ایران، کاهش فروش نفت، ورشکستگی و بیکاری بیشتر
۱۳۸۹ فروردین ۱۷, سه‌شنبه
منابع غربی در آغاز ماه مارس امسال خبر داده بودند که میزان واردات نفت چین از ایران حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است. اما حمید حسینی رئیس اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفتی، گازی و پتروشیمی جمهوری اسلامی، روز سه‌شنبه (۱۷ فروردین) از این هم فراتر رفت و در مصاحبه با ایسنا اعتراف کرد که خرید نفت چین از ایران، نصف شده و از ۴۰۰ هزار بشکه در روز به ۲۰۰ هزار بشکه رسیده است.
فشار آمریکا
حمید حسینی همچنین گفت که شرکت ریلاینس هند معاملات نفتی خود با ایران را کاملا قطع کرده و کشور ژاپن نیز، از میزان خرید خود کاسته است. شرکت ریلاینس، صاحب بزرگترین پالایشگاه‌های هند است و روزانه ۹۰ هزار بشکه نفت‌خام از ایران می‌خرید.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت جمهوری اسلامی، بدون آن که میزان کاهش خرید نفت ژاپن از ایران را روشن کند، ادعا کرد: «میزان صادرات نفت ایران کاهش پیدا نکرده و نگرانی در این مورد وجود ندارد.» وی افزود: «تاکنون هیچ گزارشی از اوپک یا منابع رسمی درباره کاهش صادرات نفت ایران منتشر نشده است.»
حسینی، ضمن اعتراف به این که چین از سوی ایالات متحده آمریکا تحت فشار قرار گرفته، گفت:«تاکنون مهمترین مساله برای چین تایوان بود. اما اکنون تامین انرژی برایش مهمترین مسئله است. این کشور سعی می‌کند آینده‌نگری کند تا اگر مشکلاتی ایجاد شد منابعش را متنوع کرده باشد.»
جست‌وجوی مشتریان تازه
خبرگزاری دانشجویان ایران، به نقل از رئيس اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفتی می‌نویسد:«اگر فروش نفت ما را با مشکل مواجه کنند، قطعا فشارهای تحریم آن‌ها می‌تواند موثر باشد. به همین دلیل وزارت نفت باید آمادگی داشته باشد، به بخش خصوصی اجازه حضور دهد و بازارهای جدید پیدا کند. باید سخت گیری‌ها برای فروش کم شود تا بتوانیم کشورهای کوچک‌تر را جایگزین کنیم.»
درباره شرکت ریلاینس هند حسینی گفته است:«این شرکت متعلق به بخش خصوصی است و ربطی به دولت هند ندارد. ریلاینس می‌گوید منافعی در آمریکا دارد و تحت فشار آمریکا وادار به قطع معامله با جمهوری اسلامی شده است.»
سرنوشت مبهم میدان اناران
علاوه بر کاهش یا قطع خرید نفت ایران از سوی چین، ژاپن و ریلاینس هند، شرکت روسی "لوک اویل" نیز به تازگی انصراف خود را از ادامه کار در طرح بهره‌برداری از میدان نفتی اناران اعلام کرد. لوک اویل حتی حاضر شد ۶۳ میلیون دلار زیان ناشی از این همکاری را بپذیرد.
میدان اناران، با حدود یک میلیارد بشکه ذخیره نفتی، در استان ایلام واقع شده است. ۲۵ درصد سهام بهره‌برداری از این میدان، متعلق به شرکت روسی لوک اویل بود و ۷۵ درصد دیگر آن را شرکت نروژی "استات اویل" در اختیار دارد. فشار آمریکا ممکن است استات اول را نیز وادار به قطع همکاری کند.
پول کمتر
کارشناسان اقتصادی، ادعای رئیس اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفتی ایران را در این مورد که صادرات نفت جمهوری اسلامی کاهش نیافته است، بی‌پایه می‌دانند. زیرا وی روشن نکرده که حدود ۴۰۰ هزار بشکه نفتی که هر روز چین، هند و ژاپن کمتر از ایران می‌خرند، به کجا فروخته می‌شود.
بهای نفت سبد اوپک، اکنون به بیش از بشکه‌ای ۷۵ دلار رسیده است. جمهوری اسلامی با فروش ۴۰۰ هزار بشکه کمتر، هر روز درآمدی حدود ۳۰ میلیون دلار را از دست می‌دهد. در صورت نیافتن مشتریان جدید، کاهش درآمدهای نفتی دولت احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۹ به حدود ۱۱ میلیارد دلار (نزدیک به ۱۱ هزار میلیارد تومان) خواهد رسید.
مهندس عزت‌الله سحابی اخیرا در مصاحبه‌ای به نقل از صندوق بین‌المللی پول گفته است: « تحریم‌ها در سال ۲۰۱۰ میلادی جمعا ۳۵ میلیارد دلار به درآمد ملی ایران ضرر می‌زنند.»
اولین قربانیان این کاهش درآمد، می‌توانند کسانی باشند که دولت، تصمیم دارد برای جبران افزایش هزینه‌های ناشی از اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها، به آنان کمک کند. دولت دهم، در عین‌حال نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار به بانک مرکزی و سایر بانک‌ها بدهکار است که حتی با درآمد نفتی قبلی نتوانسته آن‌ها را بازپرداخت کند.
با عدم پرداخت این بدهی‌ها، بانک‌ها همچنان از پرداخت اعتبارات تازه عاجز می‌مانند. ناتوانی بانک‌ها، سبب ورشکستگی شرکت‌های تولیدی بیشتری خواهد شد که نیاز به نقدینه و اعتبارات بانکی دارند. ورشکستگی شرکت‌ها، بیکاری را گسترش می‌دهد که هم‌اکنون نیز یکی از دشواری‌های عمده جامعه ایران است.
جواد طالعی
تحریریه: بابک بهمنش