سازمان حقوق بشری "گزارشگران بدون مرز" به مناسبت ۱۲ مارس، روز جهانی مبارزه با سانسور اینترنت، کشور‌های پیشتاز در سانسور اینترنت را معرفی کرد. از بحرین، چین، ایران، سوریه و ویتنام در راس این کشورها نام برده شده است.

به گفته‌ی گزارشگران بدون مرز، رژیم‌های حاکم بر این پنج کشور، شدیدا بر کار شرکت‌های خدمات اینترنتی نظارت و در روند گردش آزاد اطلاعات مداخله می‌کنند. در این کشورها سانسور و کنترل اینترنت همواره گسترده‌تر می‌شود و ایده اولیه اینترنت عملا به مخاطره افتاده است، ایده‌ای که خواهان شبکه ارتباطی آزادی برای تبادل اطلاعات و بیان دیدگاه‌های گوناگون میان شهروندان جهان فراتر از مرزهای ملی و جغرافیایی بود.

فعالان اینترنت در زندان‌های چین

به گفته گزارشگران بدون مرز در حال حاضر در چین بیش از دیگر کشورهای جهان فعالان بخش خبر و اطلاعات در زندان هستند. این سازمان حقوق بشری از ۳۰ روزنامه‌‌نگار و ۶۹ فعال آنلاین خبر می‌دهد که در حال حاضر در چین در حبس هستند.

طبق این گزارش، دولت چین انرژی زیادی صرف کنترل، سانسور و فیلترینگ اینترنت و خبرهای حساس می‌کند.

ولی به گفته هو یونگ، استاد دانشگاه پکن در رشته علوم ارتباطات و عضو هیئت داوران مسابقه "بابز" (بهترین فعالان فضای مجازی) دویچه وله در سال ۲۰۱۳، به‌رغم "دیوار بزرگ" سانسوری که دولت چین با الهام از "دیوار چین" علیه فعالان فضای مجازی و برای مقابله با گردش آزاد اطلاعات ایجاد کرده است، کاربران موفق شده‌اند همایش‌ها، ویدئو پلاتفرم‌ها، شبکه‌های اجتماعی، وبلاگ و میکرووبلاگ‌های زیادی را فعال کنند.

هو یونگ خاطر نشان می‌سازد که با فعال شدن میکرووبلاگ‌ها، برای نخستین بار میلیون‌ها چینی موفق شده‌اند بدون تحمیل دولت و تبلیغات آن، دیدگاه‌های خود را آزادانه بیان کنند و تقریبا بدون فیلتر اطلاعات و نظرات را با یکدیگر مبادله کنند.

اینترنت در ایران: "منشاء پلیدی"

دولت ایران سال‌هاست که اینترنت را زیر نظر دارد و آن را سانسور می‌کند. اوج این روند را می‌توان تلاش‌ مقامات جمهوری اسلامی برای "اینترنت حلال" دید، یعنی شبکه‌ای که به‌طور کامل تحت کنترل مقامات ایران باشد.

جمهوری اسلامی تلاش می‌کند ارتباطات مردم را با بقیه جهان قطع کند. در حال حاضر نیز نخستین نهادها نه از طریق اینترنت بلکه از طریق "اینترانت" یعنی اینترنت داخلی قابل دسترسی هستند. طبق تحقیقات گزارشگران بدون مرز، اینترنت در ایران سیاسی‌تر یا غیرسیاسی‌تر از دیگر کشورها نیست، ولی بسیار بیشتر از جاهای دیگر کنترل می‌شود.

به گفته گزارشگران بدون مرز، هرگونه تخطی از قرائت رسمی در ایران، فورا با انگ "سیاسی" روبرو و به عنوان "مشکوک" طبقه‌بندی می‌شود. فرقی نمی‌کند این امر در چه حوزه‌ای صورت بگیرد. سایت‌هایی با محتوای موسیقی، آشپزی یا مد نیز به همان سرعتی بسته می‌شوند که سایت‌های مخالفان و سایت‌های خبری.

آرش آبادپور یک وبلاگ‌نویس ایرانی است که در مهاجرت کانادا زندگی می‌کند. او نیز که عضو هیئت داوران مسابقه "بابز" (The Bobs) دویچه وله در سال ۲۰۱۳ است معتقد است که رژیم تهران از اینترنت بیم دارد.

آبادپور در گفت‌وگویی با دویچه وله می‌گوید، حکومت از اینترنت می‌ترسد و به همین دلیل همواره تلاش خواهد کرد آن را ناتوان نگاه‌دارد.

آبادپور همراه با "کالین اندرسون"، پژوهشگر ارتباطات در مارس ۲۰۱۳ گزارشی تحقیقی منتشر کرد که در آن آمده است: «روزنامه‌نگاران، فعالان، مخالفان سیاسی و نیز شهروندان کاملا عادی در صورتی که نسبت به وضعیت موجود موضعی انتقادی بگیرند، به بهانه‌های واهی بازداشت می‌شوند، زیرا به اصطلاح "امنیت ملی را به خطر انداخته" یا باعث "تشویش اذهان عمومی" شده‌اند».

نگاه بدبینانه به اینترنت و آن را "سرچشمه پلیدی و تبهکاری" و "امور غیراخلاقی" دیدن در میان مقامات جمهوری اسلامی ایران سنتی دیرینه دارد. غالبا اینگونه وانمود می‌شود که کاربران اینترنتی کارهای خلاف می‌کنند و بالقوه تبهکارند. این واقعیت در ایران نادیده گرفته می‌شود که همه کاربران اینترنت مخالفان رژیم یا تبهکاران سایبری نیستند.