با تشدید تحریم‌ها و تصمیم اتحادیه اروپا مبنی بر قطع واردات نفت از ایران٬ جمهوری اسلامی به تکاپو افتاده تا مشتریان جدیدی برای مهم‌ترین منبع درآمدی خود بیابد. ایران که سومین صادرکننده بزرگ نفت‌خام در دنیاست٬ به‌خاطر سرسختی و پافشاری بر مواضع هسته‌ای٬ در تنگنایی گرفتار آمده که برون‌رفت از آن به‌سادگی میسر نیست.

روزنامه فایننشال‌تایمز٬ به نقل از برخی از مدیران شاخص صنعت نفت جهان گزارش داده که ایران برای جبران آسیب‌هایی که در نتیجه تحریم‌های بی‌سابقه‌ی اتحادیه اروپا با آنها مواجه شده٬ درصدد است تا روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت‌خام اضافه به مشتریان هندی و چینی خود بفروشد. به این ترتیب٬ احتمالا فروش نفت‌خام ایران به هند و چین افزایشی ۲۳ درصدی خواهد داشت.

منابع فایننشال‌تایمز گفته‌اند «ایران برای فروش نفت خود با دشواری‌های پیچیده و کمرشکنی مواجه شده است.» به‌گفته آنها پیش‌تر تهران برای نفتی که قرار بود در ماه آوریل تحویل داده شود٬ هیچ تخفیفی ارائه نمی‌کرد٬ اما حالا اگر تا اواسط ماه مارس مشتریان جدیدی نیابد٬ یا وادار به انتقال بشکه‌های استخراج‌شده به ذخایر خود خواهد شد یا چاره‌ای نخواهد داشت جز این‌که از میزان تولید نفت بکاهد. برای اقتصاد کاملا وابسته به نفت ایران٬ کاهش میزان تولید و فروش٬ حکم مرگ و زندگی را خواهد داشت.

انتخاب هر یک از این گزینه‌ها از سوی ایران٬ احتمالا افزایش بهای جهانی نفت را در پی خواهد داشت؛ فاکتوری که برای بسیاری از قدرت‌های غربی فوق‌العاده مهم و جلوگیری از وقوع آن از مهم‌ترین اولویت‌هایشان است.

با افزایش نگرانی‌ها درباره میزان صادرات ایران و بروز مشکلاتی در استخراج و انتقال نفت یمن و سودان جنوبی٬ بهای نفت خام برنت دریای شمال به بالاترین حد در ۸ ماه گذشته رسید و از مرز ۱۲۰ دلار گذشت.

تلاش ایران برای غافل‌گیر کردن مشتریان اروپایی

جمهوری اسلامی روز یک‌شنبه (۱۹ فوریه/۳۰ بهمن) در واکنش به تصمیم بی‌سابقه اتحادیه اروپا برای قطع واردات نفت از ایران٬ اعلام کرد که صادرات نفت به شرکت‌های بریتانیایی و فرانسوی را متوقف کرده است؛ اقدامی بر اساس «اصل غافل‌گیری» که پیش‌تر در برخی محافل و رسانه‌های حکومتی مطرح و به‌سرعت تکذیب شده بود٬ اما حالا به نظر می‌رسد که سرانجام جامه واقعیت پوشیده است.

علیرضا نیکزاد رهبر٬ از سخنگویان وزارت نفت ایران با اعلام خبر قطع صادرات نفت ایران به بریتانیا و فرانسه٬ گفت: «ما مشتریان نفت خود را داریم و موارد جایگزین برای فروش نفت این شرکت‌ها در نظر گرفته شده است.»

اتحادیه اروپا روزانه ۴۵۰ هزار بشکه نفت از ایران وارد می‌کرد که این مقدار تامین‌کننده ۱۸ درصد از مجموع درآمدهای نفتی ایران بود. قرار بود تحریم‌های اتحادیه اروپا از اول ژوئیه ۲۰۱۲ اجرایی شود تا در فاصله چند ماه٬ کشورهایی نظیر یونان٬ ایتالیا و اسپانیا که از مشتریان اصلی نفت ایران در اروپا هستند٬ بتوانند منابع جایگزین برای تامین نیاز خود پیدا کنند. عربستان سعودی از همان زمان آغاز بحث‌ها پیرامون تحریم صنعت نفت ایران٬ برای پر کردن خلاء و تامین نیاز بازار جهانی اعلام آمادگی کرده بود.

چین بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است و سال گذشته روزانه نزدیک به ۵۵۰ هزار بشکه نفت از این کشور وارد می‌کرد. بر اساس آمار منتشرشده توسط آژانس بین‌المللی انرژی٬ میزان خرید نفت چین از ایران هم به نصف کاهش یافته است.

به گزارش فایننشال تایمز٬ بحران ایران و پی‌آمدهای قطع صادرات نفتی این کشور از جمله موضوعات کلیدی در نشست سالانه «هفته بین‌المللی نفت» خواهد بود که از دوشنبه (۲۰ فوریه/ اول اسفند) در لندن برگزار خواهد شد.

به گزارش منابع اطلاعاتی فایننشال تایمز٬ کمپانی‌های اروپایی از جمله توتال فرانسوی٬ رویال‌داچ شل٬ رسپول و YPF اسپانیایی و Eni ایتالیایی خرید نفت از ایران را متوقف کرده‌اند.

EN/DK