باراک اوباما در دور نخست زمامداری، بیش از هرچیز می‌کوشید روی دره‌های عمیق ایدئولوژیکی که در ایالات متحده آمریکا وجود دارد پل بزند. او، به‌خاطر این که برای دومین بار شانس انتخاب شدن را داشته باشد، در مواردی مجبور شد با جمهوری‌خواهان از در سازش درآید و برخی شعارهائی را که در مبارزات انتخاباتی داده بود، ندیده بگیرد.

رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا، پس از پیروزی در انتخابات ماه نوامبر سال گذشته، اکنون سبکبارتر وارد دومین دوره ریاست‌جمهوری خود می‌شود و آشکار می‌کند که تصمیم دارد مصمم‌تر از پیش در برابر فشارهای مخالفان بایستد و برای اجرای طرح‌های محوری خود ایستادگی کند.

چالش‌های بزرگ دوره دوم

کاهش بدهی‌های سنگین، وضع قوانین سخت‌تر برای کنترل اسلحه، اصلاح قوانین مربوط به مهاجرت و تعیین مسئولان پست‌های کلیدی مثل وزارت دفاع، مهمترین چالش‌های دوره دوم ریاست‌جمهوری اوباما است. اکنون به‌نظر می‌رسد که او در جست‌وجوی برخوردهای قابل پیش‌بینی است و می‌خواهد بلندترین اهرم‌ها را در دست خود داشته باشد.

اوباما نمی‌تواند یک بار دیگر نامزد مقام ریاست‌جمهوری شود. به‌همین دلیل او می‌تواند برخلاف نخستین دوران حضور خود در کاخ سفید که بیش‌از همه چپ‌ها آن را نومیدکننده می‌خواندند، اکنون از مانورهای تاکتیکی و ساز‌ش‌های زیادی که برای پیروزی در انتخابات بعدی لازم بود، خودداری کند.

رئیس‌‌جمهور آمریکا برای بسیاری از برنامه‌های خود به پشتیبانی کنگره‌‌ای نیاز دارد که میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها تجزیه شده است، اما از قضا همین حالا این فرصت را دارد که موضوعات دوره دوم ریاست‌جمهوری خود را به وضوح تعیین کند. یک مشاور اوباما گفته است: «دوران پسر مهربانی که اجازه می‌داد از او بهره‌بردای شود سپری شده است.»

دعوا بر سر پست‌های کلیدی

نامزدی چاک هیگل به‌عنوان وزیر دفاع تازه‌ترین نمونه است. در واشنگتن امواج بلندی برخاسته است. بسیاری از دموکرات‌ها به این موضوع اشاره می‌کنند که این مرد ۶۶ ساله جمهوری‌خواه است. جمهوری‌خواهان اما هاگل را از دوران سناتوری وی آدم تکروئی می‌شناسند که بعضی وقت‌ها هم با کمال میل علیه خط حزب عمل می‌کرد.

هیگل مخالف حمله به عراق بود و به بسیاری از تحریم‌ها علیه ایران رای مخالف داده است. او به مقابله با لابی اسرائیلی در واشنگتن برخاست و به‌این طریق گروه‌های طرفدار اسرائيل و مهمترین متحدان واشنگتن در خاورمیانه را علیه خویش تحریک کرد. با این که سنای آمریکا در کنترل دموکرات‌ها است، اما تایید او در سنا نمی‌تواند به‌راحتی صورت بگیرد.

پشتیبانی اوباما از هیگل می‌تواند از سوی منتقدان رئیس‌جمهور نشانه آن تلقی شود که او با این که برسر تعیین جانشین هیلاری‌ کلینتون ضربه خورد، بیمی ندارد که پست‌ها را به‌رغم مقاومت‌های مخالفان تقسیم کند.

نامزد اوباما برای این مقام، سوزان رایس سفیر ایالات متحده در سازمان ملل به نفع جان کری کنار رفت، زیرا به‌خاطر اظهاراتش در باره حمله به سفارت آمریکا در بنغازی زیر فشار قرار گرفته بود.

کوستاس پاناگوپولوس، استاد علوم سیاسی دانشگاه فوردهام نیویورک می‌گوید: «او به‌روشنی رئیس‌جمهوری است که بار روند انتخابات را بر دوش ندارد و معتقد است که سرمایه سیاسی کافی برای خرج کردن دارد و وقت را یک لحظه هم تلف نخواهد کرد.»

اولین پیروزی در سال‌ نو

موقعیت اوباما ضمنا به‌خاطر پیروزی آغاز سال در تصویب مرحله‌ای از بودجه تقویت شده است. درحالی که جمهوری‌خواهان مجبور شدند با دندان قروچه خواست اوباما را برای افزایش مالیات ثروتمندان کشور بپذیرند، کاهش بودجه دولت هم تا ماه مارس به تعویق افتاد. اما این موضوع از دستور کار خارج نشده است، همانطور که افزایش سطح بدهی دولت به ۴/ ۱۶ بیلیون دلار می‌تواند در آینده تحقق پذیرد.

کنگره مجبور است برای جلوگیری از کاهش توانائی پرداخت دولت افزایش سطح بدهی را تصویب کند. اما جمهوری‌خواهان که در مجلس نمایندگان اکثریت را دارند، متقابلا خواستار حذف بخشی از بودجه خدمات اجتماعی و درمانی هستند. اوباما به صراحت گفته است که در این زمینه حاضر به معامله نیست. رئیس‌جمهور خواستار آن است که کنگره سطح بدهی دولت را بدون چک و چانه بالا ببرد. اما سناتور جمهوری‌خواه جف سسیونس با تندی گفته است: «این خیلی خودخواهانه است.»

اوباما با این موضع‌گیری به‌سردی برخورد کرده است. اما معلوم نیست که در درازمدت لطفی در حق خود کرده باشد. در سال‌های آینده، رشته‌ای از برنامه‌های عظیم در دستور کار قرار دارند. مثل وضع قوانین سخت‌تر برای داشتن اسلحه گرم و نرم‌ کردن قانون مهاجرت. اما اوباما در این زمینه‌ها نیز احساس می‌کند که دست پیش را دارد.

بعد از کشتار جمعی در یک مدرسه کنتیکات لابی‌های صنایع تسلیحاتی فعلا دست‌کم در لاک دفاعی هستند. از سوی دیگر جمهوری‌خواهان بدون پشتیبانی آمریکایی‌هایی که ریشه در آمریکای مرکزی و جنوبی دارند، در مبارزات انتخاباتی سال‌های آینده به ندرت شانس پیروزی خواهند داشت.