بازگشت خشونت و عملیات انتحاری به سیستان و بلوچستان
۱۳۹۱ آبان ۲, سه‌شنبه
براثر انفجار انتحاری که جمعه (۲۸ مهر / ۱۹ اکتبر) در مقابل مسجد امام حسین شهرستان چابهار به وقوع پیوست ۲ نفر کشته و ۵ نفر نیز زخمی شدند.
در ۲۴ آذر ۱۳۸۹ نیز، انفجار بمبی درهمین مسجد به کشته شدن ۳۸ تن و زخمی شدن بیش از ۱۰۸ نفر انجامید.
سردار حسین ذوالفقاری، فرمانده‌ی مرزبانی نیروی انتظامی در نشست مطبوعاتی پس از حادثه چابهار روز شنبه ۲۹مهر خبر داد: «در ظرف ۹ ماه گذشته نیروهای مرزبانی در ۵ مورد درگیری با افرادی که قصد اقدامات تروریستی داشتند، مانع انجام اقدامات تروریستی شدند.» مقام‌های قضائی کشور دو روز پس از عملیات انتحاری در چابهار اعلام کردند ۳ تن ازاعضای جندالله در زاهدان به دار مجازات آویخته شدند.
کارینا جهانی، پروفسور زبان‌های ایرانی در دانشگاه "اوپسالا" در سوئد که کارشناس امور بلوچستان است و درباره‌ی مشکلات بلوچ‌ها کتابی نیز نوشته است، می‌گوید، ادامه‌ی عملیات انتحاری نشان می‌دهد خشونت در بلوچستان فراز و فرودهایی داشته اما پایان نیافته است.
"عملیات انتحاری برای تنش‌زایی میان اقوام"
سید حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران در پی انفجار انتحاری روز جمعه گفت: «هدف دشمنان از تداوم عملیات تروریستی دراستان سیستان و بلوچستان، تنش‌زایی میان اقوام ایرانی است.»
"زاهدان نیوز" پایگاه خبری تحلیلی استان سیستان و بلوچستان که بیشتر دیدگاه مقام‌های محلی این استان را بازتاب می‌دهد، در رابطه با رویداد چابهار و "کشیده شدن جوانان این منطقه به انتحار" می‌نویسد: «قطعا این حوادث به حل مشکلات کمک نخواهد کرد بلکه پیشرفت فرهنگی ،اقتصادی ،عمرانی واجتماعی استان را همچنان به عقب خواهد برد وعواقب خوبی در پی نخواهد داشت.»
محمد مرزیه دادستان عمومی و انقلاب زاهدان هم به تارنمای زاهدان نیوز گفته است: «آن دسته از افراد عضو گروهک‌های تروریستی که دست آنها به خون آلوده نباشد در صورت اظهار ندامت و معرفی خود به مراجع قانونی می‌توانند از رافت نظام اسلامی استفاده کرده و امان‌نامه بگیرند.» خبرگزاری ایرنا دوشنبه ۱ آبان ۱۳۹۱ اظهارات دادستان زاهدان را منتشر کرده است که در آن به برخی از پایگاه‌های خبری استان در پوشش دادن خبرهای مربوط به این استان هشداری جدی داده است.
"شکست سیاست جمهوری اسلامی ایران"
برخی از آگاهان به مسائل بلوچ با توجه به ادامه‌ی درگیری‌ها و عملیات انتحاری در استان سیستان و بلوچستان معتقدند که سیاست جمهوری اسلامی ایران در استان سیستان و بلوچستان عملا با شکست روبرو شده است.
مولانا دکترعبدالرحیم ملازاده، مدیرشبکه تلویزیونی "وصال فارسی" که با وضعیت اهل سنت در کشور آشناست، در گفت‌وگو با دویچه وله خاطرنشان می‌کند: «دولت منطقه‌ی بلوچستان را نظامی اعلام کرده و عملا خود به عامل بروزخشونت تبدیل شده است. بلوچ‌ها انتظارعمران و آبادانی داشتند، اما دولت هیچ کاری نکرد و حالا این گروه‌ها دوباره فعالیت خود را بیشتر کردند.»
ملازاده که برخی از بستگانش در بلوچستان دستگیر شده‌اند، انتقاد می‌کند که دولت ایران باید سیاست خود را تغییر دهد و به استان سیستان و بلوچستان نیز چون سایر استان‌های دیگرنگاه کند. این روحانی در ادامه‌ی صحبت‌های خود نتیجه می‌گیرد که برای مقابله با خشونت و کاهش آن در سیستان و بلوچستان، باید فشار به رهبران اهل سنت در منطقه را کم کرد.
ممانعت از سفر حج روحانیان سنی
یک روحانی سنی دیگر که از ذکر نامش خودداری کرد، به دویچه وله اطلاع داد، "روحانیان، علما و رهبران دینی سنی عملیات انتحاری و بمب گذاری و خشونت در چابهار را تقبیح کردند". وی در این رابطه به بیانیه "جامعه روحانیت اهل سنت زاهدان" و بیانیه مولانا عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت در زاهدان اشاره می‌کند که همگی بلافاصله عملیات انتحاری را محکوم کردند و خواستار محاکمه عاملان آن شدند.
در عین حال وی به افزایش فشار به همین روحانیان اشاره می‌کند و در این رابطه ممانعت از سفر به حج رهبران اهل سنت از جمله مولوی عبدالحمید را به عنوان نمونه ذکر می‌کند: «حدود ۳ سال است که گذرنامه‌ی علماء و رهبران اهل سنت در ایران توقیف شده و روحانیان ما از ابتدایی ترین حقوق، یعنی از ادای مناسک حج محرومند. مسئولین امسال در خود مکه زائران سنی را جمع کردند و نشست نمایشی برگزار کردند تا نشان دهند که بین شیعه و سنی همدلی حاکم هست. اما همدلی فقط در حرف حاصل نمی‌شود. تعداد قابل توجهی از سنی‌ها در تهران زندگی می‌کنند و امسال هم آنها قصد دارند در تهران نماز جماعت اقامه‌ی کنند. اما فکر نمی‌کنم مقام‌ها با آن موافقت کنند و اجازه دهند سنی‌ها در تهران نماز عید قربان را برگزارکنند.»
این روحانی سنی ایرانی درباره‌ی دلیل مخالفت با سفر رهبران سنی به خارج هم چنین توضیح می‌دهد: «پیش از این در سفر هیات‌های رسمی ایرانی به خارج رهبران سنی هم آنها را همراهی می‌کردند، در ترکیه و تاجیکستان در همایش‌هایی مشترکا شرکت کردند و مشکلی نبوده است. اما الآن کارشکنی می‌شود تا رهبران اهل سنت با دنیای خارج ارتباطی برقرار نکنند.»
انفجار در چابهار، "آرامش قبل از طوفان"
کارینا جهانی از محققان مسائل بلوچ در دانشگاه "اوپسالا" در سوئد وضعیت استان سیستان و بلوچستان را به آرامش قبل از طوفان تشبیه می‌کند و می‌گوید این آرامش فریبنده‌ای است. وی در گفت‌وگو با دویچه وله تاکید می‌کند که اگر انتحارگر وارد مسجد شده بود تلفات بیشتر از این تعداد بود و فاجعه عظیمی رخ می‌داد.
به نظر این کارشناس، مسائل بلوچ در ایران ریشه‌ی تاریخی دارد. وی در این رابطه چنین توضیح می‌دهد: «در زمان رژیم پهلوی هم سران بلوچ را دستگیر کردند و به تهران بردند و این کدورت‌ها در میان مردم بلوچ محفوظ مانده است. در دوران پهلوی مسئله نژادی و تحقیرهای قومی بیشتر مطرح بوده است، اما حالا در زمان جمهوری اسلامی اختلافات شیعه و سنی بیشترعمده شده است.»
این کارشناس ضمن اشاره به فاکتورهایی چون واقع شدن منطقه بلوچ‌نشین در نزدیکی تنگه هرمز و هم مرزی آن با پاکستان، افغانستان و همچنین احتمال عبور خط لوله‌ی گازی از خاک آن، نتیجه می‌گیرد که استان سیستان و بلوچستان یک استان استراتژیک است. کارینا جهانی می‌گوید، با مذاکرات و آزادی‌های قومی می‌توان بروز خشونت را کاهش داد.
وی اضافه می‌کند: «نخبگان فرهنگی بلوچ که هیچگونه فعالیت سیاسی هم نداشتند مجبور به ترک وطن خود شدند و به پاکستان، انگلستان و یا امارات متحده‌ی عربی پناه ببرند.» کارینا جهانی همچنین تائید می‌کند که برای پایان دادن به خشونت زمان زیادی لازم هست و اقدامات درازمدت دولت در این زمینه بسیار موثر و ضروری است.