سنجش میزان دقیق خسارت بحران کرونا بر اقتصاد ایران کار ساده‌ای نیست؛ در برخی حوزه‌ها داده‌های آماری قابل اعتماد و کافی نیستند؛ در بخش‌هایی نوسان‌ها به خاطر تغییر سیاست‌های کرونایی شدید و در مواردی زنجیره تاثیر متقابل تحولات بسیار گسترده و در هم تنیده است.

با این همه گزارش‌هایی که در پایگاه خبری پایش آثار اقتصادی کرونا، زیرمجموعه ستاد ملی مدیریت کرونا منتشر شده، تصویری هر چند ناکامل از زیان‌های اقتصادی پاندمی در بخش‌های مختلف ارائه می‌کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

در کنار این گزارش‌ها، تشکل‌های بخش خصوصی نیز آماری از تاثیر بحران کرونا بر فعالیت‌های اقتصادی اعلام می‌کنند که می‌تواند مبنا قرار گیرد.

هوشیار فقیهی، معاون اقتصادی و برنامه‌ریزی اتاق اصناف ایران، چندی پیش گفته بود که واحدهای صنفی ایران در دو ماه نخست شیوع کرونا ماهانه بیش از ۲۶ هزار میلیارد تومان متضرر شده‌اند.

در این دو ماه محدودیت‌های شدیدی بر کسب و کارها اعمال شد که دولت پس از مدتی آنها را تعدیل کرد و با اوج‌گیری موج‌های دوم و سوم شیوع بیماری کووید۱۹ اعمال محدودیت‌ها با شدت و ضعف دوباره برقرار شد.

۲۰۲ هزار میلیارد تومان زیان واحدهای صنفی

بر همین اساس میزان زیان واحدهای صنفی در تمام ماه‌ها مانند دو ماه نخست نبوده است. خبرگزاری دولتی ایرنا روز گذشته (شنبه ششم دی) در گزارشی پیش‌بینی کرده که زیان واحد‌های صنفی تا پایان سال دست‌کم ۲۰۲ هزار میلیارد تومان خواهد بود.

اتاق اصناف ایران می‌گوید، حدود یک میلیون و ۴۵۰ هزار واحد صنفی به طور مستقیم از بحران کرونا آسیب دیده‌اند. در بخش کشاورزی نیز درآمد کشاورزان به طور میانگین نزدیک به هشت درصد کاهش یافته و صادرات محصولات کشاورزی دست‌کم ۱۰ درصد افت کرده است.

در مجموع اندکی بیش از ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی ایران به بخش خدمات مربوط است و خسارت‌های این بخش به طور معمول قابل جبران در ماه‌های بعدی نیست.

مطابق برآورد وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، صنعت گردشگری به عنوان یکی از بخش‌های مهم خدمات به خاطر بحران کرونا با کاهش ۷۰ درصدی درآمدهای ارزی و فعالان این حوزه با کاهش ۸۰ درصدی درآمد روبه‌رو هستند.

ضربه مهلک بر تجارت خارجی

تجارت خارجی جمهوری اسلامی به دلیل تحریم‌های آمریکا درگیر مشکلات و محدودیت‌های شدیدی، به خصوص در صادرات نفت بود و بحران کرونا ضربه‌ای مهلک‌تر بر آن وارد کرد.

ایران در سال گذشته معادل ۴۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار صادرات و ۴۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار واردات داشت. به گزارش ایرنا، برآورد می‌شود تا پایان سال جاری میزان صادرات ایران حداکثر ۳۰ میلیارد دلار و نیاز به ارز وارداتی حدود ۳۵ هزار میلیارد دلار باشد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

اگر این میزان صادرات و تامین ارز وارداتی محقق هم شود، باز تجارت خارجی ایران به نسبت سال گذشته ۲۰ میلیارد دلار کوچک‌تر خواهد بود.

افزون بر این، با توجه به اینکه بیش از ۸۰ درصد واردات ایران شامل کالاهای سرمایه‌ای، واسطه‌ای، قطعات و مواد اولیه می‌شود، ادامه روند کاهشی در این بخش به معنای مختل شدن فعالیت‌های تولیدی و افزایش بیکاری خواهد بود.

بیکاری دست‌کم نزدیک به سه میلیون نفر

بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی حاکی از آن است که در نتیجه توقف یا محدود شدن فعالیت واحدهای تولیدی و خدماتی بر اثر بحران کرونا بین دو میلیون و ۸۰۰ هزار تا شش میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در ایران شغل خود را از دست داده یا می‌دهند.

خبرگزاری ایرنا با اشاره به هزینه‌هایی نظیر تجهیز آزمایشگاه‌ها و تفکیک و اختصاص محیط‌های درمانی به بیماران کرونایی برآورد می‌کند که خسارت پاندمی بر حوزه سلامت ایران دست‌کم ۲۵ هزار میلیارد تومان باشد.

به این هزینه‌ها باید هزینه ارزی خرید واکسن کرونا را نیز افزود که به گفته عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، در مرحله اول فقط ۲۰۰ میلیون یورو بوده است.

آنچه در برآورد خسارت‌های بحران کرونا تعیین آن بسیار دشوارتر و تقریبا ناممکن است، میزان زیان‌های ناشی از قربانیان مبتلا به کووید۱۹ است.

مطابق آمار رسمی وزارت بهداشت، در بیش از ۱۱ ماهی که از تائید رسمی شیوع کرونا در ایران می‌گذرد، تا امروز یکشنبه هفتم دی‌ماه یک میلیون و ۲۰۰ هزار و ۴۶۵ نفر مجموع مبتلایان و ۵۴ هزار و ۶۹۳ نفر مجموع قربانیان بیماری کووید۱۹ بوده‌اند.

چین در مسیر اقتصاد برتر جهان

مرکز پژوهش‌های اقتصادی و تجاری بریتانیا (CEBR) در تحلیل سالانه خود که شنبه ۲۶ دسامبر (ششم دی) منتشر شد، برآورد کرده که اقتصاد کشورهای مختلف جهان در سال جاری میلادی و به خاطر پاندمی کرونا به طور میانگین ۴/۴ درصد کوچکتر شود.

چین به عنوان مبدأ شیوه ویروس کرونا، از کشورهایی است که با سیاست‌های سخت‌گیرانه موفق شد تا حدودی پاندمی را کنترل کند و تاثیر زیان‌بخش آن بر فعالیت‌های اقتصادی و تجاری را تا حد ممکن کاهش دهد.

بر همین اساس پژوهشگران بریتانیایی می‌گویند، رشد اقتصادی چین امسال برخلاف اغلب کشورها دو درصد مثبت بوده و در پنج سال آینده نیز سالانه نزدیک به شش درصد خواهد بود.

با توجه به این روند پیش‌بینی می‌شود که چین تا سال ۲۰۲۸ و پنج سال زودتر از برآوردهای قبلی، آمریکا را پشت سر بگذارد و به بزرگترین اقتصاد جهان تبدیل شود.