دور تازه‌ی پیش‌فروش سکه‌ی طلا هشتم اسفند سال گذشته آغاز شد و تا بیست و هشتم این ماه ادامه یافت. این چهارمین فاز پیش‌فروش سکه محسوب می‌شود که به نسبت سه دوره قبلی با بی‌رغبتی شدید شهروندان روبرو شده است.

خبرگزاری فارس شنبه (۱۷ فروردین/ ۶ آوریل) به نقل از کارمندان بانک ملی نوشت که از سوی بانک مرکزی هیچ دستورالعملی برای پیش‌فروش سکه در سال جدید ابلاغ نشده است.

یک مقام مسئول بانک مرکزی نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر توقف کامل پیش‌فروش سکه در سال ۹۲ را تایید کرده است. گفته می‌شود پیش‌فروشی حضوری کاملا منتفی شده و ممکن است در اینده پیش‌فروش به صورت اینترنتی انجام شود.

بی‌رغبتی به پیش‌خرید سکه

عدم استقبال مردم مهمترین دلیل توقف این طرح عنوان می‌شود که مدیرکل بانک مرکزی محمود بهمنی نیز پیشتر به آن اعتراف کرده و علتش را "کاهش نرخ طلا و دلار در بازارهای جهانی و داخلی" عنوان کرد.

بنا بر آماری که عباس کمره‌ئی، مدیر کل نشر و ریالی بانک مرکزی در اختیار روزنامه "دنیای اقتصاد" قرار داده، طی چهار مرحله و تا آخرين روز سال گذشته ۹ ميليون و ۵۰۰ هزار سكه پيش‌فروش شد.

سهم فاز چهارم حداکثر ۵۰۰ هزار سکه برآورد می‌شود. در دو فاز نخست ۸ میلیون و ۳۰۰ هزار سکه به فروش رفته است.

بانک مرکزی بهای سکه‌ی پیش‌فروشی را با سر رسید ۶ ماهه یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان تعیین کرده بود که با قیمت بازار تفاوت چندانی نداشت. بهای خرید آزاد هر قطعه سکه طرح قدیم پس از تعطیلات نوروز یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان اعلام شده است.

استقبال ناچیز مردم مسئولان را وادار کرد یک هفته بعد قیمت‌های پیشنهادی را ۵۰ هزار تومان کاهش دهند. این اقدام نیز به دلیل افت بهای طلا در بازار چندان موثر نبود. خریداران مجبورند هنگام تحویل گرفتن سکه‌ها ۶ درصد مالیات بپردازند.

ناکامی پیش‌بینی شده

ناکامی طرح بانک مرکزی را برخی از کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند. اجرای این طرح در دوره‌های قبلی برای مدت کوتاهی به کاهش قیمت‌ها منجر شد. برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی معتقدند این کاهش ناچیز و موقتی است و از سوی دیگر تدبیرهای بانک مرکزی نقش مهمی در جذب نقدینگی موجود نخواهد داشت.

پایگاه رسمی اطلاع‌رسانی مجلس ۲۰ بهمن ۹۱ به نقل از محمد علی‌پور، سخنگوی کمیسیون اقتصادی نوشت: سکه جزو کالاهای مصرفی و ضروری مردم محسوب نمی‌شود، لذا وقتی نقدینگی وجود دارد خود به خود باعث گرم شدن بازار سکه نیز خواهد شد، بنابراین به نظر نمی‌رسد این طرح که در گذشته نیز اجرا شد کاهش محسوسی را در قیمت سکه ایجاد کند.

حجم رو به افزایش نقدینگی

ناصر عاشوری قلعه رودخانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز دو روز پیشتر در مورد پیش‌فروش سکه گفته بود: برای جمع‌آوری سرمایه‌های سرگردان باید سیاست‌های مناسبی اتخاذ شود که این طرح می‌تواند تنها درصد ناچیزی از نقدینگی جامعه را کنترل کند.

در مورد حجم نقدینگی آمار و ارقام متفاوتی منتشر شده است. به نوشته سایت خبری "الف" محمود احمدی‌نژاد ۲۴ آذر ۱۳۹۱ در مراسم افتتاح چند طرح عمرانی در مشهد این میزان را ۴۰۰ هزار میلیارد تومان ذکر کرد. گزارش رسمی بانک مرکزی در همان زمان حجم نقدینگی را ۴۳۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرده بود.

روند رو به رشد افزایش نقدینگی که پرداخت یارانه‌های نقدی آن را تشدید کرده یکی از عوامل موثر در بالا رفتن میزان تورم محسوب می‌شود. مرکز آمار ایران در گزارشی که دهم فروردین منتشر شد میزان تورم در دوازده ماه منتهی به اسفند ۹۱ را نسبت به دوره مشابه سال پیش ۳۱/۵ درصد اعلام کرد.