«جایزه بهداشت جهانی و حقوق بشر جاناتان من» (Jonathan Mann Award for Global Health and Human Rights) به خاطر فعالیت ارزشمند برادران علایی در رسیدگی به اشخاص مبتلا به اچ آی وی در ایران به آنها اعطا شده است.

«جایزه بهداشت جهانی و حقوق بشر جاناتان من» به کسانی تعلق می‌گیرد که در مبارزه علیه فقر، بیماری و بی‌عدالتی در جهان کار درخور توجهی انجام داده باشند. دکتر جاناتان من که جایزه به نام اوست، مدیر موسس برنامه ویژه ایدز سازمان بهداشت جهانی و مدافع فعال بهداشت و حقوق بشر بود. وی در سال ۱۹۹۸ در سانحه‌ی سقوط هواپیما جان خود را از دست داد.

آرش و کامیار علایی پژوهشگران و بنیان‌گذاران نهاد غیردولتی مبارزه با ایدز در انستیتو پارس تهران بودند. فعالیت‌ دو برادر پزشک برای آگاهی دادن به مردم درباره این بیماری و کمک به مبتلایان، آن‌ها را به سمبلی برای حمایت از حقوق کسانی تبدیل کرد که با ویروس اچ آی وی دست و پنجه نرم می‌کنند.

دامنه فعالیت آن‌ها تنها به ایران محدود نبود. آرش و کامیار علایی برنامه‌های آموزشی گسترده‌ای نیز در نهادهای بهداشتی افغانستان و تاجیکستان و همکاری‌های منطقه‌ای برای مبارزه با بیمار ایدز برگزار کردند.

قوه قضاییه ایران در تابستان سال ۲۰۰۸ آرش و کامیار علایی را به اتهام اقدام برای براندازی جمهوری اسلامی بازداشت کرد. دادگاه آرش علایی را به شش و کامیار علایی را به سه سال زندان محکوم کرد. بازداشت این دو پزشک ایرانی انتقادها و اعتراض‌های وسیعی را در ایران و جهان به دنبال داشت.

سازمان‌های بین‌المللی مدافع حقوق بشر و شماری از برجسته‌ترین متخصصان ایدز و بهداشت و سلامت به طور جدی خواستار آزادی آن‌ها شدند. دکتر آرش علایی مدیر سابق موسسه بین‌المللی آموزش و پژوهش در مرکز ملی آموزشی پژوهشی و درمانی سل و بیماریهای ریوی در ایران است. برادران علایی از سال ۱۹۹۸ در برنامه‌های درمان و پیشگیری ایدز، بویژه با تمرکز بر کاهش آسیب‌ها در معتادان تزریقی فعالیت می‌کردند.

کامیار علایی پس از دوسال و نیم از زندان آزاد شد، اما آرش هنوز در زندان بسر می‌برد. جف استورچیو، رئیس شورای جهانی حقوق بشر در این رابطه به خبرگزاری فرانسه گفت که باید برای تغییر جهانی تلاش کنیم که در آن مردم تنها به خاطر حمایت از حقوق افرادی که حامل ویروس اچ آی وی هستند، به زندان می افتند.

عفو بین‌الملل روز جمعه (۲۷ خرداد / ۱۷ ژوئن) در اطلاعیه‌ای از اعطای جایزه جایزه بهداشت جهانی به برادران علایی استقبال کرد و خواستار آزادی فوری دکتر آرش علایی از زندان شد.

NK/SA