امام‌علی رحمان، رئیس جمهور کنونی تاجیکستان و رهبر حزب حاکم "خلق دمکرات"، نامزد اصلی انتخابات این کشور برشمرده می‌شود. اسماعیل طلبکف، عضو مجلس و نماینده حزب کمونیست، عالم‌جان بابایف، رئیس حزب اصلاحات اقتصادی، عبدالحلیم غفاراف از حزب سوسیالیست، طالب‌بیک بخاری‌اف از حزب کشاورزی، و سعید جعفر عثمان‌اف، رئیس حزب دمکراتیک ۵ نامزد دیگری هستند که با رحمان رقابت می‌کنند.

خانم آینهال بابانظراوا، نامزد اتحاد "اصلاح‌طلبان تاجیکستان" شامل حزب نهضت اسلامی و حزب سوسیال دمکرات و گروهی از شخصیت‌های سیاسی و ملی کشور، به دلیل جمع نکردن تعداد امضاء لازم در موعد مقرر، از ثبت نام در انتخابات محروم شد.

بنا بر اعلام عبدالمنان دادایف، مسئول کمیسیون مرکزی برگزاری انتخابات تاجیکستان، بیش از ۷۰۰ ناظر بین‌المللی "سازمان امنیت و همکاری اروپا"، "اتحاد کشورهای مشترک‌المنافع" و "سازمان همکاری شانگهای" به این کشور دعوت شده‌اند.

"انتخابات ریاست جمهوری فرمایشی است"

کارشناسان تاجیک می‌گویند کشورشان دشوارترین انتخابات دوره استقلال را پیش روی دارد. میرزانبی خالق‌زاد، روزنامه‌نگار مقیم پایتخت تاجیکستان، دوشنبه، در گفت‌وگو با دویچه وله انتخابات ریاست جمهوری در کشورش را "فرمایشی" توصیف می‌کند.

وی همچنین می‌گوید نهادها و ساختارهای وابسته به حکومت در مناطق و نواحی مختلف این کشور به روش‌های گوناگون نمایندگان اپوزیسیون را تحت انواع فشارهای سیاسی قرار داده‌اند تا امضا لازم جمع‌آوری نشود و مانع حضور نامزد اپوزیسیون شوند.

انتخابات تاجیکستان به نظر این روزنامه‌نگار "نه جای انتخاب برای رای‌دهندگان گذاشته و نه بر اساس رقابتی شفاف انجام می‌گیرد." وی اضافه می‌کند نامزدهای کنونی که در کارزار و رقابت‌های انتخاباتی شرکت کرده‌اند، نمایندگان احزاب حکومتی هستند و از امام‌علی رحمان پشتیبانی می‌کنند.

به اعتقاد خالق‌زاده « پس از آن که نامزد پیشنهادی اپوزیسیون نتوانست وارد صحنه رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری شود این انتخابات کمرنگ شده و شهروندان فکر می‌کنند آرای آنها دیگر نقشی بازی نمی‌کند و این انتخابات مهندسی شده است. انتخابات در شرایطی برگزار می‌شود که به غیر از شهر دوشنبه و برخی شهرهای بزرگ برق قطع است و مردم نواحی در ظرف ۲۴ ساعت فقط ۵ تا ۶ ساعت برق دارند. این مشکلات فراوانی را در دوره حکومت امام‌علی رحمان به‌وجود آورده و اکنون مردم تمایلی به رای دادن ندارند و از بهبود وضعیت اجتماعی کشور ناامید شده‌اند و مجبورند به روسیه مهاجرت کنند.»

اپوزسیون تاجیک: تحریم انتخابات

رحمت‌الله زائرف، رئیس حزب سوسیال دمکرات تاجیکستان، هم می‌گوید: «شورای سیاسی این حزب با بررسی روند انتخابات ریاست جمهوری به این نتیجه رسیده است که برگزاری انتخابات در وضعیت کنونی خلاف قانون اساسی و علیه منافع ملی کشور است.»

شورای سیاسی حزب سوسیال دمکرات تاجیکستان "نابرابری احزاب سیاسی و شرایط نامزدها، تقلب در جمع‌آوری امضاهای هواداران نامزدها، محروم‌کردن یک و نیم میلیون مهاجر کاری این کشور از شرکت در روند جمع‌آوری امضا، عدم ثبت نام آینهال بابا نظراوا، نامزد اتحاد اصلاح‌طلبان، و ثبت نام غیرقانونی امام‌علی رحمان، رئیس جمهوری فعلی، به عنوان نامزد در انتخابات جدید" را از جمله دلایل تصمیم این حزب برای تحریم انتخابات عنوان کرده است.

نماینده اپوزیسیون: انتخابات تاجیکستان نمایشی است

واحدخان قاصدین، رئیس دستگاه اجرایی حزب نهضت اسلامی تاجیکستان، به دویچه وله می‌گوید، خانم بابانظروا نامزد مورد نظر این حزب به‌رغم جمع‌آوری ۲۰۲ هزار امضا از سوی کمسیون مرکزی انتخابات تاجیکستان رد شد. به همین دلیل شورای سیاسی حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در نشستی تصمیم گرفت که در این انتخابات شرکت نکند.

رئیس دستگاه اجرایی حزب نهضت اسلامی تاکید می‌کند که حزبش از کلمه "بایکوت" استفاده نکرده است ولی به دلیل عدم حضور نماینده‌اش عملا از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری خودداری می‌کند: «انتخابات دیگر برای ما معنایی ندارند. نامزدهای کنونی فرمایشی و فرمالیته‌اند تا دولت تاجیکستان به جامعه بین‌الملل و افکار عمومی جهان نشان بدهد که در کشور دمکراسی وجود دارد.»

سایه شوم جنگ داخلی بر سر تاجیکستان

تاجیکستان به دلیل داشتن مرز مشترک با افغانستان، به‌ویژه برای روسیه اهمیت استراتژیک دارد. هنوز پس از دو دهه استقلال تاجیکستان از شوروی سابق، سربازان روسی در این کشور حضور دارند.

پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱ میلادی)، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت روسیه و مخالفان اسلام‌گرا درگرفت. در این جنگ بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و حدود ۷۰۰ هزار نفر بی‌خانمان شدند. در سال۱۳۷۶ با وساطت سازمان ملل متحد پیمان صلح به امضای دو طرف رسید. گرچه جنگ پایان یافت، اما یاد روزهای تلخ جنگ هنوز در ذهن مردم و رهبران سیاسی تاجیک زنده است.

چرا اپوزیسیون تاجیک اعتراضی نمی‌کند؟

به اعتقاد واحدخان قاصدین، رئیس دستگاه اجرایی حزب نهضت اسلامی تاجیکستان، وضعیت تاجیکستان به دلیل جنگ داخلی ۵ ساله با دیگر کشورها فرق می‌کند. به نظر او حکومت کنونی تاجیکستان محصول این جنگ داخلی است و به زور به حاکمیت رسیده و به آسانی آن را از دست نخواهد داد. وی نتیجه می‌گیرد که هرگونه اعتراض یا راهپیمایی در کشور به شدت سرکوب خواهد شد.

رئیس دستگاه اجرایی حزب نهضت اسلامی تاجیکستان اضافه می‌کند: «حزب نهضت اسلامی تاجیکستان که پس از جنگ داخلی یکی از طرف‌های صلح بوده، نمی‌خواهد در کشور درگیری باشد و از اعتراض و نمایش‌های خیابانی خودداری می‌کند. ما جنگ را تجربه کردیم و نمی‌خواهیم جنگ دوباره بر کشورمان سایه افکند.»

انتخابات کنونی ریاست جمهوری تاجیکستان به باور رهبران اپوزسیون و کارشناسان تاجیک با دوره‌های پیشین تفاوت دارد. پیش‌بینی می‌شود مشارکت مردم در آن ضعیف باشد.

اما‌م‌علی رحمان در سه انتخابات ریاست جمهوری قبلی تاجیکستان پیروز شد. اکنون هم رهبران اپوزسیون تاجیکستان و کارشناسان این کشور تردیدی در انتخاب دوباره رحمان به مقام ریاست جمهوری کشور ندارند. کارشناسان اما خاطرنشان می‌کنند با انتخاب مجدد او مشکلات همچنان باقی می‌مانند و امید برای اصلاحات کشور ضعیف‌تر خواهد ‌شد.