این گزارش نخستین تحقیق مشترک کارشناسان آمریکایی و روسی درباره‌ی توانایی‌های اتمی ایران است. در این گروه تحقیق، شش کارشناس روس با شش کارشناس آمریکایی همکاری داشتند. نتایج این گزارش در فوریه‌ی گذشته در اختیار ژنرال جیمز جونز، مشاور امنیت ملی دولت آمریکا، و سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه‌ی روسیه، قرار گرفته است.

ایران داشتن هر گونه برنامه‌ای برای ساخت سلاح اتمی را رد می‌کند، اما به پرسش‌های کارشناسان درباره‌ی ابعاد احتمالا نظامی برنامه‌ی اتمی خود پاسخ‌های کافی نداده است.

براساس گزارش‌ها، ایران تا فوریه سال ۲۰۰۹ حدود ۱۰۱۰ کیلوگرم اورانیوم با غلظت پایین تولید کرده است که می‌تواند از آن اورانیوم با غلظت بالا و قابل استفاده برای تولید ماده انفجاری استخراج کند. اما کارشناسان آمریکایی و روس می‌گویند، ایران زمانی موفق به انجام چنین کاری خواهد شد که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این کشور حضور نداشته باشند.

۵ سال دیگر موشک بالستیک

گروه تحقیق "شرق-غرب" پروژ‌ه‌ی موشکی ایران را نیز مورد توجه و بررسی قرار داده است. در گزارش این گروه گفته می‌شود، ایران در چند سال گذشته در فناوری موشکی به پیشرفت‌هایی دست یافته است. ممکن است ایران در ۶ تا ۸ سال آینده موشک‌هایی بسازد که بتوانند کلاهک‌هایی به وزن ۱۰۰۰ کیلوگرم را تا مسافت ۲ هزار کیلومتر حمل کنند.

خبر آزمایش موشک جدید توسط ایران که روز چهارشنبه ۲۰ مه (۳۰ اردیبهشت) انتشار یافت، گزارش موسسه شرق-غرب را تایید می‌کند. این موشک "سجیل ۲" نام دارد و برد آن به ۲ هزار کیلومتر می‌رسد. سجیل ۲ از سوخت جامد استفاده می‌کند.

با این حال گروه کارشناسی روس-آمریکایی تأکید دارد، حتی اگر جمهوری اسلامی توانایی تولید چنین موشک‌هایی را هم داشته باشد، شلیک آنها ریسک بالایی خواهد داشت: «این اقدام همانند خودکشی است، زیرا چنین حمله‌ای پاسخ‌های جدی‌ای در بر خواهد داشت.»

نصب سامانه، منوط به بازبینی طرح

گزارش‌ها حاکی از آن‌اند که باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، در حال بررسی دوباره برنامه بحث‌برانگیز نصب پدافند هوایی در شرق اروپا است. اوباما خود کمتر طرفدار نصب این سامانه است و در نامه‌ای به دمیتری مدودف، رئیس جمهور روسیه، اشاره کرده است که نصب این سپر، در صورتی که پیشنهادهای بین‌المللی در توقف برنامه‌های هسته‌ای ایران موفق باشند، ضرورت چندانی ندارد.

روسیه، نصب سپر دفاع موشکی آمریکا در شرق اروپا را تهدیدی علیه خود می‌داند. این موضوع روابط این کشور با آمریکا را به محدودترین شکل خود از زمان پایان جنگ سرد تاکنون تبدیل کرده است.

هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه کابینه اوباما، روز پنجشنبه گفت که از گزارش مؤسسه "شرق‌غرب" آگاه است، اما به تصمیمی که در مورد نصب سپر دفاع ضدموشکی یا توقف آن گرفته شده، اشاره‌ای نکرد. به گفته کلینتون، نصب پدافند موشکی کشورش در اروپای شرقی، منوط به نتیجه بازبینی استراتژیک این برنامه در دولت جدید است و این بازبینی هنوز به پایان نرسیده است. وی به خبرنگاران در واشنگتن گفت: «ما اما در حال بررسی تمام زوایای این طرح هستیم».

همکاری‌های گسترده، بهترین راه رفع تهدیدها

گزارش یادشده می‌افزاید که سامانه پدافند ضدموشکی در برابر حمله موشکی احتمالی ایران مؤثر نخواهد بود و احتمالا با اقدام‌های متقابل یا دیگر اجسام پرنده، به خطا خواهد افتاد. به گفته گروه کارشناسان، برای دفاع در برابر حمله موشکی احتمالی ایران، یک سامانه با برد کم مناسب‌تر است. این گروه، آمریکا و روسیه را به همکاری در نصب پدافند موشکی فرا می‌خواند. به اعتقاد متخصصان، همکاری نزدیک برای بازداشتن ایران از دستیابی به تسلیحات هسته‌ای، بهترین راه‌حل برای رهایی از تهدید است. آنان هشدار می‌دهند که برنامه نصب سپر دفاع ضد موشکی به شکل کنونی آن، می‌تواند به این همکاری‌ها لطمه بزند.

در گزارش همچنین آمده است: «این برنامه‌ای است که روسیه وآمریکا باید در آن با هم همکاری نزدیک داشته باشند. پدافند ضدموشکی شرق اروپا مانعی بر سر راه همکاری‌های وسیع‌تر است.»

مقام‌های روس همچنین در مذاکرات خود با طرف آمریکایی بر سر کاهش تسلیحات هسته‌ای، به موضوع پدافند ضد موشکی شرق اروپا اشاره کردند. هر دو طرف امیدوارند که در پایان این گفت‌وگوها به توافقی جایگزین برای قرارداد پیشین "استارت" دست یابند. قرارداد "استارت" در سال ۱۹۹۱ میان اتحاد جماهیر شوروی سابق و آمریکا به امضاء رسید و بر اساس آن، میزان تسلیحات استراتژیک اتمی برای هر دو کشور محدود شده است. این قرارداد تا پایان سال جاری میلادی (۲۰۰۹) معتبر است.

MM/BB