ظهر امروز (۱۲ مارس) تلویزیون ژاپن گزارش داد در راکتور شماره یک فوکوشیما انفجاری رخ داده است. ظاهرا حفاظ خارجی این راکتور منهدم شده است. در این حادثه چهار نفر مجروح شده‌اند. سخنگوی دولت ژاپن‌، یوکو ادانو اعلام کرده است کارشناسان همچنان مشغول بررسی چگونگی این انفجار و میزان خسارت‌های وارد شده به تاسیسات هستند.

سخنگوی دولت ژاپن گفته است هنوز از میزان مواد رادیو اکتیوی که از راکتور به بیرون نشت کرده اطلاع دقیقی در دست نیست. او موقعیت و خسارت‌های این راکتور پس از انفجار را "احتمالا بسیار جدی" توصیف کرده است. تصاویر منتشر شده نشان می‌دهند بخشی از سقف و پوشش نیروگاه منفجر شده و دود سفیدی به بیرون متصاعد شده است.

در پی زلزله‌ی ۹/۸ ریشتری عصر جمعه ژاپن (۱۴:۴۶ به وقت محلی) ابعاد این فاجعه رفته رفته آشکارتر می‌شود. این بزرگترین زمین لرزه ژاپن و یکی از پنج زلزله‌ی شدید ثبت شده در جهان از ابتدای قرن بیستم میلادی به شمار می‌رود. زمین لرزه، سونامی و پس‌لرزه‌های متعاقب آن به ویرانی مناطقی بزرگی از ژاپن انجامیده و به زیرساخت‌ها و تاسیسات صنعتی کشور آسیب‌های جدی وارد کرده است.

پس‌لرزه‌ها ادامه دارد

تلویزیون ژاپن در نخستین ساعت‌های بامداد امروز (شنبه ۲۱ اسفند) گزارش داد پس‌لرزه‌ای به شدت ۶/۶ ریشتر شمال این کشور را لرزانده است. مرکز این پس‌لرزه ۱۷۰ کیلومتری شمال توکیو، پایتخت ژاپن و در ده کیلومتری عمق زمین قرار داشته است. همزمان از توکیو نیز زلزه‌ی شدید گزارش شده است. در مناطق کوهستانی مرکز ژاپن نیز پس‌لرزه‌ای به قدرت ۱/۷ ریشتر خرابی‌های فراوانی به بار آورده است.

امواج سونامی که ارتفاع آنها به ده متر می‌رسید بخش‌هایی از کناره‌های شرقی ژاپن را به کلی ویران کرده است. در کنار سیلاب‌هایی که با امواج دریا به شهرهای ساحلی هجوم آورده، تخریب یک سد در استان فوکوشیما نیز به خرابی هزاران خانه انجامیده است. سازمان آتش نشانی ژاپن صبح شنبه اعلام کرد شهر "ریکوزن‌تاکاتا" با ۲۵ هزار نفر جمعیت تقریبا به کلی از میان رفته است. بنابر گزارش‌ها ساعت شش صبح شنبه به وقت محلی در استان ناگانو نیز زلزله شدیدی رخ داده است. رسانه‌های ژاپنی گزارش داده‌اند دست‌کم یک سوم شهر کسه‌نوما در شمال شرقی ژاپن در آتش سوخته است.

جا به جایی ساکنان نزدیک نیروگاه

یکی از نگرانی‌های مهم ژاپن و جامعه‌ی جهانی وضعیت نیروگاه‌های اتمی این کشور است که یک سوم انرژی مورد نیاژ ژاپن را تامین می‌کنند. مرکز دریالرزه‌ی عصر جمعه در ۸۰ کیلومتری کناره‌های شرقی ژاپن، در اقیانوس آرام گزارش شده است. تاسیسات هسته‌ای استان فوکوشیما که در این منطقه قرار دارد بیش از همه موجب نگرانی شده است.

پنج راکتور نیروگاه یادشده اندکی پس از وقوع دریالرزه به طور خودکار از مدار خارج شده‌اند. به رغم این از کار افتادن دستگاه‌های خنک کننده به افزایش فشار در دو راکتور انجامیده است. همچنین از شمال شرق ژاپن گزارش رسید که توربین‌های یکی از تاسیسات هسته‌ای دیگر طعمه‌ی آتش شده است. عصر جمعه دولت ژاپن از کسانی که در شعاع سه کیلومتری نیروگاه فوکوشیما ساکن بودند خواست این منطقه را تخلیه کنند. در پی افزایش خطر نشت مواد رادیو اکتیو، این منطقه به بیست کیلومتر افزایش داده شده است.

نشت مواد رادیو اکتیو

به گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مقام‌های ژاپنی تصمیم گرفتند در راکتور آسیب دیده‌ی اتمی فوکوشیما سوپاپ‌های اطمینان را باز کنند. این اقدام به منظور کاهش فشار درون محفظه‌ی اصلی صورت گرفته که حرارت آن بر اثر از کار افتادن سیستم خنک کننده به شدت افزایش یافته است. مسئولان محلی گزارش دادند میزان مواد رادیواکتیو در مرکز کنترل راکتور شماره یک فوکوشیما به هزار برابر بیشتر از حد معمول رسیده است.

خبرگزاری کیودو صبح امروز گزارش داد احتمالا از راکتور شماره یک مواد رادیو اکتیو به بیرون نشت کرده است. کیودو به نقل از مسئولان انرژی اتمی ژاپن نوشت هم اکنون میزان مواد رادیو اکتیو بیرون از راکتور هشت برابر زمان عادی اندازه‌گیری شده است. تصمیم به گسترش حریم استحفاظی در پی انتشار این خبر توسط نخست وزیر ژاپن نائوتو کان اعلام شد.

مشکلات در نیروگاه شماره دو

مسئولان شرکت تپکو Tepco که کار بهره‌برداری از نیروگاه هسته‌ای را بر عهده دارند می‌گویند سه راکتور نیروگاه شماره دو فووکوشیما نیز دچار مشکل شده‌اند. این تاسیسات در یازده کیلومتری نیروگاه شماره یک قرار دارند. مسئولان تایید کرده‌اند امکان کنترل فشار در بعضی از راکتورها وجود ندارد.

بنابرگزارش‌ها ممکن است کارشناسان مجبور شوند در برخی از راکتورهای نیروگاه شماره دو نیز برای کنترل فشار سوپاپ‌های اطمینان را باز کنند. این اقدام به معنای نشت مواد رادیواکتیو به بیرون خواهد بود که هنوز از میزان و خطرهای احتمالی آن برای ساکنان اطلاع دقیقی منتشر نشده است.

تقاضای کمک از آمریکا و اروپا

ژاپن یکی اژ زلزله‌خیزترین کشورهای جهان و در عین حال پیشرفته‌ترین کشور در مقابله با چنین حوادثی به شمار می‌رود. این کشور معمولا در مواجهه با چنین بحران‌هایی نیاز چندانی به یاری کشورهای خارجی ندارد. با این همه ابعاد دریالرزه روز گذشته و سونامی متعاقب آن ژاپن را مجبور کرده از اتحادیه اروپا و آمریکا رسما تقاضای کمک کند.

ایالات متحده ۱۴۰ امدادگر را همراه با ۷۵ تن تجهیزات روانه ژاپن کرده است. اتحادیه اروپا نیز پیشتر آمادگی خود را برای اعزام امدادگران به ژاپن اعلام کرده بود. یک تیم کارشناسان آلمانی صبح امروز (۱۲ مارس) راهی ژاپن شدند. دولت ژاپن به ویژه خواستار اعزام گروه‌های تجسس و سگ‌های آموزش دیده برای یافتن قربانیان احتمالی این فاجعه است.

هنوز از میزان خسارت‌ها و تلفات، اطلاع دقیقی در دست نیست. منابع رسمی در تازه‌ترین گزارش‌ها تعداد کشته شدگان در حوادث اخیر را بیش از هزار نفر گزارش کرده‌اند. به توجه به نابودی چند شهر و سیل و آتش سوزی‌های گسترده احتمال می‌رود ابعاد این فاجعه بسیار بزرگ‌تر از گزارش‌های منتشر شده تا ظهرشنبه باشد.

BK/SJ