اول ماه مه؛ کانون نویسندگان خواستار آزادی کارگران زندانی شد
۱۴۰۳ اردیبهشت ۱۱, سهشنبه
کانون نویسندگان ایران در بیانیهای به مناسبت روز جهانی کارگر با اشاره به افزایش سرکوب کارگران و فقر مضاعف در جامعه، خواستار آزادی همه کارگران و فعالان کارگری زندانی شده است. کانون میگوید در ایران هر روز، روز کارگر است.
تبلیغات
کانون نویسندگان ایران در بیانیهای به مناسبت اول ماه مه (۱۲ اردیبهشت) روز جهانی کارگر، خواستار آزادی تمامی کارگران و فعالان کارگری زندانی از جمله کیوان مهتدی عضو کانون نویسندگان ایران شد. این کانون به بیش از ۱۶۰۰ اعتصاب و اعتراض کارگری و صنفی ثبت شده در سال گذشته اشاره کرد که "بسیاریشان همراه با یورش ماموران و ضرب و جرح و بازداشت اعتصابیان و معترضان بوده است".
کانون نویسندگان ایران میگوید: «در ایران هر روز، روز کارگر است. آنها هر روز برای بدیهیترین حقوق خود دست به اعتراض زدهاند، هر روز سرکوب شدهاند و هر روز شکستها و پیروزیهای خود را شمردهاند». در آستانه روز جهانی کارگر در سال گذشته نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی شمار زیادی فعالان کارگری، صنفی و مدنی ایران را بازداشت کردند.
نویسندگان بیانیه این حجم از "تجمع و فریاد" را نشانگر "وسعت بیدادی" میدانند که بر کارگران و اقشار ضعیف جامعه تحمیل میشود.
بیانیه به دستمزدهایی اشاره میکنند که "در همدستی کارفرما و دولت چندبرابر زیر خط فقر" تعیین میشود و میگویند: «فقط نان و مسکن و گوشت و پوشاک و میوه نیست که هردم بیشتر و بیشتر از سفرهی مردم کاسته و به رویای ذهنشان بدل میشود بلکه فرهنگ آنها، از آموزش و کتاب و سینما و تئاتر و موسیقی و . . . نیز اسیر اثرات فقر میشود و آسیب میبیند.» شرایطی که در آن به جای اعتلای فرهنگی "ابتذال فرهنگی رخ مینماید."
آنچه در بیانیه کانون نویسندگان آمده، در آمار و ارقام رسمی جمهوری اسلامی نیز منعکس است. دادههای بانک مرکزی نشان میدهد دولت سیزدهم رکورد ۸۰ ساله نرخ تورم را شکسته و نرخ تورم به بالای ۵۲ درصد رسیده است.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی میگوید "تورم بالای مواد غذایی" و "افزایش سایر هزینههای زندگی" از جمله اجاره مسکن باعث کاهش مصرف مواد غذایی در ایران شده است. در این گزارش گفته میشود خانوادهها به دلیل "چشمانداز نامطلوب اقتصادی"، از میزان کالای خوراکی خود کاستهاند تا بتوانند "کالاهای بادوام بیشتری خریداری کنند".
پیشتر نیز رئیس سابق مرکز پژوهشهای تامین اجتماعی گفته بود سرانه خط فقر مطلق کشور در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۰ بیش از سه برابر افزایش یافته و و "فقر در کشور پایدار شده است."
سرکوب اهرم پاسخ به اعتراض به فقر و بیکاری
پا به پای تشدید فقر، بر خیل بیکاران نیز افزده شده است. دادههای مرکز آمار ایران نشان میدهد بعد از کرمانشاه، استانهای کردستان، اردبیل، لرستان، خوزستان، سیستان و بلوچستان، گلستان، خراسان شمالی، هرمزگان و کرمان با نرخ بیکاری بیش از ۱۰ درصد به ترتیب در فهرست استانهای دارای "بیشترین سطح نرخ بیکاری" قرار دارند.
اول ماه مه سال جاری در حالی فرا میرسد که به موازات رشد فلاکت در ایران، سرکوب نیز افسارگسیختهتر میشود. شمار بالای احکام اعدام، حکم اعدام برای توماج صالحی و چند تن دیگر از زندانیان سیاسی و ارعاب زنان در اماکن عمومی، سیاستی است که جمهوری اسلامی در برخورد با اعتراضها در پیش گرفته است.
تهدید کارگران
در چنین شرایطی هم اعتراض در اشکال مختلف ادامه دارد و هم بازداشتها. سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه در کانال تلگرام خود خبر داد که رضا شهابی ، داود رضوی ، حسن سعیدی، سه عضو سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه به همراه کیوان مهتدی روز ۱۰ اردیبهشت برای مدتی به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شدند
بازجویان هر چهار نفر را تهدید کردند که "هر گونه اعتراص و بیانیه از طرف آنها در آستانه روز جهانی کارگر، منجر به پرونده سازی خواهد شد و چند سالی به زندانشان اضافه خواهد گردید".
در کانال تلگرامی سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه آمده است: «در شرایطی که کارگران وخانواده های کارگری با مشکلات عدیده معیشتی و سقوط شدید سطح زندگیشان و گسترش فقر وناامنی اقتصادی و اجتماعی دست به گریبانند، بازجویانی که دهها برابر بیشتر از ما کارگران حقوق ومزایای کلان دریافت میکنند و قدرت بی محاسبه پیدا کردهاند به خود جرات میدهند کارگران زندانی را حتی از گرامیداشت روز خودشان محرومکنند.»
روز یکشنبه ۹ اردیبهشت بازنشستگان در شهرهای مختلف ایران مطابق هفتهها و ماههای گذشته در اعتراض به این وضع تجمع کردند. آنها در تجمع خود علاوه بر طرح مطالبات صنفی از توماج صالحی، خواننده رپ و معترض، حمایت کردند و خواستار آزادی بی قید و شرط او شدند.
روز جهانی کارگر در ایران و جهان به روایت تصویر
اول ماه مه مصادف است با روز جهانی کارگر؛ روزی که در بسیاری از کشورهای جهان گرامی داشته میشود. هدف از گرامیداشت این روز جلب توجه افکار عمومی از راههای مختلف به معضلاتی است که کارگران با آن دست به گریبانند.
نقطهی آغاز • "ساخت آمریکا"
تاریخچهی اول ماه مه، روز جهانی کارگر، با تحرکات و فعالیتهای کارگری در قرن نوزدهم مرتبط است. در دهههای آخر این قرن هم آمریکا و هم اروپا شاهد اعتصابها و اعتراضهای کارگری برای خواستهای مختلفی، از جمله ۸ ساعت کار در روز بودند. در روز اول ماه مه ۱۸۹۰ بود که گردهمایی عظیمی در این راستا برگزار شد. در خور توجه آنکه آمریکاییان امروز روز کارگر را در اولین دوشنبه ماه سپتامبر گرامی میدارند.
عکس: picture-alliance/akg-images
آلمان • جشنی در اعتراض به خشونت و هرجومرج
در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ برگزاری مراسم اول ماه در منطقه برلین بهطور معمول با هرجومرج هواداران گروههای چپگرا همراه بود. شهروندان برلین برای مقابله با این روند مراسم گرامیداشت اول ماه مه را به جشنی خیابانی بدل ساختند که امروز به جای خودروهایی که با آتش کشیده شدند، میتوان مردمانی را دید که بهطور مسالمتآمیز اول ماه مه را جشن میگیرند.
عکس: picture-alliance/dpa
فرانسه • تظاهرات با گل برف
برگزاری مراسم گرامیداشت اول ماه مه در فرانسه همواره با موگه یا گل برف همراه است. بسیاری از کسانی که در تظاهرت روز جهانی کارگر شرکت دارند، شاخهای از گل برف را به یقه کت یا کاپشن خود وصل میکند. ناگفته نماند که گلفروشان در روز اول ماه مه در ازای فروش گل برف نیازی به پرداخت مالیات ندارد.
عکس: AFP/Getty Images/F. Florin
اتریش • جشن چرخ و فلک
اول ماه مه سال ۱۸۹۰ در اتریش نیز روزی بود که جنبش کارگری در این کشور متولد شد. در آن زمان یکصد هزار کارگر در منطقه تفریحی وین که در آن چرخ و فلک معروف این شهر نیز قرار دارد، گرد هم آمدند و دست به تظاهرات زدند. امروزه نیز در روز جهانی کارگر در این منطقه از وین جشن بزرگی برگزار میشود که بخشهایی از آن نیز گردهماییهای کارگری به چشم میخورد.
مراسم اول ماه مه در شهر رم، پایتخت ایتالیا از سال ۱۹۹۰ به این سو با کنسرتی عظیم که "Concerto del primo Maggio" نام دارد، توأم است. حضور در این کنسرت که تا بیش از نیم میلیون نفر تماشاگر دارد، رایگان است.
عکس: AFP/Getty Images/F. Monteforte
چین • ترانههای رزم برای حزب کمونیست
در چین که به "سرزمین لبخند" شهرت دارد، هر ساله به مناسبت روز جهانی کارگر تظاهرات گستردهای برگزار میشود. این تظاهرات با رقصهای سنتی و سرودهای رزمی حزب کمونیست حاکم همراه است. در بسیاری از موارد نیز دانشآموزان در اجرای برنامههای در روز اول ماه مه، شرکت دارند.
عکس: Lam Yik Fei/Getty Images
انگلیس • رقص و پایکوبی
روز کارگر در انگلیس قدمت چندانی ندارد و از سال ۱۹۸۷ به این سو بهطور رسمی گرامی داشته میشود. در این روز افزون بر تظاهرات و گردهمایی کارگران جشنهایی سنتی نیز برگزار میشود که ریشه در آداب و سنن بومی دارند، اما ربطی با جنبشهای کارگری ندارند.
عکس: M. Cardy/Getty Images
ژاپن • روز سپاسگزاری از داشتن کار
ژاپنیها روز کارگر را در ماه مه جشن نمیگیرند و اول ماه مه نیز تعطیلی رسمی در این کشور محسوب نمیشود. در ژاپن روز ۲۳ نوامبر روز کارگر محسوب میشود. این روز که "روز شکرگزاری از داشتن کار" خوانده میشود، رسما تعطیل است.
عکس: Junko Kimura/Getty Images
ایران • تاریخی پر فراز و نشیب
در ایران برگزاری اول ماه مه حدود سی سال پس از تصویب این روز به عنوان روز جهانی کارگر آغاز شد. اولین گردهمایی به مناسبت این روز را "شورای مرکزی فدراسیون سندیکای کارگری" در سال ۱۳۰۰ برگزار کرد. به رغم رشد محدود طبقهی کارگر در ایران در آن سالها، فدراسیون یادشده ۸ هزار کارگر و کارکنان اداری را که در ۱۶ سندیکا گرد آمده بودند، نمایندگی میکرد.
عکس: Ilna
ایران • جشنی بزرگ
با سقوط حکومت رضاشاه در سال ۱۳۲۰ و برقراری یک دموکراسی نیمهپایدار در سالهای پس از آن، زمینهی مساعدی برای بسط و گسترش تشکلهای کارگری به وجود آمد. به علاوه، این دوران با رشد صنایع و افزایش کمی شمار کارگران ایران نیز همراه بود. جشن اول ماه مه در تهران در سال ۱۳۲۵ که "شورای متحدهٔ مرکزی سندیکاهای کارگری" آن را تدارک دید و برگزار کرد، بزرگترین جشن کارگری در تاریخ معاصر ایران تا آن زمان بود.
عکس: ILNA
ایران • بهار کوتاه در پی انقلاب ۱۳۵۷
در یکی دو سال پس ازانقلاب که هنوز حاکمیت جدید اقتدار خود را به همهی عرصهها و حوزهها نگسترانیده بود، تشکلهای کارگری و احزاب و گروههای مدافع آنها هم از آزادی عمل معینی برخوردار بودند. از همین رو، برگزاری اول ماه مه نیز در این سالها ابعاد و تنوع گستردهای داشت و بزرگترین تظاهرات و گردهماییهای کارگری در تاریخ معاصر ایران هم در همین سالها برگزار شدند.
عکس: vahedsyndica.com
ایران • در سایهی جنگ
فضای ناشی از جنگ با عراق و به ویژه محدودشدن فزایندهی آزادیهای شکل گرفته در اثر انقلاب نیز، عملاَ فعالیت مستقل کارگران را با مشکلات و موانع بیشتری مواجه کردند. در نتیجه برگزاری اول ماه مه نیز بیشتر جنبهای حکومتی یافت و کمتر امکان برگزاری مستقل آن به وجود آمد. تا آغاز دوران دولت محمد خاتمی، حتی تشکلها وابسته به دولت نیز چندان در برگزاری روز کارگر استقلال و قدرت مانور نداشتند.
عکس: Alireza Memariani
ایران • افزایش فشار
با آغاز دولت احمدینژاد عملا محدودیتها برای تشکلهای غیرمستقل نیز فزونی یافت و برگزاری روز کارگر هم با مشکلات و موانع تازهای روبرو شد. بگیروببندهای فزاینده فعالان کارگری و تعطیل تشکلهای نیمهآزاد آنها به علاوه محدودیتها و موانع برای تشکلهای حکومتی و نیز افزونشدن بیکاری و فقر دست به دست هم آمدند که رمق طبقه کارگر ایران بیش از پیش رو به تحلیل رود و نارضایتیها هم فزونی گیرد.
عکس: ILNA
ایران • سایهی تحریمها
تحریمهای ناشی از مناقشه هستهای و نیز اجرای هدفمندی یارانهها که با مشکلات بزرگی برای واحدهای صنعتی و تولیدی همراه بود نیز زندگی طبقه کارگر ایران را بیش از پیش دستخوش نوسان و ناملایمات کرد. برگزاری روز کارگر میتوانست محملی برای اعتراض به این وضعیت نابسامان باشد، اما دولت از جمله از بیم بروز و گستردهشدن این اعتراضات چاره را در ایجاد محدودیت برای برگزاری روز کارگر یافت.
عکس: MEHR
ایران • امیدی تازه
با روی کار آمدن حسن روحانی و دولت وی کارگران امید داشتند که سطح دستمزد آنها افزایش و وضعیتشان بهبود یابد. فعالان اتحادیههای کارگری اما بر این باورند که روحانی تا کنون نتوانسته است به شعارها و وعدههای انتخاباتی خود آنطور که باید و شاید عمل کند.
عکس: picture-alliance/AP
ایران • برگزاری پس از ۸ ساله وقفه
در سال ۱۳۹۴ پس از هشت سال بار دیگر مراسم راهپیمایی اول ماه مه برگزار شد، البته با ابتکار "خانه کارگر" که دبیر کل و دیگر اعضای شورای مرکزی آن از مقامهای دولتی و حکومتی بوده یا همچنان هستند.
عکس: ILNA
راهپیمایی اول مه
امسال کارگران حاضر در راهپیمایی روز جهانی کارگر در تهران پلاکاردها و پارچهنوشتههایی با محتوای مطالبات صنفی ازجمله اصلاح قراردادهای موقت کار و به رسمیت شناخته شدن حق آزادی فعالیتهای صنفی کارگری در دست داشتند. برای دومین سال پیاپی است که راهپیمایی روز کارگر برگزار میشود.
عکس: Ilna
حق برگزاری تجمع و کاهش امنیت شغلی
در تجمع روز کارگر امسال، یک فعال کارگری گفت: «جامعه کارگری حق تجمع را از کسی گدایی نمیکند و این اجازه را نمیدهند که کسی این حق را از آنها بگیرد.» به گفته فعالان کارگری با توجه به قراردادهای موقت، امروز بیش از ۴۰۰ هزار نفر فاقد امنیت شغلی هستند و در آینده بیش از ۱ میلیون نفر دیگر به این آمار اضافه میشود.
عکس: Ilna
ایران • ادامهی تلاش
اول ماه مه در ایران برخلاف بسیاری از کشورهای جهان، تعطیل نیست و همچنان به صورت رسمی برخورد مثبتی با آن نمیشود. ولی حذف و به فراموشیسپردن آن هم ممکن نبوده است. برای کارگران ایران این روز همچنان مناسبتی است برای تأکید بر نقش و وزن خویش در حیات اجتماعی و اقتصادی کشور و پیگری مطالباتی که تلاش و مبارزه برای تحقق آنها تاریخی یکصد ساله دارد.
عکس: Fars
درخواستهای کارگران
در بیانیه پایانی تجمع روز کارگر در تهران، تشکلهای کارگری خواهان جلوگیری از واردات کالای خارجی، بهبود شرایط قراردادها، عادلانه شدن دستمزدها، افزایش فرصتهای شغلی و چندین مورد دیگر شدند.