پس از هفته‌ها اعتراض خیابانی در اوکراین ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهور روسیه‌گرای این کشور و ویتالی کلیچکو و دو رهبر دیگر اپوزیسیون روز جمعه (۱۳ نوامبر/ ۲۲ آذر) برای یک "اجلاس بحران" گرد هم آمده‌اند.

پس از مذاکرات طولانی چندساعته در کیف، یانوکوویچ حاضر نشد با خواست اپوزیسیون غرب‌‌گرای اوکراین دائر بر استعفای دولت، موافقت کند. کلیچکو اما بر انتقال قدرت در این جمهوری سابق شوروی تاکید داشت. به گفته وی دولت حاضر نشد هیچ قدم مصالحه‌جویانه‌ای برای حل بحران بردارد. به این ترتیب تظاهرات بزرگی که اپوزیسیون برای روز یکشنبه سازماندهی کرده است برگزار خواهد شد.

عفو عمومی برای مخالفان بازداشت‌شده

در تحقق اولین دیدار میان رهبران دولت و اپوزیسیون آمریکا، آلمان و اتحادیه اروپا نقشی اساسی داشتند.

اپوزیسیون اوکراین از جمله خواستار استعفای دولت به نخست‌وزیری میکولا آساروف شده بود. یانوکوویچ شکست طرح عدم اعتماد مجلس علیه دولت را نشانه مشروعیت دولت دانست. او برکناری دولت را صرفا در حیطه اختیار و تصمیم سنای اوکراین دانست. در جریان استیضاح دولت در روز ۳ دسامبر اپوزیسیون از ۲۲۵ رای لازم تنها ۱۸۶ رأی به دست آورد.

کلیچکو در واکنش به اظهارات یانوکوویچ گفت که تنها یک آغاز مجدد در نظام سیاسی می‌تواند حلال بحران سیاسی باشد. او پیشنهاد یکی از روسای‌جمهوری سابق اوکراین مبنی بر انجام انتخابات زودرس را راه‌حل بحران دانست.

در نشست مشترک دولت و اپوزیسیون که از سوی یکی از شبکه‌های نزدیک به مخالفان مستقیم پخش می‌شد، روسای‌جمهور سابق، رهبران کلیسا و اتحادیه‌های کارگری و صنفی نیز حضور داشتند.

یانوکوویچ به عنوان اقدامی آشتی‌جویانه از عفو همه آن‌هایی که در جریان تظاهرات مخالفان دستگیر شده‌اند سخن گفت. آزادی این عده از خواست‌های محوری اپوزیسیون است. بنا به داده‌های مختلف شمار بازداشت‌شدگان به ۴۵ نفر می‌رسد.

یانوکوویچ اذعان کرد که نیروهای انتظامی در برخورد با مخالفان همیشه رفتار مناسبی نداشته‌اند.

یانوکوویچ و فشار مسکو

تظاهرات مخالفان غرب‌گرای دولت اوکراین از سه هفته پیش و پس از امتناع دولت از امضای قرارداد جامع همکاری با اتحادیه اروپا شروع شد. مخالفان می‌گویند که دولت به سبب فشار روسیه از این کار امنتاع کرده است. دولت اما می‌گوید که اوکراین به دلیل نیازهای اقتصادی‌ و وابستگی به انرژی روسیه نمی‌تواند ملاحظه دیدگاه‌های این کشور را نکند.

پیش از نشست مشترک دولت و اپوزیسیون، خانم یولیا تیموشنکو از اپوزیسیون خواسته بود که با «باند یانوکوویچ» مذاکره نکند. اما نماینده حزب او در مذاکرات شرکت داشت.

کلچیکو نیز پیش از آغاز گفت‌وگو بعید دانست که دولت حاضر به چرخش به سوی اتحادیه اروپا بشود و قرارداد همکاری با این اتحادیه را که قولش را می‌دهد واقعا امضا کند.

در این میان شماری از چهره‌های اقتصادی و مالی اوکراین نسبت به ادامه بحران هشدار داده‌اند و از این که این کشور عملا به یک شرق روسیه‌گرا و یک غرب اروپاگرا تجزیه شود ابراز نگرانی کرده‌اند.

تلاش‌های تازه برای حل بحران

در چارچوب تلاش‌ها برای برون‌رفت از بحران اوکراین قرار است روز دوشنبه آینده سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه و خانم کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با یکدیگر در بروکسل دیدار کنند.

روسیه روز جمعه بار دیگر به حمایت کم‌سابقه اتحادیه اروپا از نیروهای مخالف در اوکراین انتقاد کرد. به گفته دیمتری مدودف، نخست‌وزیر روسیه حضور نمایندگان اتحادیه اروپا در میان تظاهرکنندگان "دخالت فاحش در امور داخلی اوکراین" است و با "رفتار و رویکرد سیاسی در قرن بیست و یکم قرابتی ندارد".

روسیه معتقد است که تظاهرات مخالفان در اوکراین از سوی غرب هدایت می‌شود و هدفش تاثیرگذاری در نبرد قدرت داخلی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری این کشور در مارس ۲۰۱۵ است. کلیچکو به تازگی اعلام کرده است که خود را نامزد این انتخابات خواهد کرد.