بحران کمبود انرژی، سرما و افزایش آلودگی هوا به ویژه در هفته‌های گذشته، ایران را با تعطیلی‌ها و خاموشی‌های وسیع در ابعاد دست‌کم ۲۳ استان روبرو کرده است. دولت می‌گوید مصرف بالای انرژی به خصوص در حوزه مصرف خانگی، ناترازی تولید برق و گاز را در پی داشته و برای جلوگیری از قطع گسترده گاز در زمستان، مصرف باید کاهش یابد.

سازمان هواشناسی ایران اعلام کرده است بارش برف، باران و ورزش باد تا شنبه هفته آینده در مناطق شمالی، شمال غرب و غرب ایران ادامه خواهد داشت. طبق اعلام روز گذشته رئيس این سازمان، (سه‌شنبه ۲۷ آذر) دما در ۴۸۰ ایستگاه هواشناسی زیر صفر بوده است. اردبیل با دمای منفی ۲۲ درجه سردترین مرکز استان بوده است.

محسن پاکنژاد، وزیر نفت روز چهارشنبه (۱۸ دسامبر / ۲۸ آذر) با بیان اینکه تعطیلی امروز به دلیل آلودگی هوا بوده و نه کمبود انرژی، قطعی‌ها را "ناشی از برودت هوا" عنوان کرد. به گفته وزیر نفت دولت پزشکیان، به ازای کاهش ۳ تا ۴ درجه‌ای هوا، مصرف خانگی ۲۵ میلیون متر مکعب افزایش پیدا می‌کند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو نیز در حاشیه نشست هیئت دولت به طور رسما اعلام کرد که چند نیروگاه از مدار خارج شده‌اند.

به گفته این مقام مسئول، نیروگاه‌ها تعمیر شده‌اند و امکان تولید دارند ولی نیاز به کاهش مصرف وجود دارد.

او با تأکید بر اینکه ذخیره‌سازی انرژی صورت گرفته ولی کافی نبوده، گفت که باتوجه به سرمای هوا مقدار انرژی لازم برای تامین برق در نیروگاه ها کافی نیست.

ایران در حالی تعطیلی اجباری مدارس و ادارات را برای کاهش مصرف انرژی تجربه می‌کند که مقامات دولت آمار رسمی از میزان اثرگذاری تعطیلی‌ها و خاموشی‌ها ارائه نکرده‌اند. گزارش‌های غیررسمی از صرفه‌جویی ۵ تا ۱۰درصدی در مصرف گاز و ۳درصد در مصرف برق خبر می‌دهند. با این حال، حجت میرزایی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران در این ارتباط گفته است: «این اقدامات نهایتاً باعث ۶۰ میلیون مترمکعب صرفه‌جویی باشد، میزان کمبود ما ۳۰۰ مترمکعب است.»

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت روز چهارشنبه ۲۸ آذر، خسارت تعطیلی‌ها بر اقتصاد، صنعت و تولید را "اظهر من الشمس" خوانده و گفته است: «مجبور شدیم و لازم بود تعطیل کنیم.» مهاجرانی همچنین از عذرخواهی روز گذشته مسعود پزشکیان از مردم بابت قطعی‌ها را ستود و آن را "شجاعانه" و "صادقانه" توصیف کرد.

بیشتر بخوانید: تعطیلی‌ گسترده در ایران؛ آلودگی هوا، سرما و کمبود گاز و برق

تولیدکنندگان معتقدند که این شرایط، همراه با سیاست‌های حمایتی ناکافی دولت، فشار اقتصادی سنگینی به آن‌ها وارد کرده است. از سوی دیگر، راه‌اندازی بازار ارز مبادله‌ای نیز به نوسانات قیمتی دامن زده و توان تولید داخلی را کاهش داده است.

علاوه بر این، نیروگاه‌های برق به دلیل کمبود سوخت حتی به استفاده از مازوت، یکی از آلاینده‌ترین سوخت‌ها، روی آورده‌اند. این در حالی است که برق‌دزدی‌ها و فعالیت ماینرهای غیرمجاز سالانه ۱۸ میلیارد دلار هزینه به شبکه انرژی کشور تحمیل می‌کنند.

هم‌زمان با بحران انرژی، آلودگی شدید هوا نیز بسیاری از کلانشهرها، از جمله تهران، اصفهان، کرج و مشهد، را در بر گرفته است. آسمان خاکستری این شهرها ناشی از تشدید پایداری جوی، نبود وزش باد و استفاده گسترده از سوخت‌های آلاینده مانند مازوت است. به گفته سازمان هواشناسی غلظت آلاینده‌ها در روزهای اخیر به حد ناسالم برای تمام گروه‌ها رسیده و سلامت عمومی را تهدید کرده است.

بر اساس اعلام وزارت بهداشت، در سال جاری بیش از ۳۰ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در ۵۷ شهر کشور گزارش شده است. این بحران زیست‌محیطی، علاوه بر آسیب‌های جانی، سالانه هزینه‌ای معادل ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان به نظام سلامت کشور وارد می‌کند.