باب دیلن برنده نوبل ادبی ۲۰۱۶ شد
۱۳۹۵ مهر ۲۲, پنجشنبههیات داوران در سال جاری نویسندگان و نامزدهای محبوبی برای دریافت جایزه ادبی نوبل نداشت. سرانجام در روز پنج شنبه (۱۳ اکتبر) آکادمی سوئد اعلام کرد که باب دیلن، آهنگساز و ترانهسرای آمریکایی به عنوان برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۶ برگزیده شده است. آکادمی سوئد در توضیح این انتخاب گفت که برخی ترانههای باب دیلن از بهترین نمونهها در سالهای گذشته محسوب میشوند.
بیشتر بخوانید: باب دیلن، پیکاسوی خنیاگری ۷۵ ساله شد
باب دیلن در سال ۱۹۴۱ در دولوث در مینه سوتای آمریکا به دنیا آمد. او اشعار عاشقانه زیادی با مضمونهای قوی ادبی سرود. دیلن تاثیر بارزی بر جنبشهای اجتماعی در دهه ۱۹۶۰ میلادی نهاد.
باب دیلن بیش از ۵۰۰ ترانه سروده و نام او بارها در میان نامزدهای نوبل ادبی قرار داشته است.
باب دیلن برنده جایزه نوبل ادبی سال ۲۰۱۶ • نگاهی به برندگان سالهای گذشته
جایزه نوبل ادبی سال ۲۰۱۶ به باب دیلن تعلق گرفت. نگاهی تصویری به برندگان جایزه نوبل ادبی سالهای گذشته.
باب دیلن، برنده جایزه ادبی نوبل ۲۰۱۶
باب دیلن یک هنرمند توانمند است. خواننده، نوازنده، ترانهسرا و نویسنده. بارها نام باب دیلن در بین نامزدهای دریافت جایزه نوبل ادبی دیده شد، ولی این بار او موفق شد جایزه را از آن خود کند.
سوتلانا آلکسیویچ برنده نوبل ادبی ۲۰۱۵
آلکسیویچ نویسندهای است از بلاروس. کسی که به مشکلات اجتماعی در رمانهایش پرداخته و از آن جمله به فجایعی که خود بشر ایجاد کرده. کتاب او درباره فاجعه اتمی چرنوبیل نمونهای موفق از کار این نویسنده شجاع است.
پاتریک مودیانو (برنده نوبل ادبی ۲۰۱۴)
جایزه نوبل ادبی سال ۲۰۱۴ به پاتریک مودیانو، نویسنده فرانسوی تعلق گرفت. چند اثر از این نویسنده فرانسوی به زبان فارسی هم منتشر شده است. از آن جمله است "خیابان بوتیکهای خاموش". مودیانو متولد سال ۱۹۴۵ است و در بسیاری از کارهای خود به جنگ جهانی دوم پرداخته است.
آلیس مونرو (برنده نوبل ادبی ۲۰۱۳)
آکادمی علوم سوئد جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۳ را به آلیس مونورو، نویسنده کانادایی، اهدا کرد. اعضای آکادمی در اطلاعیه خود خانم مونرو را "استاد داستان کوتاه معاصر" لقب دادند.
مو یان (برندهی نوبل ادبی ۲۰۱۲)
مو یان یکی از برجستهترین نویسندگان چین به شمار میآید. او بخاطر نگارش رمانهای تاریخی و بکارگیری عناصر افسانههای چینی در داستانهایش شهرتی منحصر به فرد دارد. برخی منتقدان وی را خالق "رئالیسم توهمی" میدانند. مو یان با انتشار رمان «ذرت سرخ» در سال ۱۹۸۷ آوازهای جهانی یافت. تا کنون چند داستان کوتاه از او به فارسی ترجمه شده است.
توماس ترانسترومر (برندهی نوبل ادبی ۲۰۱۱)
جایزه نوبل ادبی سال ۲۰۱۱ به توماس ترانسترومر، شاعر و نویسنده هشتاد ساله سوئدی، تعلق گرفت. کمیته ادبی نوبل در توضیح این گزینش گفته است: «ترانسترومر ما را از میان تصاویر فشرده و پررنگ و لایه به راههای منتهی به واقعیات هدایت میکند.» گزیدهای از آثار ترجمهشدهی او به فارسی: «مجمعالجزایر رویا (مجموعه اشعار)».
ماریو بارگاس یوسا (برندهی نوبل ادبی ۲۰۱۰)
ماریو بارگاس یوسا در سال ۱۹۳۶ در پرو به دنیا آمده و یکی از مهمترین رماننویسان معاصر آمریکای جنوبی محسوب میشود. آکادمی نوبل از یوسا به عنوان خالق آثاری نام برده که در آن وی به "ترسیم پیکرههای قدرت" پرداخته و نگاه نافذی به "مقاومت، طغیان و شکست فردی" دارد. گزیدهای از آثار ترجمه شدهی او به فارسی: «سردستهها»، «سالهای سگی»، «جنگ آخرالزمان»، «مرگ در آند»، «موجآفرینی».
هرتا مولر (برندهی نوبل ادبی ۲۰۰۹)
هرتا مولر در سال ۱۹۵۳ در یک روستای آلمانیزبان در غرب رومانی به دنیا آمده و همهی آثار او به زبان آلمانی هستند. طبق اعلام آکادمی نوبل، هرتا مولر نویسندهای است که "با تمرکز بر شعر و نثر ساده، دورنمای زندگی کسانی را که زندگیشان مصادره شده به تصویرمیکشد". اثر ترجمه شدهی او به فارسی: «سرزمین گوجههای سبز».
ژانماری گوستاو لوکلزیو (برندهی نوبل ادبی ۲۰۰۸)
لوکلزیو در سال ۱۹۴۹ به دنیا آمده و از نویسندگان معاصر فرانسه محسوب میشود. آکادمی سوئد او را نویسندهای با ریشهی اروپایی ولی شهروند جهانی نامیده است. لوکلزیو تا کنون بیش از ۳۰ کتاب به صورت جستارها، داستانهای کوتاه و رمان منتشر ساخته و افزون بر آن، در کار ترجمهی اسطورهشناسی هندی نیز دست دارد. اثر ترجمه شدهی او به فارسی: «بیابان».
دوریس لسینگ (برندهی نوبل ادبی ۲۰۰۷)
دوریس لسینگ در سال ۱۹۱۹ در کرمانشاه به دنیا آمد و پس از مدتی با خانواده خود به منطقهای در جنوب آفریقا مهاجرت کرد که اکنون زیمبابوه نام دارد. پدیده نژادپرستی و مبارزه با آن و نیز رابطه زن و مرد از جمله موضوعاتی است که این نویسنده بریتانیایی در آثار خود به آنها پرداخته. گزیدهای از اثار ترجمهشدهی او به فارسی: «رهنمودهایی برای نزول در دوزخ»، «فرزند پنجم»، «چال مورچه»، «علفها آواز میخوانند».
اورهان پاموک (برندهی نوبل ادبی ۲۰۰۶)
اروهان پاموک در سال ۱۹۵۲ در استانبول به دنیا آمد. از دید منتقدان ادبی کمتر نویسندهی معاصری تا به این حد در جستجوی ریشههای تاریخی شرق در غرب و رد پای غرب در شرق بوده است. گزیدهای از آثار ترجمه شدهی او به فارسی: «قلعه سفید»، «زندگی نو»، «نام من سرخ»، «چهره پنهان».
هارولد پینتر (برندهی نوبل ادبی ۲۰۰۵)
هارولد پینتر نویسنده، نمایشنامهنویس و کارگردان بریتانیایی در سال ۱۹۳۰ در لندن به دنیا آمد. او ترس را که نیروهای مرموز و ناشناخته در زندگی روزمرهی انسانها پدید میآورند موضوع اصلی کار خود قرار داد و افزون بر آن به ارتباط و پیوندهای انسانی پرداخت. پینتر در دسامبر سال ۲۰۰۸ از جهان رفت. گزیدهای از آثار ترجمه شدهی او به فارسی: «بازگشت به خانه»، «خیانت»، «پیشخدمت»، «وقت ضیافت» و «جشن تولد».
الفریده یلینک (برندهی نوبل ادبی ۲۰۰۴)
الفریده یلینک در سال ۱۹۴۶ در اتریش متولد شد و نخستین رمان خود را در سال ۱۹۷۰ منتشر کرد. او که در آثار خود به موضوعهای سیاسی اجتماعی میپردازد، دهمین زنی بود که توانست جایزه نوبل ادبی را از آن خود کند. از دید کمیته نوبل الفریده یلینک در آثارش از زبانی خاص برای بیان کلیشههای جذاب جامعه استفاده میکند.
جان ماکسول کوئتزی (کوتسی) (برندهی نوبل ادبی ۲۰۰۳)
کوئتزی که تباری هلندی دارد و در سال ۱۹۴۴ در آفریقای جنوبی به دنیا آمده، با انتشار نخستین اثرش «سرزمینهای گرگ و میش» در سال ۱۹۷۴ سر زبانها افتاد. به گفتهی او، راه سومی میان حرف زدن و سکوت وجود دارد و آن ادبیات است. گزیدهای از آثار او به فارسی: «آقای فو»، «سرزمینهای گرگ و میش»، «در انتظار بربرها»، «کودکی»، «عصر آهن».
ایمره کرتس (برندهی نوبل ادبی ۲۰۰۲)
ایمره کرتس درسال ۱۹۲۹ در بوداپست، پایتخت مجارستان، به دنیا آمد. به ویژه پس از فروپاشی بلوک شرق، شهرت کرتس در پی ترجمهی آثارش به زبانهای مختلف فزونی گرفت. کمیته نوبل از کرتس به عنوان نویسندهای یاد کرده که در نوشتههای خود بر تجربهی شکنندهی فرد در برابر خودکامگی وحشیانهی تاریخ صحه میگذارد. اثر ترجمه شدهی او به فارسی: «رمان پلیسی».
وی. اس. نایپل (برندهی نوبل ادبی ۲۰۰۱)
نیاپل در سال ۱۹۳۲ در ترینیداد به دنیا آمده و تباری هندی دارد. این نویسندهی بریتانیایی به نقاط گوناگون جهان از جمله ایران سفر کرده و افزون بر رمانهای متعدد، سفرنامههایی نیز منتشر کرده است. گزیدهای از آثار ترجمه شدهی او به فارسی: «خانهای برای آقای بیسواس» و «خم رودخانه».
گائو شینگجیان (برندهی نوبل ادبی ۲۰۰۰)
گائو شینگجیان که در سال ۱۹۴۰ در چین به دنیا آمد، در اواسط دههی هشتاد میلادی پس از مدتی اقامت در آلمان راهی فرانسه شد و پس از فاجعهی میدان صلح آسمانی در پکن در سال ۱۹۸۹ به فرانسه پناهنده شد. او اکنون نیز تابعیت این کشور را دارد. اعطای نوبل ادبی به شینگجیان خشم دولت چین را برانگیخت. اثر ترجمهی شدهی او به فارسی: «کوهسار حجان».
گونتر گراس (برندهی نوبل ادبی ۱۹۹۹)
گونتر گراس که علاوه بر نویسندگی در عرصه گرافیک و پیکرتراشی نیز شهرت دارد، در سال ۱۹۲۷ در شهر گدانسک (آلمانی: دانتسیگ) به دنیا آمد. از دید آکادمی نوبل، گراس چهرهی از یاد رفتهی تاریخ را با داستانهایش ترسیم کرده است. گزیدهای از آثار ترجمه شدهی او به فارسی: «طبل حلبی»، «قرن من»، «موش و گربه»، «آوای وزغ»، «در حال پوست کندن پیاز».
ژوزه ساراماگو (برندهی نوبل ادبی ۱۹۹۸)
ژوزه ساراماگو در سال ۱۹۲۲ در نزدیک لیسبون، پایتخت پرتغال، به دنیا آمد. شهرت ساراماگو در ایران با انتشار کتاب «کوری» آغاز شد که تا کنون در سه ترجمه مختلف روانه بازار شده است. ساراماگو در سال ۲۰۱۰ از دنیا رفت. گزیدهای از آثار ترجمه شدهای او به فارسی: «کوری»،«سال مرگ ریکاردو ریس»، «بلم سنگی»، «انجیل به روایت عیسی مسیح»، «همه نامها»، «بینایی».
داریو فو (برندهی نوبل ادبی ۱۹۹۷)
داریو فو که در سال ۱۹۲۶ به دنیا آمده، یکی از شناختهشدهترین نویسندگان ایتالیا محسوب میشود و افزون بر نویسندگی به کارگردانی، طراحی صحنه و لباس و بازیگری نیز پرداخته است. او به خاطر موضعگیریهای انتقادیاش نیز سر زبانها بوده است. گزیدهای از آثار ترجمه شدهی او به فارسی: «اسرار کمدی»، «مرگ یک آنارشیست»، «نگهبان تقاطع جاده و راهآهن».
ویسلاوا شیمبورسکا (برندهی نوبل ادبی ۱۹۹۶)
ویسلاوا شیمبورسکا در سال ۱۹۲۳ در لهستان به دنیا آمده و از شاعران بهنام کشورش محسوب میشود. از دید آکادمی نوبل در شعر شیمبورسکا تاریخ و بیولوژی بهشکل ذرههایی از واقعیتهای بشری به نمایش درآمدهاند. اثر ترجمهشدهی او به فارسی: «آدمها روی پل».
شیموس هینی (برندهی نوبل ادبی ۱۹۹۵)
شیموس هینی، شاعر، نویسنده و نمایشنامهنویس مشهور ایرلند شمالی، افزون بر دریافت جایزه نوبل ادبی، جوایز معتبر دیگری چون جایزه تی. اس. الیوت را نیز کسب کرد. هینی بیش از همه به خاطر اشعار موسوم به پستمدرن خود در دنیا شهرت دارد. هینی در روز ۳۰ اوت ۲۰۱۳ در سن ۷۴ سالگی درگذشت. گزیدهای از آثار ترجمه شدهی او به فارسی: «مرگ یک ناتورالیست».
کنزابورو اوئه (برندهی نوبل ادبی ۱۹۹۴)
کنزابورو اوئه که از نویسندگان صاحبنام ژاپنی محسوب میشود، در سال ۱۹۳۵ به دنیا آمد. او در بین دوستداران کتاب در ايران نیز نامی آشناست و آثار گوناگونی از او تا کنون به فارسی برگردانده شده است، از جمله «روزی که او خود اشکهای مرا پاک خواهد کرد»، «فریاد خاموش» و «شکار».