روزنامه آمریکایی "واشنگتن پست" در مقاله‌ای که روز دوشنبه (۷ نوامبر/۱۶ آبان) منتشر کرده، آورده است که اسناد و مدارک تازه‌ حاوی جزئیاتی در مورد نقش کلیدی یک دانشمند تسلیحاتی شوروی سابق است که طی چندین سال ایرانیان را در زمینه ساخت چاشنی‌های انفجاری با دقت بالا آموزش داده که برای ایجاد واکنش‌های زنجیره‌ای هسته‌ای استفاده می‌شوند.

به گفته‌ی کارشناسان، ایران همچنین کمک‌هایی حرفه‌ای از دانشمندان کره شمالی و پاکستان دریافت کرده که عامل مهمی برای سوق دادن این کشور به توانمندی هسته‌ای بوده است.

"واشنگتن پست" به نقل از کارشناسان اتمی می‌نویسد، اطلاعات محرمانه ارسال شده به آژانس بین‌المللی اتمی با توجه به سوابق ایران باعث تقویت نگرانی‌ها در مورد فعالیت‌های تحقیقاتی ایران در زمینه ساخت سلاح اتمی پس از سال ۲۰۰۳ شده است، در جایی که تا کنون گمان می‌رفته که در پی فشارهای شدید بین‌المللی ایران این تحقیقات را به حالت تعلیق درآورده است.

آژانس بین‌المللی اتمی در نظر دارد در هفته جاری مستندات تازه‌ای را درباره‌ی وجود برنامه‌ی جنگ افزار اتمی ایران ارائه دهد. گفته می‌شود که اسناد جدید افشاکننده‌ی یک برنامه‌ی تحقیقاتی مخفی در ایران است که بسیار "بلندپروازانه‌تر، سازمان‌یافته‌تر و موفقیت‌آمیزتر"از آن چیزی بوده که تا کنون تصور می‌شده است.

"واشنگتن پست" می‌نویسد، مقامات اطلاعاتی ایالات متحده بر این باورند که رهبران ایران هنوز تصمیم قطعی برای ساخت بمب اتمی نگرفته‌اند اما در نظر دارند با جمع‌آوری و تهیه اجزاء مورد نیاز و همچنین مهارت‌های فنی در این زمینه، قادر به ساخت بمب در "هر مقطع زمانی" باشند. مقامات ایران بارها با رد این اتهامات بر صلح آمیز بودن فعالیت‌های‌ هسته‌ای خود تأکید کرده‌اند.

نقش دانشمندان خارجی

به نوشته "واشنگتن پست"، در اطلاعاتی که به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای ارسال شده‌‌، ذکر شده که یک دانشمند شوروی سابق به نام ویاچسلاو دانیلنکو در اواسطه دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی برای آموزش دانشمندان ایرانی به استخدام مرکز تحقیقاتی فیزیک ایران درآمده که با برنامه‌ای اتمی این کشور مرتبط است.

اسناد ارائه شده نشان می‌دهند که این دانشمند روسی دستکم به مدت پنج سال آموزش‌هایی را به ایرانیان از جمله آزمایش یک بسته انفجاری داده که به نظر می‌‌رسد این روش در طراحی کلاهک‌های اتمی توسط ایران به کار گرفته شده است.

این منابع اطلاعاتی افزوده‌اند که ویاچسلاو دانیلنکو به نقش خود در این زمینه اذعان کرده اما گفته است که او در این مدت تصور می‌کرده که کمک‌هایش "محدود به پروژه‌های مهندسی غیرنظامی" بوده است.

در این گزارش آمده که هنوز شواهدی مبنی بر اطلاع داشتن مقامات دولتی روسیه از فعالیت‌های این دانشمند در ایران در دست نیست. دولت روسیه تاکنون در این زمینه اظهار نظری نکرده است.

ایران همچنین برای تأمین فرمول‌های ریاضی و کد‌های مورد نیاز از کمک دانشمندان خارجی بهره برده که به گفته‌ی کارشناسان و دیپلمات‌ها از کشور کره شمالی بوده‌اند. عبدالقدیر خان، دانشمند پاکستانی که از او به نام پدر برنامه‌های هسته‌ای این کشور نیز یاد می‌کنند، یکی دیگر از دانشمندانی بوده که به ایران در زمینه‌های برنامه‌های هسته‌ای این کشور یاری رسانده است.

"مرگ یکبار، شیون یکبار"

علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه ایران، به تازگی ادعای آژانس بین‌المللی اتمی برای ارائه مستندات تازه در مورد برنامه‌های هسته‌ای ایران را "بدون اصالت" و "امری خیالی" خوانده و گفته بود که ایران به چنین مستندانی عادت دارد. آقای صالحی همچنین افزوده بود که اگر مقامات آژانس قصد انتشار چنین مستنداتی را دارند، این کار را انجام دهند زیرا «مرگ‌یکبار، شیون یکبار».

به گزارش خبرگزاری رویترز، اسنادی نیز ضمیمه‌ی گزارش ۱۲ صفحه‌ای یوکیا آمانو، دبیر کل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، خواهد بود که نشان‌دهنده اهداف نظامی برنامه اتمی ایران هستند. از جمله این اسناد تصاویر ماهواره‌ای مربوط به محفظه‌ای است که در آن آزمایش‌های انفجاری با قدرت بالا صورت می‌گیرد و در مرکز نظامی پارچین در حومه تهران قرار دارد.

SN/KG