انجمن حمایت از کودکان با تاکید بر "ضرورت گسترش برنامه‌های شادی‌آفرین و پرهیز از هر گونه اقدامات تجسسی و خشونت‌آمیز"، از وزیر آموزش و پرورش خواسته است، مسئولان مدارس را "تا حد امکان جهت رفع فضای تلخ کنونی و همچنین ایجاد فضای شاد و سالم در چارچوب صحیح پرورشی" کمک کنند.
اما این تنها اظهارات وزیر آموزش و پرورش درمورد تنبیه اینگونه شادی نبود که خبرساز شد. وزیر در سفری که به نیشابور داشت از" ۱۴ میلیون دانش‌آموزی" سخن گفت که "اگر لازم باشد همانند دوران دفاع مقدس در صحنه خواهند بود و جانفشانی خواهند کرد."
گفته‌ای که در شبکه‌های اجتماعی واکنش کاربران را به همراه داشت. یکی از کاربران توییتر به گفته‌های وزیر اشاره کرده و می‌نویسد: «جناب بطحایی ما ۱۴ میلیون دانش‌آموز داریم که زمانی وارد عرصه خواهند شد که فرزند ابتکار و لاریجانی و فریدون به عرصه آمده باشند.»
در ادامه نامه انجمن حمایت از کودکان هم از گفته اخیر وزیر آموزش و پرورش مبنی بر حضور ۱۴ میلیون دانش‌آموز ایرانی در میدان دفاع یا جنگ، به شدت انتقاد شده است.
نویسندگان نامه سرگشاده به وزیر آورده‌اند: «شخص مسئول در یک وزارتخانه نمی‌تواند به نمایندگی از ۱۴ میلیون انسان و دانش آموز که کدام از آنها حق انتخاب خود را دارند، اعلام آمادگی یا عدم آمادگی کند.»
بیانیه انجمن نویسندگان کودک و نوجوان
از دیگر واکنش‌هایی که به انتشار کلیپ‌های همخوانی با محوریت "بحران شادی" در جامعه و مدارس و همچنین موضوع "ابتذال موسیقی" و همچنین واکنش وزیر آموزش و پرورش، منتشر شده است، می‌توان به بیانیه انجمن نویسندگان کودک و نوجوان اشاره کرد.
در این بیانیه که با عنوان "فرزندان ما به شادی نیاز دارند"، منتشر شده ، با اشاره به واکنش وزیر آموزش و پرورش، آمده است: «آن‌گاه که میراث بزرگ، زنده و کاربردی موسیقی ملی و بومی خود را در نظام آموزشی نادیده می‌گیریم، درعمل به ابتذال خدمت می‌کنیم.»
نویسندگان بر لزوم یاری گرفتن نظام آموزشی از "موسیقی‌شناسان و جامعه‌شناسان" برای بهره‌گیری از "گنجینه غنی موسیقی ایرانی در مدرسه‌ها" تأکید کرده‌اند.
نویسندگان این نامه "تولید خشونت" را از نتایج "حذف موسیقی سالم و شادی‌بخش از نظام آموزشی دانسته‌اند و "به رسمیت شناختن شادی و لذت بردن از فعالیت‌های هنری، ورزشی و علمی را لازمه نشاط و طراوت مدارس" دانسته‌اند.
انجمن نویسندگان کودک و نوجوان ایران فراهم آوردن زمینه دسترسی کودکان و نوجوانان به انواع هنرهای زیبا را حق طبیعی و مدنی کودکان و نوجوانان دانسته و مسوولان را فراخوانده که "با کنار گذاشتن برخوردهای حذفی و غیرمنطقی و با تدوین برنامه‌های فرهنگی و هنری شادی‌بخش، زمینه‌های پرورش دانش‌آموزانی بانشاط و امیدوار را فراهم سازند."
دستورالعمل جدید برای پخش آهنگ و سرود در مدارس
تنها چند روز پس از انتشار کلیپ‌های همخوانی دانش‌آموزان در فضای مجازی، علی رمضانی، مدیرکل فرهنگی، هنری، اردو‌ها و فضا‌های پرورشی وزارت آموزش و پرورش روز ۲۰ اردیبهشت از صدور دستورالعملی برای آوازخوانی کودکان در مدارس خبر داد. بر اساس این دستورالعمل اجرای تک‌خوانی دختربچه‌ها در مدارس ایران ممنوع شده است و در تولید و ساخت سرود مدارس باید اشعار کتاب‌های درسی ملاک قرار گیرد. در این دستورالعمل همچنین آمده است، همکاری آقایان به عنوان مربی فنی، رهبر گروه، مشاور و… در مدارس دخترانه اکیداً ممنوع است.