محمد رویانیان رئیس ستاد حمل‌ونقل و مدیریت مصرف سوخت ایران، روز دوشنبه (۵ ژوئيه ۱۴ تیر) در تماس با خبرگزاری‌های ایران اعلام کرد که توزیع بنزین سهمیه‌ای برای خودروها در نیمه دوم امسال پایان می‌یابد و بنزین، تنها به صورت آزاد، با نرخ نیمه یارانه‌ای عرضه خواهد شد.

بنزین لیتری ۹۰۰ تومان؟

رویانیان نگفت که بنزین و گازوئیل با چه قیمتی در اختیار مصرف‌کنندگان قرار خواهد گرفت. به گزارش خبرگزاری‌های داخلی، در برخی محافل شایع شده است که نرخ بنزین با حذف سهمیه‌بندی به لیتری ۸۰۰ تا ۹۰۰ تومان خواهد رسید. رئیس ستاد حمل‌ونقل در پاسخ به پرسش یکی از خبرگزاری‌ها توضیح داد: «قطعا قیمت‌بنزین در نیمه نخست سال‌جاری کمتر از این خواهد بود، زیرا در فاز نخست، بنزین به صورت تک‌نرخی و نیمه یارانه‌ای عرضه می‌شود.»

به گفته رویانیان، در پایان عرضه بنزین سهمیه‌ای، دولت یارانه صاحبان تاکسی‌‌، وانت‌بار و سایر خودروهای بخش حمل‌ونقل عمومی را، به صورت نقدی به آنان پرداخت خواهد کرد.

در حال‌حاضر صاحبان خودروها در ایران ماهانه ۶۰ لیتر بنزین سهمیه‌ای به قیمت ۱۰۰ تومان برای هر لیتر دریافت می‌کنند و برای بقیه مصرف خود لیتری ۴۰۰ تومان می‌پردازند.

سهمیه بندی از آغاز تا امروز

دولت ایران، سهمیه بندی بنزین را، با هدف کاستن از واردات در سال ۱۳۸۶ آغاز کرد. اما به گفته مسئولان وزارت نفت، به رغم سهمیه بندی، واردات بنزین کاهش نیافته است. در ایران مدت‌ها است گفته می‌شود که برخی محافل نزدیک به دولت، بنزین وارداتی را با استفاده از یارانه دولتی دریافت و دوباره به کشورهای همسایه صادر می‌کنند.

مشکل بنزین، پس از صدور قطعنامه شماره ۱۹۲۹ شورای امنیت تشدید شده است. بر اساس آخرین گزارش‌ها، تاکنون ۱۰ کنسرن بزرگ خارجی فروش بنزین به ایران را قطع کرده‌اند.

طرح ایجاد شش پالایشگاهی که قرار بود در چند سال آینده ایران را به تدریح از بنزین وارداتی بی‌نیاز کنند، به علت قطع سرمایه‌گذاری‌های خارجی کاملا متوقف شده است. با این همه، محمود احمدی‌نژاد رئیس دولت دهم، یک هفته پیش، در یک کنفرانس خبری ادعا کرد که ایرن می‌تواند ظرف یک هفته در زمینه تامین بنزین خودکفا شود.

ادعاهای ضد‌ونقیض

به گزارش وزارت نفت، ایران هم‌اکنون روزانه ۴۳ میلیون لیتر بنزین تولید می‌کند. این ۴۰ درصد کمتر از نیاز داخلی است. وزارت نفت اعلام کرده‌است که تولید بنزین ایران تا پایان سال آینده ۱۷ میلیون لیتر افزایش می‌یابد و این کشور ظرف دو سال آینده از واردات بنزین بی‌نیاز می‌شود. وزارت نفت توضیح نداده است که با قطع برنامه‌های بازسازی و توسعه پالایشگاه‌ها و توقف طرح ایجاد پالایشگاه‌های جدید، این امر چگونه تحقق خواهد یافت.

اواخر خردادماه امسال، عبدالرضا رحمانی فضلی رئیس دیوان محاسبات جمهوری اسلامی به خبرگزاری ایسنا گفت که تولید نفت ایران نسبت به سال گذشته ۸ درصد کاهش و مصرف داخلی آن ۳ درصد افزایش یافته است. به این ترتیب، جمهوری اسلامی حتی اگر دارای پالایشگاه‌های کافی باشد، در عرصه تامین نفت‌خام مورد نیاز این پالایشگاه‌ها برای تولید بنزین با مشکل روبرو خواهد بود.

روز پنجم تیرماه سال ۱۳۸۶، هنگامی که دولت برای نخستین بار به صورت ناگهانی و بدون اعلام قبلی بنزین را سهمیه بندی‌کرد، مردم در سراسر ایران به پمپ‌های بنزین هجوم بردند. در بسیاری مناطق کار به درگیری‌های خشونت‌آمیز میان مردم خشمگین و نیروهای انتظامی انجامید. ظرف چند ساعت، ۱۸ پمپ بنزین در تهران به آتش کشیده شد.

در آن زمان، سهمیه ماهانه خودروهای شخصی ۱۰۰ لیتر، سهمیه تاکسی‌ها ۸۰۰ لیتر و سهمیه شخصی‌های مسافرکش ۶۰۰ لیتر در ماه تعیین شده بود که بعدا در چند مرحله کاهش یافت.

JT/RN