ایران؛ آزمون دشوار سیاست خارجی فمینیستی وزیر خارجه آلمان
۱۴۰۱ مهر ۲۳, شنبه
اتحادیه احزاب مسیحی آلمان روز چهاشنبه طرحی ۱۵ ماده‌ای را با عنوان حمایت از جنبش اعتراضی ایران تقدیم مجلس این کشور کرد. در این طرح بیش از هرچیز عنوان شده که اگر زمانی برای اعمال سیاست خارجی فمینیستی باشد، این زمان همین حالاست.
اما سیاستمدار امور دفاعی حزب دموکرات آزاد که همراه با حزب سبز و سوسیال دموکرات در دولت ائتلافی آلمان هستند، انتقادات از آنالنا بربوک را وارد نمی‌داند.
ماری انیس استراک-زیمرمن هرچند تایید می‌کند که واکنش دولت آلمان به اعتراضات مردم ایران احتمالا دیرهنگام بود اما به گفته او نمی‌توان وزیر خارجه را که در تمام دنیا با جدیت مشغول فعالیت است به کم‌کاری متهم کرد.
این سیاستمدار لیبرال می‌گوید: «ما نباید متوقف بشویم بلکه باید به جلو نگاه کرده و صراحتا مرزهای رژیم ایران را مشخص کنیم.»
بیشتر بخوانید: بربوک: آلمان و اتحادیه اروپا در کنار معترضان در ایران‌اند
سرخوردگی ایرانیان آلمان
اما ایرانیان خارج از کشور، واکنش دولت آلمان نسبت به مرگ مهسا−ژینا امینی، دختر ۲۲ ساله را با دید انتقادی نگاه می‌کنند. بیشترین انتظارات این گروه از آنالنا بربوک، وزیر خارجه از حزب سبزها است.
پریسا خیامدار ۳۵ ساله به دویچه وله می‌گوید: «از سیاست خارجی فمینیستی صحبت می‌کنند اما نشانه‌اش کجاست اگر در حرفشان جدی هستند.»
گروه "فمینیستا" یک هفته است که در برلین مقابل دفتر حزب سبز تجمع کرده و پریسا نیز یکی از آنهاست. پریسا، آنالنا بربوک را "زنی محکم، سرسخت و یک جنگجو" می‌داند و می‌گوید واقعا تحت تاثیر اوست و از او الهام می‌گیرد اما حالا از او سرخورده شده است. او از وزیر خارجه آلمان می‌خواهد که سیاست خارجی فمینیستی را از حرف به عمل تبدیل کند.
تحصن کنندگان مقابل دفتر حزب سبز برلین می‌گویند آلمان منافع سیاسی خود را در اولویت قرار می دهد، به عنوان مثال توافق بر سر موضوع هسته‌ای با تهران. در حالی که به نظر آنها الان دیگر نباید با این رژیم گفت و گو کرد بلکه باید آن را منزوی کرد.
این نظر نوید کرمانی، اسلام‌شناس و نویسنده ایرانی-آلمانی نیز هست. او در یک مصاحبه رادیویی خواستار آن شده تا گفت و گوهای اتمی با موضوعات سیاسی درباره عمل به حقوق بشر گره بخورد.
کرمانی گفته است: «با این رژیم نباید به طور انتزاعی تنها درباره موضوعات امنیتی گفت و گو کرد.»
بیشتر بخوانید: بربوک: حکومت ایران در سمت اشتباه تاریخ ایستاده است
دفاع وزارت خارجه از عملکردش
وزارت خارجه آلمان اما این انتقادات را رد می‌کند. یک سخنگوی این وزارتخانه گفته تا کنون دو بار سفیر ایران در آلمان به وزارتخانه فراخوانده شده و "مواضع و انتظارات ما به روشنی اعلام شده است".
همچنین آلمان در شورای حقوق بشر سازمان ملل همراه با ۵۶ کشور دیگر بیانیه مشترکی را امضا کرد که در آن رفتار سرکوب‌گرانه و خشن نیروهای امنیتی ایران علیه تظاهرکنندگان محکوم شده است.
علاوه بر اینها برلین از تهران خواسته تا حق آزادی اجتماعات و آزادی عقیده را رعایت کند و از فرستاده ویژه حقوق بشر سازمان ملل برای گزارش‌دهی حمایت کند.
روز دوشنبه ۱۷ اکتبر نیز تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ۱۵ مقام حقیقی و حقوقی ایرانی در ارتباط بامرگ مهسا امینی اجرایی می‌شود. برای تهیه این تحریم‌ها نیز وزیر خارجه آلمان از هفته‌ها پیش در تلاش بوده است.
بر اساس این تحریم‌ها، کسانی که در مرگ مهسا امینی و سرکوب اعتراضات پس از آن مشارکت و مسئولیت داشته‌اند، اجازه ورود به اروپا را ندارند و دارایی‌های آنها در اتحادیه اروپا مسدود می‌شود. علاوه بر این تحریم‌های دیگر نیز در حال آماده‌سازی هستند.
بیشتر بخوانید: حمایت دانشگاه‌های آلمان از اعتراضات و محکومیت برخورد با دانشجویان ایران
مشورت با زنان ایرانی و توقف دیپورت ایرانیان
یک سیاستمدار حزب دموکرات آزاد و کارشناس حقوق بشر این اقدامات را یک نشانه خوب اما ناکافی می‌داند.
گیده ینسن به دویچه‌وله می‌گوید غرب باید در تدارک دسترسی به اینترنت و اطلاعات آزاد برای مردم ایران باشد. همچنین در ارتباط با سیاست خارجی فمینیستی باید زنان در ایران بیشتر مورد گفت و گوی غرب قرار بگیرند.
این سیاستمدار لیبرال می‌گوید: «به طور کاملا عملی این یعنی که ما قبل از اتخاذ تصمیمات سیاست خارجی که بر ایران تأثیر می گذارد، ابتدا با سازمان‌های زنان و حقوق بشر ایران مشورت کنیم.»
سخنگوی سیاست زنان در حزب چپ‌ها نیز خواهان آن است که دولت آلمان حمایت‌های ملموس و عملی بیشتری از گروه‌های اپوزیسیون در ایران به عمل آورده و نیز دیپورت ایرانی‌ها از آلمان را متوقف کند.
این البته خواسته برخی از اعضای دولت آلمان هم هست، به عنوان نمونه ریم آلابالی-رادوفن مسئول مهاجرت در دولت آلمان از حزب سوسیال دموکرات. همچنین وزیر کشور آلمان، نانسی فرز از همین حزب گفته دیپورت ایرانی‌ها در این شرایط غیرمسئولانه است و خواستار توقف آن شده است.
مشکل اما اینجاست که تصمیم درباره بازپس فرستادن پناهجویان در آلمان یک امر ایالتی است و نه فدرال و هر ایالت می‌تواند مستقلا در این باره تصمیم بگیرد. قرار است وزرای ایالت‌ها اواخر ماه نوامبر (یک ماه و نیم دیگر) در این باره نشستی برگزار کرده و تصمیم بگیرند.
در این میان اما برخی ایالت‌های آلمان اعلام کردند که دیپورت ایرانی‌ها را متوقف می‌کنند از جمله ایالت نوردراین وست‌فالن، نیدرزاکسن، مکلنبورگ-فورپومن و برلین.
باقی ایالت‌ها مثل زاکسن و زاکسن‌انهالت به توقف دیپورت ایرانیان انتقاد دارند و با آن موافق نیستند.در حال حاضر ۱۲هزار ایرانی در آلمان حکم بازگشت دریافت کرده‌اند.
درخواست اخراج سفیر ایران
گروه دیگری از ایرانیان در ادامه تجمع پنج روزه گروه "فمینیستا" برای این آخر هفته فراخوان یک تظاهرات بزرگ مقابل دفتر مرکزی سبزها در برلین را داده‌اند. آنها خواهان اخراج سفیر ایران از آلمان و نیز فراخواندن سفیر آلمان از تهران هستند و می‌گویند رابطه برلین و تهران باید به حداقل برسد و جمهوری اسلامی باید بیشتر منزوی شود.
اینها را سهیل دانشجوی ایرانی ۳۴ ساله که در آلمان تحصیل می‌کند به دویچه‌وله گفته است. او امیدوار است که آنالنا بربوک به میان تجمع کنندگان رفته و حرف‌های آنها را بشنود.
سهیل می‌گوید: «پنج روز است که ما اینجاییم و تا کنون هیچ چیز از او [بربوک] نشنیده‌ایم.» او البته تصریح می‌کند که برخی اعضای حزب سبز از جمله یکی از دو رهبر این حزب امید نوری پور به میان تجمع کنندگان رفته اما وقت زیادی برای گفت و گو با آنها نداشته‌است.
احتمالا در آخر هفته نیز که ایرانیان می‌خواهند مقابل دفتر حزب سبز تجمع کنند باز هم کسی از اعضای رهبری حزب نمی‌تواند در جمع آنها حاضر شود چرا که سبزها این آخر هفته در بن مجمع عمومی‌شان را برگزار می‌کنند. در این نشست قرار است درباره وضعیت ایران نیز بحث شود.