درپی سخنرانی سعید نمکی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و انتقاد از برآوردهای معاونت تحقیقات وزارت بهداشت در ارتباط با کرونا و نادرست بودن «۱۰ مدل اپیدمیولوژیک» ارائه شده از سوی این معاونت، رضا ملک‌زاده ضمن انتقاد شدید از عملکرد نمکی از سمت خود استعفا داد.
ملک‌زاده در استعفای خود مدیریت نمکی را «بسیار غلط » و «پرنقص» و سبب مرگ هزاران نفر بر اثر کرونا خواند.
او همچنین ادعای ساخت واکسن کرونای ایرانی توسط نمکی را که در مراحل اولیه است، «غیرعلمی و ناشی از شتابزدگی» خواند و گفت: «شما، هر زمان آمار مبتلایان و مرگ‌و‌میرها افزایش یافته، از پذیرش مسئولیت شانه خالی کرده و هرگاه، آمارها اندکی فروکش کرده، مدعی درس‌دادن «مدیریت بحران کرونا» به جهان شده و همین اواخر از برپاکردن معرکه «تولید واکسن در ایران» سخن گفته‌اید.
تردید درباره كارایی واکسن داخلی
در حالیکه انتشار آمار رسمی تلفات کرونا در پاییز بیانگر ابعاد فاجعه‌آمیز این بیماری در ایران است مسئولان حکومتی برنامه مشخصی برای واکسیناسیون مردم ندارند. در طول یک ماه گذشته از یک سو در مورد تحریم واکسن و نداشتن هواپیما و فریزر برای حمل و نقل و نگهداری آن دروغگویی می‌کردند و از سوی دیگر خبر از تولید واکسن ایرانی و صادرات آن به دیگر کشورها خبر می‌دادند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
کارزار «#واکسن_بخرید» که طی یک هفته دوبار به ترند اول توییتر در ایران تبدیل شد و روشنگری مقامات آمریکایی و بین‌‌المللی موجب عقب‌نشینی مقامات حکومتی شد و خبر از اختصاص ۲۰۰ میلیون دلار برای خرید واکسن کرونا دادند.
ابتدا رییس هلال‌احمر خبر از خرید یک میلیون دوز واکسن چینی داد و چندساعت بعد رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوئیس خرید هرگونه واکسن از چین و روسیه را رد کرد.
رسانه‌ها خبر از خرید ۱۵۰ هزار دز واکسن فایزر توسط خیر‌های ایرانی دادند اما به سرعت به ۱۵ هزار دز کاهش یافت.
انتشار نامه ۱۶۷ داروساز و تأکیدشان بر عدم توانایی مدعیان تولید واکسن بر شدت نگرانی و هراس مردم افزود. دراین نامه از بی‌برنامگی وحشتناک در تامین واکسن کرونا انتقاد شده است.
نویسندگان نامه از سازمان غذا و دارو خواستند نسبت به خرید واکسن کرونا اقدام کند و از مقامات پرسیدند «ما که قابلیت خرید چند فریزر برای انتقال و نگهداری واکسن نداریم، تجهیزات تولید واکسن آن‌هم برای ۸۰ میلیون نفر را داریم؟ داروسازان همچنین از اینکه افراد با تخصص‌های غیردارویی، نظر تخصصی دارویی می‌دهند انتقاد کرده و برخی موضوعات مطرح شده در رسانه‌ها درباره تولید واکسن داخلی کرونا را توهین به شعور علمی داروسازان و بهانه‌ای برای عدم تامین واکسن توصیف کردند.
بلافاصله پس از انتشار این نامه، محمد مخبر که با تخصص دامپزشکی ریاست ستاد اجرایی فرمان امام یکی از بزرگترین هلدینگ‌های اقتصادی دنیا را به‌عهده دارد با اشاره به تولید واکسن توسط این ستاد گفت: پس از تامین نیاز کشور می‌توانیم واکسن را به خارج هم صادر کنیم.
عاقبت حسن روحانی به میدان آمد و اعلام کرد که اولویت در وهله نخست، واکسن داخلی، در مرحله بعد واکسنی که به صورت مشارکتی با کشوری دیگر در حال ساخت است و در مرحله آخر خرید واکسن با استفاده از مکانیسم‌های سازمان بهداشت جهانی است. این ادعاها در حالی صورت می‌گیرد که پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا در امر داروسازی مانند فرانسه و سوئد و سوئیس و کانادا و ایتالیا و یا کشورهایی همچون ژاپن و کره و هند در آسیا چنین ادعایی نمی‌کنند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
همزمان با آغاز آزمایش انسانی واکسن کرونای داخلی که کپی‌برداری از واکسن چینی است، خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه حمله به شرکت فایزر را آغاز کرد و با انتشار گزارشی مدعی شد «از ابتدای تزریق واکسن فایزر در جهان، گزارشات متعددی مبنی بر واکنش‌های آلرژیک و ناهنجاری‌های خاصی بعداز تزریق ارائه شده است».
محمدرضا نقدی یکی از فرماندهان اسبق سپاه قدس و اطلاعات سپاه نیز واکسن کرونا تولید شده در آمریکا را «خطرناک» خواند و گفت «به هیچ عنوان به کارکنان و پرسنل سپاه و بسیج استفاده و تزریق واکسن‌های خارجی را به دلیل مکانیسم عمل واکسن‌های خارجی توصیه نمی‌کنیم.»
سلامی فرمانده سپاه که پیشتر مدعی ساخت دستگاه ویروس‌یاب توسط نخبه بسیجی شده‌بود نیز ادعا کرد «ما فرمول‌های غلبه بر کرونا را پیدا کرده‌ایم و طرح شهیدسلیمانی نقطه مرکزی این یافته جدید کشور است. ما توانسته‌ایم از ارزش‌های اعتقادی مان به زیبایی کمک بگیریم تا آن را در ساختار و سازوکار مدیریت یک بحران ملی مثل کرونا مداخله بدهیم و از آن تاثیرات شگفت‌انگیزی بسازیم که در جهان منحصر به فرد است.»
پیشتر احمدی‌نژاد که ظاهراً تفاوت دارو و واکسن را نمی‌داند مدعی شد که مقامات وزارت بهداشت با دریافت پول واکسن تهیه‌شده از سوی شرکت‌های خارجی را روی ۳۵۰۰ نفر آزمایش کرده‌اند.
منطور احمدی‌نژاد داروی سووداک بود که برای درمان هپاتیت c به کار می‌رود. دکتر هاشمیان مسئول آی‌سی‌یو بیمارستان دانشوری در مورد استفاده ملک‌زاده از این دارو در درمان کرونا می‌گوید:
«ایشان چون ارتباط نزدیکی با آمریکا دارد با آنجا مقاله‌ای را به نفع این دارو چاپ می‌کند. بیمار ایرانی است و نویسندگان از همه‌جای دنیا هستند و روی مردم ایران امتحان می‌شود و تاثیر خوب آن را در برخی شرایط نشان می‌دهد. این دارو ضدویروسی و خوراکی است ولی درواقع الان انگلستان مطالعات حیوانی را روی آن شروع کرده تا کار کند. اما اینجا بدون اینکه این دارو در کد تحقیقاتی قرار گیرد و مطالعه حیوانی انجام شود. ایشان این کار را روی مردم پیش بردند.»
کیت تشخیص کرونا داخلی یا روسی
در یکسال گذشته از سپاه پاسداران و بسیج و وزارت دفاع گرفته تا وزارت بهداشت و شرکت‌های دانش‌بنیان وابسته به نهادهای قدرت مدعی ساخت کیت تشخیص کرونا و صدور آن به کشورهای اروپایی و آمریکا شدند.
براهل فن پوشیده نیست که توانمندی ایران در تشخیص مولکولی محدود است اما در دوران اوج‌گیری بحران کرونا هر شب بهروز حاجیان‌تهرانی را که پیشتر به همراه برادرش در میدان صادقیه ساندویچ فروشی داشت به عنوان دانشمند به تلویزیون می‌آوردند تا از دستاوردهای نظام ولایی در ساخت کیت‌های تشخیصی کرونا و پیشرفت حیرت‌‌انگیز تولیدات داخلی در این زمینه بگوید.
کیت‌های مزبور که کیفیت پایینی داشتند روسی بوده و از طریق ارتباطاتی که تهرانی در اسپانیا و دبی داشت به کشور وارد و تحت عنوان تولید داخلی به بازار عرضه می‌شدند.
طرفه آنکه شرکت‌های رقیب امکان واردات کیت کرونا را ندارند چرا که به منظور حمایت از کالای ساخت کشور واردات مشابه خارجی ممنوع است.
وی در ۱۶ اردیبهشت ۹۹ مدعی شد یک محموله کیت تشخیص ویروس کرونا شامل ۴۰ هزار تست ساخته شرکت دانش بنیان پیشتازطب، به مقصد آلمان ارسال شد. وی اضافه کرد کشورهای اسپانیا و برزیل و ترکیه و اکوادور و ... نیز درخواست‌هایشان را ارائه داده‌اند. تهرانی همچنین گفت که هنوز بسیاری از کشورهای توسعه یافته اروپایی نتوانسته‌اند این کیت تشخیصی را بسازند.
دکتر ملک‌زاده که منتقد نمکی و وزارت بهداشت در تولید واکسن است بخوبی با ماهیت ادعاهای بهروز تهرانی و ساخت کیت تشخیصی آشناست و می‌داند چنین امری در ایران نمی‌تواند تحقق یابد، اما خود او از حامیان بهروز تهرانی به شمار می‌رفت. وی در اسفند۹۶ ضمن بازدید از شرکت دانش‌بنیان «پیشتازطب» به حمایت از تهرانی پرداخت.
ورود طب سنتی به شبکه بهداشت و درمان کرونا
علاوه بر واکسن تولید داخلی، مشکل دیگری که رخ نموده اظهارات نمکی درباره تاثیر داروهای گیاهی بر درمان کرونا است که ملک‌زاده «ادعایی بی‌‌اساس» و «بدون هیچ مبنای علمی و پژوهشی و مطالعات بالینی کافی» و عوام‌فریبی خواند.
در راستای اجرای سیاست وزارت بهداشت، نفیسه حسینی‌یکتا، سرپرست دفتر طب ایرانی اعلام کرد با بررسی ۸۵ ادعا در حوزه طب‌سنتی برای درمان کرونا، «۱۹ ادعا به مرحله نهایی رسیده» و در مورد شربت امام‌کاظم گفت: «چون این دارو به نام معصوم نامگذاری شده و در مورد پیشگیری و درمان ادعا دارد و می‌گوید بیمار کرونا سریع خوب می‌شود یا مصرف‌کننده این دارو مبتلا نمی‌شود، باید این ادعا به بوته آزمایش گذاشته شود. باید در مورد قطعی‌الصدور بودن این روایت حوزه علمیه و علمای علم رجال نظر بدهند.»
وی خبر داد تعداد افرادی که مجوز طب سنتی دارند به بیش از هزار نفر رسیده و آن‌ها «می‌توانند در مطب خصوصی یا سلامتکده‌ها به مردم ارائه خدمت کنند.»
ملک‌زاده، در نامه استعفای خود نسبت به پیامدهای اقدام وزیر بهداشت در «ادغام طب سنتی در نظام شبکه بهداشت و درمان ایران» هشدار داده و گفت که این اقدام می‌تواند «شبکه بهداشت را ناپایدار و در درازمدت تضعیف کند».
علی‌اکبر سیاری معاون پیشین وزارت بهداشت که خود عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی بهشتی است با راه‌اندازی مرکز خدمات طب سنتی ایران ویژه کرونا در این دانشگاه مخالفت کرد و تأکید کرد این اقدام «حتما به دستاوردهای نظام بهداشت و درمان کشور در کنترل و مهار بیماری‌ها به خصوص بیماری‌های واگیر لطمه می‌زند. طب سنتی با عوام‌گرایی دستاوردهای علم پزشکی را مخدوش می‌کند.»
سوءمدیریت وزارت بهداشت در اپیدمی آنفلونزا
سوءمدیریت یکی از عوامل ایجاد بحران‌های بهداشتی و درمانی در کشور است. در آذرماه ۱۳۹۸ رسانه‌ها با وجود تکذیب مقامات وزارت بهداشت خبر از اپیدمی آنفلونزا در کشور دادند. بحران از آنجا آغاز شد که وزارت بهداشت با یک تولیدکننده داخلی وابسته به آستان قدس، تفاهم‌نامه‌ای مبنی بر تولید تامی‌فلو داروی درمان آنفلوانزا امضا می‌کند و این تولیدکننده در ازای جلوگیری وزارت بهداشت از واردات، وعده تولید داروی درمان آنفلوانزا با قیمت کمتر از نمونه خارجی را می‌دهد. اما این شرکت در نزدیکی فصل پاییز به بهانه بدهی مالیاتی و عمل‌نکردن سازمان غذا و دارو به قوانین قیمت‌گذاری دارو، از تولید دارو سرباز زد و وزارت بهداشت مجبور شد این دارو را سه هفته پس از آغاز موج آنفلوآنزا وارد کند.
شرکت مزبور پس از ورود داروهای خارجی، به سازمان بازرسی شکایت کرد و چند روزی هم جلوی توزیع دارو را گرفت و باعث ایجاد بازار سیاه تامی‌فلو شد.
هرگونه تعلل در تهیه واکسن، جان‌های بسیاری را به خطر می‌اندازد. متأسفانه هیچ چشم‌انداز روشنی برای خروج از بحران کرونا در کشور نیست و همه چیز به «امان خدا» گذاشته است. آن‌چه در ایران می‌گذرد شکل دیگری از «جنایت علیه بشریت» است.
* مطالب منتشر شده در صفحه "دیدگاه" الزاما بازتاب‌دهنده نظر دویچه‌وله فارسی نیست.