بحران در ارمنستان؛ ورود معترضان به ساختمانی دولتی در ایروان
۱۳۹۹ اسفند ۱۱, دوشنبه
در پایتخت ارمنستان تظاهرکنندگان به زور وارد یک ساختمان دولتی شدند. مخالفان دولت خواهان برکناری پاشینیان هستند. آنها به توافقی که دولت با جمهوری آذربایجان امضا کرده است، مخالف هستند.
تبلیغات
بنا به گزارش خبرگزاری ریا، در ایروان، پایتخت ارمنستان، شماری از تظاهرکنندگان خشمگین به زور وارد یک ساختمان دولتی شدند. مخالفان دولت خواهان برکناری نیکول پاشینیان، نخست وزیر، هستند.
با این که از سیر حوادث گزارش دقیقی به دست نیامده، آشکار است که دولت زیر فشاری سنگین قرار گرفته است.
سهشنبه گذشته (۲۳ فوریه) رئيس دولت به تقاضای ارتش برای کنارهگیری پاسخ منفی داد و آن را تلاشی کودتایی دانست. از آن زمان جنگ قدرت در ارمنستان ابعاد تازهای گرفته است.
از زمانی که دولت ارمنستان در جنگ پاییز امسال با جمهوری آذربایجان بر سر حفظ مناطق اطراف قره باغ شکست خورد و به طرح یک توافق صلح با میانجیگری روسیه تن داد.
بسیاری ازمحافل و دستهبندیهای سیاسی ارمنستان، توافقی که با میانجیگری روسیه به امضا رسید، را مغایر منافع ملی میهن خود میدانند.
شنبه گذشته (۲۷ فوریه) هزاران نفر از کنشگران سیاسی در برابر پارلمان ارمنستان در ایروان تظاهرات کردند.
درگیری قرهباغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی
بیش از یک ماه است که جمهوری آذربایجان و ارمنستان دوباره درگیر جنگ بر سر منطقه قرهباغ هستند. سه بار آتشبس تاکنون حاصلی نداشته و همه به شکست انجامیدهاند. هزینه این جنگ را غیرنظامیان در هر دو سوی جبهه میپردازند.
عکس: Julia Hahn/DW
محلههای مسکونی در تلی از خاکستر و ویرانه
ارمنستان و آذربایجان هر دو یکدیگر را به بمباران اهداف غیرنظامی مانند اینجا در شهر شوشا در قرهباغ کوهستانی (یا ناگورنو قرهباغ) متهم میکنند. حتی بخشهایی از کلیسای جامع مشهوری که از قرن ۱۹ به جا مانده بود هم اوایل اکتبر ویران شد. بر پایه گزارشهای مقامهای دولت خودخوانده قرهباغ، نیروهای آذربایجان تا چند کیلومتری این شهر که از نظر استراتژیک با اهمیت به شمار میآید، پیش آمدهاند.
عکس: Hayk Baghdasaryan/Photolure/Reuters
هستی بربادرفته در گنجه
رقیبه قولیاوا در ویرانههایی که روزی خانهاش بود، ایستاده. خانه او در گنجه، دومین شهر بزرگ آذربایجان قرار دارد که با حمله موشکی به ویرانه تبدیل شده است. او تعریف میکند که در هنگام اصابت موشک در آشپزخانه بوده است و با ریزش سنگها فریاد زنان از خانه بیرون زده است. گنجه دهها کیلومتر از خط مقدم جنگ دور است. آذربایجان، نیروهای ارمنستان را مسئول این حمله میداند.
عکس: Julia Hahn/DW
سوگواری بر مرگ کودک
مقامات آذربایجان میگویند، چندین نفر در حمله به گنجه کشته شدهاند. آرتور، نوه رقیبه هم یکی از قربانیان است. او ۱۳ سال داشت. در مراسم مذهبی که برای تشعیع او برپا شده، آموزگاران و همکلاسیهایش از او خداحافظی میکنند. طبق گزارشهای رسمی، شمار قربانیان غیرنظامی در هر دو سوی جنگ دستکم به ۱۳۰ تن میرسد.
عکس: Julia Hahn/DW
حضور داوطلبانه در خط مقدم
بنا بر گزارشهای رسمی از منطقه قرهباغ، تقریبا ۱۲۰۰ سرباز از آغاز درگیریها تا کنون کشته شدهاند. آذربایجان تاکنون اطلاعاتی در مورد تلفات نیروهایش در این جنگ، منتشر نکرده است. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه چندی پیش از مجموع ۵۰۰۰ کشته در هر دو سوی درگیری سخن گفته بود. با وجود این، مردان جوان داوطلبانه برای خدمت در جبهه راهی میشوند. برای نمونه در اینجا در استپاناکرت(خانکندی) مرکز قرهباغ.
عکس: Aris Messinis/AFP
یک درگیری تاریخی
مناقشه بر سر قرهباغ کوهستانی سابقه دیرینه دارد. این منطقه که از غرب با ارمنستان، از جنوب با ایران و از شمال و شرق با آذربایجان هممرز است، تحت کنترل جداییطلبان ارمنی است، از نظر حقوق بینالملل اما بخشی از آذربایجان است. این منطقه بین سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ شاهد جنگ بود و در پی این جنگها، قره باغ با هفت شهر اطراف آن به کنترل ارامنه درآمد. نقاشی در شهر برده یا بردع، به یاد قربانیان جنگ دیرینه.
عکس: Julia Hahn/DW
مداخله قدرتهای خارجی
زندگی روزمره مردم آذربایجان با تبلیغات جنگ تنیده است. پوسترها یک افسر و یک سرباز آذربایجان را نشان میدهند که قربانیان جنگ هستند. سمت راست تصویر سرلشکر پولاد هاشیماف است که در حمله ارمنستان به منطقه تووز آذربایجان در ژوئيه ۲۰۲۰ کشته شد. جمهوری آذربایجان از سوی ترکیه حمایت میشود؛ حمایتی به شکل ارسال محمولههای تسلیحاتی و اعلام پشتیبانی همهجانبه. روسیه در مقابل حامی دولت ارمنستان است.
عکس: Julia Hahn/DW
مقاومت در برابر فرار، پناه در سنگری به اسم زیرزمین
مقامات محلی میگویند، در منطقه مورد مناقشه قرهباغ دهها هزار شهروند در حال فرار از خانه و کاشانه خود هستند. بر پایه تخمینها این مسئله شامل نیمی از جمعیت منطقه یعنی تقریبا ۷۵ هزار تن میشود. بخشی از شهروندان هم همچنان مقاومت میکنند؛ با پناه گرفتن در زیرزمین یا سنگر. مثل این مرد مسن.
عکس: Stanislav Krasilnikov/ITAR-TASS/imago images
دو بلا: بمب و کرونا
زندگی در این سنگرها و پناهگاهها برای بسیاری از ساکنان استپاناکرت (خانکندی)، مرکز قرهباغ جزیی از زندگی روزمره شده است. جا کم است و هوای تازه نیست. مردم اینجا از حملههای هوایی خودشان را در امان میبینند اما پزشکان هشدار میدهند که ویروس کرونا به سرعت در حال شیوع است. آمار دقیقی در دست نیست. اما احتمال داده میشود که بیشتر کسانی که هنوز در استپاناکرت ماندهاند، به این ویروس مبتلا هستند.
عکس: Vahram Baghdasaryan/Photolure/Reuters
پناهگاه اضطراری به جای کلاس درس
در آذربایجان هم شهروندان از ترس جنگ گریختهاند. از شهری چون ترتر در خط مقدم. برخی به شهرهای همسایه چون بردع پناه بردهاند که تقریبا ۲۰ کیلومتر از قرهباغ فاصله دارد. از مدارس زیادی در این شهر از اواخر ماه سپتامبر و با شعلهور شدن دوباره آتش درگیریها به عنوان پناهگاه و اقامتگاه اضطراری استفاده میشود که البته چندان هم ایمن نیستند.
عکس: Julia Hahn/DW
جنگ نزدیکتر میشود
در یک حمله هوایی به شهر بردع، متعلق به جمهوری آذربایجان، که چند روز پیش رخ داد چندین ساختمان ویران شدند و خودروها در آتش سوختند. مقامات آذربایجان گفتند در این حمله که دست کم ۲۱ کشته و دهها بر جای گذاشت، از بمبهای خوشهای استفاده شده است. دولت ارمنستان دست داشتن در این حمله را رد میکند. الهام علیاف، رئیس جمهور آذربایجان گفت ارتش آذربایجان این حمله را در "میدان جنگ" تلافی خواهد کرد.
عکس: Julia Hahn/DW
صلحی در راه نیست
درگیریها ادامه دارند. آذربایجان خواستار عقبنشینی کامل نیروهای ارمنستان از منطقه قرهباغ شده است. نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان رسما از متحد خود روسیه، درخواست کمک کرد. اما روسیه اعلام کرد چون جنگ در داخل خاک آذربایجان است، نمیتواند کمک کند اما اگر درگیریها به خاک ارمنستان گسترش یابد، "از هیچ کمک لازمی" فروگذار نخواهد کرد.