بحران انرژی در ایران؛ بازگشت کپسول گاز در برخی مناطق
۱۴۰۱ دی ۲۲, پنجشنبه
ایران به عنوان دارنده دومین ذخایر شناخته شدن گاز جهان برای تامین نیاز داخلی هم با چالشها و مشکلات زیادی روبروست. کمبود گاز و افت فشار در شبکه گازرسانی فعالیت برخی کارخانهها، ادارهها و مدرسهها را به تعطیلی کشانده است.
تبلیغات
در روزهای اخیر به علت کمبود گاز فعالیت برخی واحدهای تولیدی متوقف شده و در شماری از استانها ادارهها و مراکز آموزشی هم تعطیل شدهاند.
رئیس انجمن صنفی جایگاهداران CNG استان خراسان رضوی روز پنجشنبه، ۲۲ دی گفته به دلیل افت فشار گاز از دیشب در اغلب شهرستانها این جایگاهها تعطیل شدهاند و از امروز هم اکثر آنها در مشهد از مدار خارج شدند.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، محمدرضا رضویراد گفت: «اگر فشار ورودی گاز به زیر ۹ بار برسد، جایگاه خود به خود تعطیل میشود و این مسئله در برخی از جایگاهها رخ داده است.»
قطع ناگهانی و بدون اطلاع قبلی گاز
او میگوید در گذشته درباره قطع گاز به جایگاهداران اطلاعرسانی میشد اما این بار این کار "ناگهانی و بدون اطلاعرسانی قبلی" رخ داده است.
مسئولان افت فشار و کمبود گاز را با سرمای شدید در برخی مناطق مرتبط اعلام میکنند اما این معضل به پیش از آغاز زمستان بازمیگردد.
در هفتههای اخیر گاز برخی واحدهای تولیدی از جمله نیروگاهها به علت کمبود قطع و با سوخت مازوت جایگزین شده که فعالان محیط زیستی آن را از عوامل افزایش آلودگی شدید هوا عنوان میکنند.
روابط عمومی شرکت گاز گیلان روز چهارشنبه در اطلاعیهای اعلام کرد که به علت سرما و افزایش مصرف در حوزههای مختلف، به منظور حفظ پایداری جریان گاز مشترکان خانگی، گاز صنایع استان قطع شده و تا اطلاع ثانوی قطع خواهد بود.
در استان خراسان شمالی هم به دلیل کمبود و افت فشار گاز فعالیت ادارهها، دستگاههای دولتی و مراکز آموزشی تعطیل شده بود و به دستور استانداری این تعطیلی تا روز یکشنبه تمدید شده است.
ضرورت استفاده از کپسول به خاطر قطع گاز خانگی
به گزارش خبرگزاری تسنیم شرکت گاز استان خراسان شمالی روز پنجشنبه هشدار داد که به علت افت شدید فشار، احتمال قطع گاز بخش خانگی جدی است و از مردم خواست "ضمن پیشبینی تمهیدات گرمایشی لازم، حداکثر صرفهجویی را لحاظ کنند".
یکی از این "تمهیدات گرمایشی" بازگشت به دوران استفاده از کپسول گاز است که مدیر مرکز دیسپچینگ (مدیریت و توزیع انرژی) شرکت ملی گاز ایران آن را به صورت صریحتری بیان میکند.
محمدرضا جولایی روز چهارشنبه به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت: «احتمال قطع گاز در برخی نقاط وجود دارد و باید کپسول های گاز برای مصرف کنندگان جایگزین شود.»
ایران بعد از روسیه دارای دومین ذخاپر شناخته شده گاز جهان است و معضل کمبود گاز در آن بیش از آن که به سرمای شدید ارتباط داشته باشد حاصل سوءمدیریت و ناکارآمدی کارگزاران حکومت و کمبود سرمایهگذاری به دلیل انزوای جهانی است.
وزارت نفت مدتی پیش وعده داده بود که با راه افتادن فاز ۱۱ پارس جنوبی معضل کمبود گاز در زمان اوج مصرف برطرف شود اما این فاز هنوز به بهرهبرداری نرسیده است.
پس از آغاز تجاوز نظامیان روسی به اوکراین در ۲۴ فوریه سال پیش جریان انتقال گاز روسیه به اروپا، به عنوان مهمترین تامین کننده انرژی مختل شد.
"زمستان سخت" در ایران و اروپا؟
مسئولان جمهوری اسلامی در ماههای گذشته بارها با اشاره به فرارسیدن "زمستان سخت" در اروپا ابراز امیدواری کردهاند که نیاز به منابع انرژی باعث انعطاف کشورهای اروپایی طرف توافق هستهای در مذاکرات احیای برجام شود.
اکنون کشورهای اروپایی وابستگی خود به گاز روسیه را تقریبا به طور کامل قطع کردهاند و کشوری مانند آلمان موفق شده از راههایی چون واردات گاز مایع (LNG) نیاز خود را تامین کند.
دولت ابراهیم رئیسی که اکنون با "زمستان سخت" روبرو شده میکوشد از خود سلب مسئولیت کند و کمبود گاز را به گردن ناکارآمدی دولتهای قبلی بیندازد.
روزنامه ایران، ارگان مطبوعاتی دولت یکی از علتهای اصلی بحران فعلی را بیتوجهی دولتهای قبلی به ذخیرهسازی گاز عنوان کرده و پای دولت اکبر هاشمی رفسنجانی را هم به میان میکشد که از آغاز کارش بیش از ربع قرن میگذرد.
جواد اوجی، وزیر نفت دولت رئیسی هم روز سهشنبه بیتوجه به مسئولیت خود در زمینه تامین انرژی، به شهروندان توصیه کرد برای مقابله با سرما در شرایط کمبود و قطع گاز در خانه لباس گرم بپوشند.
سهم ایران و جهان در تولید انرژی خورشیدی
یکی از راهکارهای اصلی برای کاهش تولید گازهای گلخانهای و جلوگیری از افزایش گرمایش زمین استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، به ویژه انرژی خورشیدی است. کشورهای جهان برای ساخت نیروگاههای خورشیدی سخت مشغول رقابت با یکدیگرند.
عکس: picture-alliance/AP Images/Chinatopix
در حال حاضر یک درصد از نیاز مردم جهان به برق از طریق انرژی خورشیدی تأمین میشود. در اتحادیه اروپا ۴ درصد از این نیاز توسط انرژی خورشیدی برآورده میشود. با برنامهریزیهای انجام شده امید میرود که در سال ۲۰۲۰ سایتهای انرژی خورشیدی سه برابر بیشتر از میزان فعلی برقرسانی کنند و در سال ۲۰۳۰ این میزان به سیزده برابر برسد.
عکس: BELECTRIC.com
در راستای تأمین انرژی از منابع تجدیدپذیر کشور چین به سرعت در حال پیشرفت است. تا پایان سال ۲۰۱۶ نیروگاههای خورشیدی با توان تولید ۷۸ گیگاوات (۷۸ هزار مگاوات) تأسیس شدند. این ظرفیت برابر با ظرفیت ۷۸ نیروگاه اتمی عظیم یا ۱۵۰ نیروگاه زغالسنگ است. ژاپن تا پایان سال ۲۰۱۶ نیروگاههای خورشیدی با توان ۴۳ گیگاوات، آمریکا با توان ۴۲ گیگاوات و آلمان با توان ۴۱ گیگاوات تأسیس کردند.
عکس: Getty Images/T.Yiwei
در هند تا کنون تولید برق از انرژی خورشیدی به ۱۰ گیگاوات رسیده است. پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۰ این میزان یازده برابر افزایش یابد. در حال حاضر برق تولیدی از نیروگاههای جدید خورشیدی عموما در جهان ارزانتر از برق تولیدی از نیروگاههای جدید گاز، ذغالسنگ یا اتمی تمام میشود. به همین دلیل نیز چین و هندوستان برنامههای خود برای ساخت نیروگاههای جدید ذغالسنگ را لغو کردند.
عکس: SAM PANTHAKY/AFP/Getty Images
حدود دو میلیارد نفر در جهان هنوز بدون برق زندگی میکنند. چراغ نفتی تنها وسیله روشنایی و منبع نور برای این دسته است. گران بودن نفت و آسیبهای ناشی از دوده به دستگاه تنفسی از معایب عمده چراغهای نفتی به شمار میرود. در مقابل سامانههای خورشیدی کوچک با باتری و الئیدی جایگزینهای بسیار ارزانتر و بهتری برای چراغهای نفتی هستند. در بنگلادش با این روش بیش از چهار میلیون خانه مسکونی برق دارند.
عکس: ME SOLshare Ltd.
مالکان خانههای مسکونی یا شرکتها، به ویژه در اروپا، به رغم اتصال به شبکه برقرسانی ترجیح میدهند با نصب سلولهای خورشیدی برق مورد نیاز خود را تأمین کنند؛ تمایلی که در سالهای اخیر رو به افزایش بوده است. در آلمان هزینه برق بدستآمده با این روش نصف هزینهای تمام میشود که شرکتهای برقرسانی از مشترکان طلب میکنند. به همین خاطر نیز سلولهای خورشیدی نهایتا سیستمی سودآور هستند.
عکس: DW/Gero Rueter
در حال حاضر ذخیرهکردن برق خود−تولید همچنان گران تمام میشود، اما در عوض قیمت باتریها ذخیرهکننده به سرعت در حال کاهش است. این کاهش قیمت موجب شده تا باتریها برای شرکتها و مالکان خانههای مسکونی به گزینهای بسیار جذاب بدل شوند. این تغییر و تحول در فناوری باتری جنبش مثبتی را در زمینه تولید مستقلانه برق به وجود آورده است.
عکس: DW/G. Rueter
در سال ۲۰۱۶ هواپیمای "سولار ایمپالس ۲" که سوختش تنها از طریق انرژی خورشیدی تأمین میشد، توانست با موفقیت دور دنیا سفر کند. این هواپیمای سبکوزن و بدون سرنشین نمونهای موفق بود که به خوبی ظرفیتهای فناوری خورشیدی را نشان داد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/N. Berger
بنابر محاسبات علمی قدرت خورشید حدودا هزار برابر بزرگتر از مصرف انرژی در سراسر جهان است. برای جلوگیری از گرمایش زمین و همچنین پاسخگویی به تقاضای جهانی برای انرژی، فناوری تولید انرژی از خورشید نقشی اساسی ایفا میکند. کشورهای جهان در کنفرانس پاریس توافق کردند تا با اتخاذ اقدامات لازم تلاش کنند تا میانگین حرارت زمین تا سال ۲۰۳۰ از دو درجه سانتیگراد نسبت به شروع انقلاب صنعتی بالاتر نرود.
عکس: DW/G.Rueter
توافق پاریس ۴ نوامبر سال ۲۰۱۶ اجرایی شد. تمایل روز افزون برای استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر گامی مهم در راستای تحقق هدف پیشبینی شده است. با این حال هنوز راه زیادی برای رسیدن به این هدف در پیش است. کشورهای زیادی تا بدینجا از دانش و فناوری مورد نیاز برای ساخت نیروگاههای خورشیدی بدون بهره هستند.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Gambarini
طبق اطلاعات مندرج در وبسایت سازمانانرژیهای تجدیدپذیر، ایران با داشتن ۳۰۰ روز آفتابی در بیش از دو سوم کشور و متوسط تابش ۴/۵ تا ۵/۵ کیلووات ساعت بر متر مربع در روز، از جمله کشورهایی به شمار میرود که پتانسیل بالایی در زمینه انرژی خورشیدی دارند. ایران قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ میلادی، ۷۵۰۰ مگاوات برق از انرژی خورشیدی تولید کند که این میزان بیش از هفت برابر برق تولیدی از نیروگاه اتمی بوشهر خواهد بود.
عکس: IRNA
دو ماه پیش اتحادیه اروپا اعلام کرد که با ارائه کمکهای مالی و فنی ایران را در تأمین انرژی مورد نیاز خود از طریق انرژیهای تجدیدپذیر پشتیبانی خواهد کرد. آلمان در این میان به یکی از شرکای اصلی ایران بدل شده است. زمستان گذشته دو نیروگاه خورشیدی هر کدام با ظرفیت هفت مگاوات در همدان با سرمایهگذاری ۱۵ میلیون یورویی آغاز به کار کردند. این نیروگاهها با همکاری شرکت آلمانی "دایسک" تأسیس شدند.
عکس: MIZAN
در این دو نیروگاه جدید که مجموعا در زمینهایی به وسعت ۲۰ هکتار، در حومه همدان واقع شدهاند، ۶۰ هزار سلول خورشیدی نصب شده است. ۲۰ درصد تجهیزات این نیروگاهها نیز ساخت ایران هستند.
عکس: MIZAN
عربستان، رقیب ایران در زمینه تولید انرژی، عزم خود را برای ربودن گوی سبقت جزم کرده و قصد دارد با کاهش مصرف سوختهای فسیلی سهم این کشور در زمینه تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی را به شدت افزایش دهد. مقامات عربستان برای تحقق این هدف سرمایهگذاری ۵۰ میلیارد دلاری در زمینه انرژی خورشیدی و بادی انجام دادهاند.
عکس: Reuters/Ali Jarekji
وزیر نفت عربستان ژانویه امسال اعلام کرد که این کشور میخواهد به یک "نیروگاه خورشیدی" عظیم تبدیل شود. کاهش درآمدهای نفتی عربستان یکی از دلایل مهمی بود که موجب شد ریاض به ذخایر ارزی خود رجوع کرده و برای تأمین نیازهایش بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی برداشت کند. عربستان قصد دارد با این سرمایهگذاری هنگفت تا سال ۲۰۲۳ دستکم ۱۰ گیگاوات برق از نیروگاههای خورشیدی و بادی خود تولید کند.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Burgi
پیشرفتهترین نیروگاه برق خورشیدی در منطقه از آن مراکش است؛ نیروگاهی که وسعت آن در اتمام عملیات ساخت در سال ۲۰۱۸ به اندازه شهر مراکش، پایتخت این کشور خواهد بود. فاز اول این نیروگاه به نام "نور ۱" که در شهر ورزازات ساخته شده، توان تولید ۱۶۰ مگاوات را خواهد داشت. به گفته سازندگان، این نیروگاه از زمان سپیدهدم تا سه ساعت پس از غروب آفتاب میتواند برق تولید کند که تأمینکننده نیاز ۶۵۰ هزار نفر است.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Bounhar
نیروگاه خورشیدی مراکش با هزینه ۹ میلیارد دلار ساخته میشود. این کشور قصد دارد تا سال ۲۰۲۰، ۴۲ درصد از انرژی مورد نیاز خود ، بالغ بر ۲ هزار مگاوات، را از انرژیهای تجدیدپذیر تأمین کند.