بابک زنجانی در ارتباط با جرایم اقتصادی ‌در ۹ دی ۱۳۹۲ بازداشت شد. او از جمله متهم به عدم پرداخت ۲ میلیارد دلار پول نفت ایران به حساب دولت است.. نام زنجانی به‌ویژه پس از رسوایی فساد مالی در ترکیه بیشتر رسانه‌ای شد.

بنابه نوشته رسانه‌های ایرانی، زنجانی هفته گذشته سندی را به مجلس شورای اسلامی ارائه داده که نشان می‌داد بدهی نفتی خود را از طریق بانک ملی تاجیکستان به حساب شرکت ملی نفت ایران واریز کرده است.

عبدالغفور کوربونف٬ سخنگوی بانک ملی تاجیکستان، مدارک زنجانی مبنی بر همکاری با بانک مرکزی تاجیکستان را جعلی خواند و همکاری این بانک با بابک زنجانی برای انتقال پول به ایران را رد کرد.

بابک زنجانی در طول ۱۰ سال گذشته به یکی از سرمایه‌گذارن مطرح در تاجیکستان تبدیل شد و شرکت‌هایی چون "کنت گروپ تاجیکستان، ایشن اکسپرس ایرلاین، ایشن اکسپرس ترمینال، کنت تامینات، کنت توریست و کنت ساختمان" را در این کشور تاسیس کرد.

پیش از دستگیری بابک زنجانی ابهاماتی نیز درباره مقدار بدهی نفتی و پرداخت آن به وزارت نفت وجود داشت. محمدعلی پورمختار رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در ۲۳ آذر ۱۳۹۲ از پرداخت بدهی ۲ میلیارد و ۶۰میلیون یورویی بابک زنجانی به وزارت نفت خبر داده بود.

فارس به نقل از رئیس کمیسیون اصل ۹۰ نوشت: «آقای زنجانی بدهی‌اش به وزارت نفت را به یکی از حساب‌های این وزارتخانه واریز کرد که این مسئله به تائید بانک مرکزی هم رسیده است.»

خبرگزاری ایرنا نیز در گزارش دیگری از قول مصطفی افضلی فرد سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی گزارش داد: «این پول براساس گفته‌های مسئولان رده دوم و سوم بانک مرکزی به حساب این بانک بازگشته است اما با تماسی که روز پنج‌شنبه با رییس کل بانک مرکزی داشتم، وی اعلام کرد که هیچ پولی از طرف بابک زنجانی به حساب این بانک واریز نشده است.»

"حتی یک ریال هم به حساب دولت ایران واریز نشد"

بانک مرکزی ایران ۸ دی ۱۳۹۲ رسما اعلام کرد هیچ وجهی بابت بدهی زنجانی به این بانک واریز نشده و سند ارائه شده از سوی وی در خصوص بدهی نفتی‌اش "جعلی" است. بدنبال آن برخی از رسانه‌های کشور از "تبانی بابک ‌زنجانی و رئیس‌جمهور تاجیکستان" نوشتند
.
خبرگزاری تسنیم و ایرنا از قول امیرعباس سلطانی، عضو "کمیته تحقیق و تفحص از پرونده بابک زنجانی" در ۹ دی ۱۳۹۲ خبر دادند: «با پیگیری‌های مجلس مشخص شد حتی یک ریال هم به حساب دولت ایران واریز نشده و گواهی صادره نیز با پرداخت یک میلیون دلار از سوی آقای بابک زنجانی صادر شده که حالا اسم این پول را می‌خواهند رشوه بگذارند یا هر چیز دیگر، اما این گواهی جعلی است.» این نماینده مجلس می‌گوید زنجانی، مسئولان و ملت ایران را به تمسخر گرفته است و همه را بازی می‌دهد.

زنجانی در تاجیکستان چه می‌کرد؟

کارشناس تاجیک در گفت‌وگو با دویچه وله می‌گوید، زنجانی در جریان دور زدن تحریم‌ها با تاجیکستان وارد همکاری شده بود. به گفته میرزانبی خالق‌زاد، تحلیل‌گر سیاسی مقیم دوشنبه، رسانه‌های تاجیکستان به دقت موضوع بابک زنجانی را دنبال می‌کنند.

وی اضافه می‌کند: «این موضوع در کشور ما بسیار پر سر و صدا و جدی شده است. نام زنجانی زمانی در تاجیکستان بر سر زبان‌ها افتاد که ترمینال شهر دوشنبه بازسازی شد و زنجانی فردی بود که در آن مراسم دوشادوش رئیس جمهور رحمان و حتی در لحظه قیچی زدن نیز حضور داشت. در سایت‌های اینترنتی نوارهای ویدیوئی رحمان و زنجانی می‌چرخند.»

بابک زنجانی بنا به گفته این کارشناس ارتباط خوبی با رحمان داشته است. میرزانبی تاکید می‌کند در ۳ سال اخیر همکاری با بابک زنجانی در تاجیکستان رشد کرد و مقامات تاجیک و افکار عمومی این کشور درباره سرمایه‌گذاری‌های بابک زنجانی نظر بسیار مثبتی دارند.

فعالیت زنجانی با موافقت رهبران ایران

فرهاد میلاد روزنامه‌نگار مقیم دوشنبه که در خصوص فعالیت‌های بابک زنجانی در کشورش تحقیق می‌کند به دویچه‌وله می‌گوید دلایل غیر قابل انکاری وجود دارند که میان رحمان و زنجانی رابطه خوبی وجود داشت.

به نظر فرهاد میلاد، فعالیت‌های زنجانی در تاجیکستان به نفع جمهوری اسلامی ایران بوده است. وی در این رابطه چنین توضیح می‌دهد: «زنجانی موفق شد با دور زدن تحریم‌ها در تاجیکستان شرکت‌های زیادی تاسیس کند. فعالیت‌های زنجانی به اقتصاد ضعیف تاجیکستان بسیار کمک کرد و مردم تاجیک و مقامات این کشور هنوز هم نسبت به این تاجر ایرانی نظر بسیار مثبتی دارند.»

فرهاد میلاد بر این باور است: «دولت ایران در فعالیت‌های زنجانی دست دارد و قبلا تحت نظر احمدی نژاد عمل می‌کرد. امروز گروه‌هایی در ایران می‌خواهند تجارتی که به بابک زنجانی تعلق دارد تحت نظارت کسی باشد که به دولت جدید روحانی نزدیک است.»

هشدار آمریکائی‌ها به تاجیکستان

پس از آنکه نام بابک زنجانی در لیست افراد تحریمی آمریکا قرار گرفت، این کشور بابک زنجانی را تحریم کرد و تمام شرکت‌های وابسته به وی نیز تحریم شدند. به رغم این تحریم‌ها، شرکت‌های متعلق به زنجانی در تاجیکستان به فعالیت خود ادامه دادند.

فرهاد میلاد در این زمینه می‌گوید: «در ماه مه ۲۰۱۳ مقامات آمریکائی به تاجیکستان درباره همکاری‌های بانکی این کشور با ایران هشدار داده بودند. بانک ملی تاجیکستان دیگر بانک‌های کشور را فراخواند که با کنت اینوستمنت بانک که به بابک زنجانی تعلق دارد همکاری نکنند.»

فرهاد میلاد اضافه می‌کند که در آئین‌نامه این بانک تحریم شده، رسما ۱۰۰ میلیون دلار سرمایه وجود دارد و به رغم هشدار آمریکائی‌ها شرکت‌های زنجانی به صورت قانونی در تاجیکستان فعالیت دارند.

این کارشناس ادامه می‌دهد: «در تاجیکستان فکر نمی‌کنند که پول و سرمایه زنجانی از طریق قاچاق اسلحه و یا تجارت مواد مخدر جمع‌آوری شده بلکه ایران مجبور شده به دلیل دور زدن تحریم‌ها این پول را خارج کند. از سوی دیگر فعالیت‌ها زنجانی باعث اشتغال‌زائی هزاران نفر در تاجیک شده و آقای زنجانی هیچ بدی در حق مردم تاجیک نکرده است.»

هر دو کارشناس تاجیک که با دویچه‌وله صحبت کردند متفق‌القولند مقامات تاجیک نگاه مثبتی به فعالیت‌های آقای زنجانی دارند و حالا هم برای هرگونه اظهارنظر، منتظر می‌مانند تا وضعیت حقوقی وی مشخص شود.