رسانه‌های داخلی ایران در روزهای نخستین هفته جاری نوشتند که یک کارخانه تولید ترشی حریم درجه یک محوطه باستانی پاسارگاد را شکست. محل این کارخانه در فاصله ۴ کیلومتری شرق آرامگاه کوروش کبیر عنوان شده است.

پایگاه اینترنتی "خبرآنلاین" روز یکشنبه (۱۴ سپتامبر/ ۲۳ شهریور) به نقل از سرپرست پایگاه جهانی پاسارگاد نوشته بود که واحد حقوقی اداره میراث فرهنگی استان فارس در حال پی‌گیری این پروژه است. محمد نصیری حقیقت گفته بود که مجموعه پاسارگاد حریم درجه یک، دو و سه (منظری) دارد و هر حریم مشمول ضوابط و قوانین خاصی است؛ مثلا در حریم درجه یک این مجموعه هر گونه ساخت‌وساز ممنوع است و در حریم درجه ۲ هم حداکثر ارتفاع برای سازه‌های جدید ۵/ ۴ متر تعیین شده است.

به گفته نصیری حقیقت، مجوز ساخت کارخانه ترشی‌سازی توسط وزارت جهاد کشاورزی "در دو ماه اخیر" و البته "بدون دریافت پاسخ استعلام از سازمان میراث فرهنگی" صادر شده است.

خبرگزاری کار ایران (ایلنا) روز چهارشنبه (۱۷ سپتامبر/ ۲۶ شهریور) به نقل از معاون حفظ و احیای اداره میراث فرهنگی استان فارس خبر احداث دو کارخانه ذرت‌خشک‌کنی و ترشی‌سازی در حریم درجه دو و درجه یک پاسارگاد را تأیید کرد. به گفته عبدالرضا نصیری، کارخانه ترشی‌سازی که در گذشته کارخانه تولید رب گوجه فرنگی بوده، در ۵ کیلومتری آرامگاه کورش ساخته شده است.

ساخت و ساز در حریم درجه یک یا درجه سه؟

معاون حفظ و احیای اداره میراث فرهنگی استان فارس با وجود این‌که ساخت‌وساز در حریم درجه یک مجموعه پاسارگاد صورت گرفته، از آسیب احتمالی به "حریم منظری بنا" (حریم درجه سه) سخن می‌گوید. ایلنا به نقل از نصیری می‌نویسد: «من نمی‌گویم که احداث این دو کارخانه اهمیتی ندارد اما حریم پاسارگاد بسیار گسترده است و احداث این دو کارخانه، اگرچه به کالبد این بنای تاریخی آسیبی نمی‌زند، اما حریم منظری بنا را متاثر می‌کند. البته در زمینه حریم منظری نیز اختلاف نظرهای بسیاری میان کار‌شناسان وجود دارد.»

به گفته نصیری، در گذشته یک گاوداری هم در نزدیکی پاسارگاد وجود داشته که سازمان میراث فرهنگی آن را خریده و مشکل را برطرف کرده است.

محوطه باستانی پاسارگاد بازمانده از دوران هخامنشیان (قرن ششم تا چهارم قبل از میلاد مسیح) است و در شمال تخت جمشید در استان فارس واقع شده است. آرامگاه کوروش، کاخ بارعام، کاخ دروازه، زندان سلیمان و تل تخت از جمله آثار تاریخی موجود در این محوطه هستند. این مجموعه در فهرست میراث جهانی ثبت شده است.

چندی پیش هم گزارش‌هایی در مورد ساخت و ساز در نزدیکی کاخ گلستان و بازار بزرگ تهران منتشر شد. رسانه‌ها در آن زمان از نامه رئیس سازمان میراث فرهنگی خطاب به شهردار تهران خبر دادند؛ نامه‌ای که در آن مسعود سلطانی‌فر از محمدباقر قالیباف خواسته بود این ساخت‌وسازها متوقف شوند.