با گذشت دو سال جنگ علیه حماس، آلمان چه تغییراتی کرده است؟
۱۴۰۴ مهر ۱۵, سه‌شنبه
چند روز پیش از دومین سالگرد حمله وحشیانه سازمان تروریستی اسلام‌گرای حماس به روستاهای اسرائیلی و یک جشنواره موسیقی، در دولت آلمان چیزی شبیه به امید جوانه زد.
فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، باور دارد که طرح صلحی که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، به همراه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تدوین کرده است، می‌تواند عملیات ارتش اسرائیل در نوار غزه را متوقف کند و آزادی گروگان‌های باقی‌مانده در دست حماس را به ارمغان آورد.
آلمان در کنار اسرائیل، با موضعی انتقادی
دولت ائتلافی جدید متشکل از احزاب مسیحی و سوسیال دموکرات‌ها، درست مثل دولت پیشینِ متشکل از سوسیال دموکرات‌ها، لیبرال‌ها و سبزها، محکم در کنار دولت اسرائیل ایستاده است. اما انتقاد از دولت نتانیاهو از چند ماه پیش، از زمانی که تصاویر کودکان گرسنه و ویرانه‌های عظیم در غزه منتشر شدند، مدام بر زبان می‌آید.
صدراعظم در ماه آگوست، به‌رغم مخالفت‌های داخلی حزب متبوعش دموکرات مسیحی، تصمیم به تعلیق تحویل تسلیحاتی گرفت که اسرائیل می‌تواند مستقیماً از آنها در غزه استفاده کند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
فریدریش مرتس در جریان تعطیلات تابستانی‌اش در مونیخ به شبکه اول تلویزیونی آلمان (ARD) گفت: «همبستگی با اسرائیل به این معنا نیست که هر تصمیمی را که یک دولت می‌گیرد تأیید و حتی از آن، تا سر حد حمایت نظامی تسلیحاتی، طرفداری کنیم.»
با این حال مرتس توقف کلی صدور تسلیحات به اسرائیل، آنگونه که بخش‌هایی از اپوزیسیون و گروه‌های حامی فلسطینیان خواستارش هستند، را رد می‌کند.
صدراعظم مرتس و وزیر خارجه‌اش، یوهان واده‌فول، بارها حملات اخیر ارتش اسرائیل به شهر غزه را "غیرقابل‌درک" و "بی‌ثمر" توصیف کرده‌اند. وزیر خارجه همچنین خواستار دسترسی بدون مانع سازمان‌های امدادرسان به غزه و تأمین مایحتاج مردم آنجا شده است.
دولت آلمان اما از توصیف این شرایط به عنوان "نسل‌کشی" پرهیز می‌کند. دیپلمات‌های وزارت خارجه در برلین می‌گویند این موضوع تنها زمانی قابل ارزیابی است که دیوان بین‌المللی دادگستری تصمیمی اتخاذ کند. هم‌اکنون در این خصوص شکایتی نزد این دادگاه وابسته به سازمان ملل در لاهه در جریان است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
آلمان به رسمیت شناختن دولت فلسطینی را با دیده تردید می‌نگرد. وزیر خارجه در مصاحبه‌ای با دویچه وله، آنچه بسیاری از متحدان آلمان در اتحادیه اروپا و ناتو انجام داده‌اند را "زودهنگام" توصیف کرده و رد کرد. واده‌فول با بیان اینکه «هدف همچنان راه‌حل دو کشوری است» گفت، اما این امر تنها می‌تواند در پایان یک فرایند حاصل شود.
اصول بلاتغییر آلمان در مورد اسرائیل
از زمان حملات حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، دولت و تقریباً همه احزاب آلمانی بر حق موجودیت و حق دفاع از خود اسرائیل تأکید کرده‌اند. مفهوم "اصل بنیادین دولتی" آلمان، مشتمل بر حفاظت از دولت یهودی که در سال ۲۰۰۸ توسط صدراعظم وقت آنگلا مرکل شکل گرفت، کماکان معتبر است.
به گفته صدراعظم آلمان، مسئولیت ویژه آلمان در برابر اسرائیل، که از جنایت هولناک هولوکاست برمی‌خیزد، همچنان پابرجاست. مرتس گفته است: «اصول سیاست آلمان در قبال اسرائیل بلاتغییر باقی مانده است، چیزی تغییر نکرده و چیزی تغییر نخواهد کرد.»
آنچه اما تغییر کرده، فضای اجتماعی است. هر آخر هفته در نقطه‌ای از آلمان تظاهراتی برای مطالبات فلسطینیان، مردم غزه، و گاه حتی برای پایان دادن به موجودیت دولت اسرائیل برگزار می‌شود.
در سوی دیگر، تظاهرات حامیان اسرائیل برگزار می‌شود که در آن یاد گروگان‌هایی زنده نگه داشته می‌شود که پس از دو سال همچنان در اسارت حماس هستند. پلیس از حدود ۷۰۰ تظاهرات در دو سال گذشته فقط در برلین خبر می‌دهد که در آنها تظاهرات حامیان فلسطینی‌ها دو برابر تظاهرات طرفداران اسرائیل بوده است.
برخی شعارها و پوسترهای فعالان فلسطینی در آلمان غیرقانونی است. به گفته اتحادیه پلیس برلین، اکنون بررسی هزاران پرونده علیه تظاهرکنندگان در جریان است. با این حال، بسیاری از این پرونده‌ها در نهایت مختومه می‌شوند.
رشد روزافزون یهودستیزی در آلمان
در دو سال گذشته یهودی‌ستیزی، یا نفرت از یهودیان، در آلمان افزایشی چشمگیر یافته است. الکساندر دوبرینت، وزیر کشور آلمان، در ماه ژوئن آمار رسمی اقدامات یهودی‌ستیزانه ثبت‌شده را منتشر کرد.
این اقدامات در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال پیش از آن، افزایشی ۲۱ درصدی داشت و با شش هزار و ۲۳۶ مورد به بالاترین سطح تاریخی خود رسید.
رون پروسور، سفیر اسرائیل در آلمان، در گفت‌وگو با دویچه وله این امر را مورد انتقاد قرار می‌دهد که علاوه بر یهودستیزی موجود راست‌گرایان، یهودستیزی چپ‌گرایان و طرفداران فلسطینی‌ها هم به شکل مشهودی افزایش یافته است.
پروسور می‌گوید: «ما با یهودستیزی چپ −در صحنه فرهنگی، در میان دانشگاهیان، در دانشگاه‌ها، گالری‌ها و تئاترها− مشکلات جدی داریم، جایی که اسرائیل و یهودیان اساساً اهریمنی جلوه داده شده و مشروعیت‌زدایی می‌شوند.»
ولفرام وایمر، مأمور دولت در امور فرهنگی، در برابر طرد و به حاشیه راندن یهودیان موضع گرفت. وایمر پس از آنکه کنسرت ارکستر فیلارمونیک مونیخ با رهبر ارکستر اسرائیلی‌اش توسط برگزارکننده جشنواره‌ای در شهر خنت بلژیک لغو شد، آنها را به شکل ناگهانی به برلین دعوت کرد. همچنین به ابتکار وایمر، یان بومرمنِ طنزپرداز یک رپر ضد اسرائیلی را از برنامه خود کنار گذاشت.
یوزف شوستر، رئیس شورای مرکزی یهودیان آلمان، به دویچه وله گفت، طبعاً بسیاری از یهودیان آلمانی نسبت به دولت اسرائیل احساس همدلی دارند. اما آنها را برای سیاست‌های دولت نتانیاهو مسئول دانستن و اهریمن جلوه دادنشان غیرقابل‌قبول است.
شوستر می‌گوید: «واقعیت این است که اینجا یک دولت در اسرائیل و عملکرد یک دولت در اسرائیل، با یهودیان در سراسر جهان یکی گرفته می‌شود، که کاملاً نادرست است.» به گفته او، انتقاد از نتانیاهو در یک دموکراسی بدیهی است، اما حق موجودیت اسرائیل نباید مورد حمله قرار گیرد.
با این حال، این دقیقاً همان اتفاقی است که در برخی تظاهرات حامیان فلسطینی‌ها و در دیوارنوشته‌ها می‌افتد. از "صهیو-نازی‌ها" و "کودک‌کش‌ها" سخن می‌رود. ستاره‌های داوودی که شبیه صلیب شکسته نازی‌ها طراحی شده‌اند، بر دیوارهای برلین دیده می‌شوند.
نگرانی فلسطینی‌ها در آلمان برای سرزمین قدیمی‌شان
در آخر هفته گذشته، ائتلافی گسترده از سازمان‌های امدادی و حقوق بشری، مانند عفو بین‌الملل، "اتحادیه یاری و امداد جهانی" (Care) و آکسفام، به‌همراه فعالان فلسطینی و گروه‌های رادیکال‌تر در برلین، علیه پیگرد قانونی و آنچه محدودیت آزادی بیان می‌خوانند، تظاهراتی برگزار کرد. حزب چپ که در پارلمان حضور دارد نیز در این تظاهرات شرکت کرد و اسرائیل را به نسل‌کشی و دولت آلمان را به حمایت از دولت نتانیاهو متهم کرد.
انجمن آلمانی-فلسطینی (DPG) در نشریات اینترنتی خود یادآوری می‌کند که زندگی فلسطینی‌ها در آلمان نیز پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تغییر کرده است. بسیاری از آنان خویشاوندان یا دوستانی دارند که از شرایط فاجعه‌بار در نوار غزه رنج می‌برند یا به دست سربازان اسرائیلی کشته شده‌اند. اعضای این انجمن، همراه با وکلای منتقد، شکایاتی را، از جمله علیه صدراعظم مرتس، به اتهام "معاونت در نسل‌کشی" مطرح کرده‌اند.
نزیه مشربش، رئیس انجمن آلمانی-فلسطینی، در مصاحبه‌ای با شبکه رادیویی "دویچلندفونک" با بیان اینکه "من طرفدار حماس نیستم"، گفت: «امیدوارم در فلسطین، در میان مردم غیرنظامی، به اندازه کافی افرادی وجود داشته باشند که بتوانند بر رادیکال‌ها برای رسیدن به یک توافق فشار بیاورند. همه ما علیه جنگ و خشونت هستیم. ما خواهان یک راه‌حل مسالمت‌آمیز، همراه با حسن همجواری، احترام و به رسمیت شاختن متقابل، هستیم.»