اسامه بن لادن، رهبر شبکه تروریستی القاعده، دشمن شماره یک آمریکا و نماد تروریسم جهانی بود. بنلادن کشته شد و "دولت اسلامی" فعالیت خود را آغازکرد. القاعده در حال حاضر چه نیروهایی را در اختیار دارد و تا چه حد تواناست؟
تبلیغات
گروه انصار الاسلام، یکی از گروههای وابسته به شبکه تروریستی القاعده در بنگلادش، در روزهای پایانی ماه آوریل سال جاری میلادی (۲۰۱۶) مسئولیت کشتار فجیع دو فعال دگرباش این کشور، منان و تونوی، را به عهده گرفت.
تروریستهای گروه انصار الاسلام در جلوی خانه این دو منتظر ماندند تا آنها از خانه بیرون آیند و سپس به آنها حمله کرده و با کارد و اسلحه آنها را به فجیعترین وجهی به قتل رساندند. در بیانیه این سازمان تروریستی اسلامگرا آمده بود که این دو از سال ۱۹۹۸ "روز و شب فعالیت کردند" تا همجنسگرایی را در میان مردم توسعه دهند.
این اقدامات تروریستهای گروه انصارالاسلام، یکی از گروههای وابسته به شبکه تروریستی القاعده در بنگلادش، نشاندهنده این واقعیت است که القاعده، که روزی زیر فرمان مستقیم اسامه بنلادن بود، به رغم فعالیتهای وسیع جریان تروریستی "دولت اسلامی" (داعش) هنوز فعال است و همچنان به خونریزی ادامه میدهد.
اما شبکه تروریستی القاعده که سبب شد در سال ۲۰۰۱ میلادی شعار "مبارزه علیه تروریسم" در آمریکا بوجود آید، در حال حاضر چه نیروهایی را در اختیار دارد و در مقابل جریان تروریستی "دولت اسلامی" تا چه حد تواناست؟
فراز و فرود القاعده
اسامه بن لادن از همان شروع فعالیت شبکه تروریستی القاعده، رهبری آن را به عهده داشت. او کسی بود که نام القاعده را تعیین و مخارج مبارزه اعضا را در افغانستان تامین کرد. چهره او برای نخستین بار در سال ۱۹۸۰ در مبارزه مجاهدان افغان با نیروهای اتحاد جماهیر شوروی سابق مشهور شد.
در آن زمان مسلمانان عرب به کمک برادران همدینشان به افغانستان میآمدند تا علیه "کافران غاصب" بجنگند. این اتحاد دینی میان جهادگرایان بعدها در سال ۱۹۹۷ توسط اسامه بن لادن و ایمن الظواهری مرد شماره دوی جهادگرایان، به تشکیل شبکه تروریستی القاعده انجامید و جهان را مدتها در ترس فرو برد.
شبکه تروریستی القاعده اردوگاههای متفاوتی برای تمرین عملیات تروریستی اعضا بوجود آورد و هدف خود را مبارزه با تاثیرات غرب در جهان اسلام معرفی کرد.
القاعده به تدریج ساماندهی بیشتری یافت. گیدو اشتاینبرگ، کارشناس امورتروریسم در موسسه "بنیاد علم و سیاست " در شهر برلین آلمان میگوید: «القاعده همواره ساختاری با سلسله مراتب تعیین شده مشخص داشته است.» و برنامه کشتار در این سازمان با دستور از بالا انجام میشده است.
اسامه بن لادن، رهبر پیشین القاعده، چهارسال پس از تشکیل این سازمان قدرت خود را به جهانیان نشان داد. رخداد تروریستی یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ میلادی در آمریکا، دردآورترین حادثه تروریستی برای این کشور به حساب میآید.
بن لادن پس از این حادثه در یک پیام ویدئویی گفت: «به اذن خداوند پایان آمریکا نزدیک میشود و من از خداوند طلب میکنم این جوانان را به عنوان شهید بپذیرد. آنها برنامهای بسیار بزرگ را اجرا کردند. آنها ما مسلمانان را مغرور کردند و درسی به آمریکا دادند که هرگز فراموش نخواهد کرد.»
انتقام آمریکا از تروریستها آغاز شد و این کشور در همان سال ۲۰۰۱ میلادی نیروهایش را به سوی افغانستان گسیل داشت و به القاعده اعلام جنگ داد. بنلادن و نیروهایش به بخشهای شمالی پاکستان عقبنشینی کردند.
با حمله آمریکا به افغانستان نیروهای طالبان کنترل بسیاری از بخشهای این کشور و همچنین مناطقی در پاکستان را از دست دادند و درآمدشان کاهش یافت. به علاوه، ساختار مرکزی این سازمان آسیبهایی جدی دید و فعالیت شخص بنلادن نیز به خطر افتاد.
گونتر مایر، پژوهشگر مرکز تحقیقات جهان عرب در شهر ماینس آلمان در این باره میگوید: «بن لادن پس از حمله آمریکا به افغانستان به زندگی مخفی روی آورد و ایمن الظواهری، معاون خود را مسئول پیامهای ایدئولوژیک در سازمانی کرد که دیگر به صورت خودکار و غیرمتمرکز فعالیت میکرد.»
اختلافات در رهبری القاعده
پس از حمله آمریکا در سال ۲۰۰۳ میلادی به عراق، "القاعده در عراق" فعالیت خود را در این کشور آغاز کرد. ابو مصعب الزرقاوی، که سالها در افغانستان جنگیده بود، به کمک یاراناش، رهبری شاخه عراق القاعده را به دست گرفت.
گونتر مایر، پژوهشگر مرکز تحقیقات جهان عرب در این باره میگوید: «ابومصعب الزرقاوی با بمبگذاریهای انتحاری به شدت به افزایش خشونت در این کشور کمک کرد.»
اسامه بن لادن، رهبر پیشین القاعده که در ابتدا با فعالیتهای شاخه عراق القاعده موافق بود، پس از چندی به همراه بسیاری از سنیمذهبان این کشور از سیاست خشونتطلبانه ابومصعب الزرقاوی علیه شیعیان عراق فاصله گرفت.
دلیل این امر نیز مشخص بود، زیرا بنلادن مبارزه با غرب و آمریکا را سرلوحه برنامههای خود قرار داده بود، اما ابومصعب الزرقاوی از رهبرانی بود که نفرت از شیعیان و مبارزه با آنان را هدف خود میدانست.
گیدو اشتاینبرگ، کارشناس امور تروریسم در این باره میگوید: «بنلادن و ایمن الظواهری بارها علیه این سیاست موضعگیری کردند.» ایمن الظواهری در سال ۲۰۰۵ میلادی نامهای به ابو مصعب الزرقاوی نوشت و در این نامه کوشید زرقاوی را به تغییر مواضع خود تشویق کند.
اشتاینبرگ نتیجه میگیرد: «این نامه هیچ تاثیری نداشت و همین امر نشاندهنده این واقعیت است که القاعده در عراق به طور کامل مستقل عمل میکرد.» و به این ترتیب بود که القاعده در عراق از مرکزیت خود جدا شد.
در سال ۲۰۰۶ میلادی ابومصعب الزرقاوی در پی حمله آمریکا کشته شد. القاعده عراق گرچه با کشته شدن الزرقاوی ضعیف شد، اما به فعالیتهایش ادامه داد. از همین گروه تروریستی بود که بعدها جریان تروریستی "دولت اسلامی" سربرآورد؛ سازمانی که از القاعده فاصله گرفت و دشمنی عمیقی با این سازمان پیدا کرد.
کشته شدن اسامه بن لادن
در دوم ماه مه سال ۲۰۱۱ در پی حمله نیروهای آمریکا به مخفیگاه بنلادن در پاکستان رهبر القاعده کشته شد. باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، این "خبر شادیبخش" را از طریق تلویزیون به اطلاع جهانیان رساند.
گیدو اشتاینبرگ، کارشناس امور تروریسم در موسسه "بنیاد علم و سیاست " در این باره میگوید گرچه بنلادن قدرت گذشته خود را از دست داده بود و دستوراتاش مثلا در ارتباط با فعالیت القاعده در یمن اجرایی نشد، اما تاثیرگذاری دستورهای او هنوز در میان هواداراناش محسوس بود.
به نظر اشتاینبرگ گرچه بنلادن هرگز ادعای رهبری دینی نکرده بود، اما هواداراناش به او چون رهبری دینی مینگریستند و به او علاقه ویژهای داشتند.
ایمن الظواهری، جانشین بنلادن در سالهای پس از مرگ او نتوانست جهادگرایان جوانان را چون بنلادن شیفته خود سازد. گیدو اشتاینبرگ این امر را دلیل جدا شدن بیشتر جهادگرایان جوان سراسر جهان از بدنه القاعده و پیوستن به جریان تروریستی "دولت اسلامی" میداند. با تشکیل جریان تروریستی "دولت اسلامی" در سال ۲۰۱۴ شبکه القاعده با مشکلات بیشتری روبرو شد.
تقویت گروههای تروریست محلی
اما شبکه تروریستی القاعده همواره خود را با شرایط موجود تطبیق میدهد. ایمن الظواهری از هواداران خود خواست به جای کشتن مردم عادی، آن گونه که جریان تروریستی "دولت اسلامی" انجام میدهد، به انجام ماموریتهای کمکی منطقهای خود ادامه دهند.
این سیاست منطقهای اکنون نیز همچنان بر شبکه تروریستی القاعده و گروههای نزدیک به آن مسلط است. این گروهها گرچه سیاست القاعده مرکزی را قبول دارند، اما زیر نظر رهبری منطقه خود فعالیت میکنند و دستورات رهبر خود را اجرا میکنند.
جبهه اسلامگرای افراطی نصرت که با شبکه تروریستی القاعده همپیمان است، در سوریه چندان قوی نیست. گیدو اشتاینبرگ بر این نظر است که گروه نصرت در سوریه "با دیگر گروههای مخالف همکاری میکند و وظیفه اصلی خود را حمایت از مردم منطقه تعیین کرده است."
رد پای حملات تروریستی اسلامگرایان در اروپا به روایت تصویر
پس از سوءقصدهای تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در نیویورک کشورهای اروپایی نیز بارها هدف خشونت و حملات خونین اسلامگرایان قرار گرفتهاند. روایتی تصویری از رد پای خشونت و ترور در اروپا از سال ۲۰۰۳ به این سو.
عکس: Fotolia/kebox
حمله با خودرو به مردم، لندن (۳ ژوئن ۲۰۱۷)
در ساعتهای پایانی شنبه شب، سوم ژوئن خودرویی روی پل مشهور لندن دهها عابر را زیر گرفت. در همان نزدیکی به عدهای از شهروندان با چاقو حمله شد. پلیس بریتانیا این حملهها را تروریستی عنوان کرد. ۷ نفر در جریان این حملهها کشته و دهها نفر مجروح شدند. رستورانها و بارهای این منطقه از مراکز محبوب گردشگران و ساکنان لندن محسوب میشوند و به ویژه در شب تعطیل آخر هفته شلوغ و پر رفت و آمد هستند.
عکس: Picture alliance/Zumapress/V. Flores
انفجار انتحاری در یک کنسرت در منچستر (۲۲ مه ۲۰۱۷)
بر اثر انفجار یک بمب در کنسرتی در شهر منچستر دستکم ۲۳ نفر کشته و ۱۲۰ تن زخمی شدند. بسیاری از قربانیان این حمله تروریستی کودک هستند. این شدیدترین حمله تروریستی در بریتانیا پس از سال ۲۰۰۵ به حساب میآید.
تیراندازی مرگبار در شانزه لیزه پاریس (۲۰ آوریل ۲۰۱۷)
حوالی ساعت ۲۱ پنجشنبه (۲۰ آوریل/ ۳۱ فروردین) یک مهاجم مسلح در خیابان شانزه لیزه پاریس خودروی پلیس را زیر رگبار گرفت. در این حمله یک مامور پلیس جان باخت و یک مامور پلیس دیگر نیز مجروح شد. فرد مهاجم نیز هدف قرار گرفت و کشته شد. فرانسوا اولاند، رئيس جمهور فرانسه حادثه را یک اقدام تروریستی ارزیابی کرد.
عکس: Reuters/C.Hartmann
حمله با کامیون به مردم، استکهلم (۷ آوریل ۲۰۱۷)
در روز جمعه (۷ آوریل) یک کامیون نخست شماری از رهگذران را در مرکز استکهلم زیر گرفت و سپس وارد یک فروشگاه شد. استفان لوون، نخستوزیر سوئد اعلام کرد که این کشور مورد "حمله" تروریستی قرار گرفته است. در این حادثه ۵ نفر کشته و ۱۵ نفر دیگرمجروح شدند.
عکس: Reuters/TT News Agency/J. Gow
حمله به مردم، پل وستمینستر، لندن (۲۲ مارس ۲۰۱۷)
حادثه روز چهارشنبه (۲۲ مارس/ دوم فروردین) ساعت چهارده و چهل دقیقه به وقت لندن بر روی پل وستمینستر در نزدیکی پارلمان بریتانیا رخ داد. در اثر این حمله تروریستی دستکم ۴ نفر کشته و بیش از ۲۰ نفر زخمی شدند. عامل این حمله تروریسی توسط ماموران امنیتی بریتانیا کشته شد.
عکس: Reuters/S. Wermuth
حمله به یک سرباز در فرودگاه اورلی پاریس (۱۸ مارس ۲۰۱۶)
یک مرد در فرودگاه اورلی پاریس، پایتخت فرانسه به ضرب گلوله مأموران امنیتی کشته شد. او در حالی که در سالن فرودگاه تلاش داشت سلاح یک سرباز زن را بگیرد هدف آتش دو سرباز دیگر قرار گرفت و کشته شد.
عکس: Getty Images/AFP/C. Simon
حمله با کامیون به مردم در بازار کریسمس برلین (۱۹ دسامبر ۲۰۱۶)
شامگاه دوشنبه (۱۹ دسامبر) یک کامیون با سرعت وارد بازار کریسمس در مرکز برلین شد و فاجعه آفرید. دراین حادثه دستکم ۱۲ نفر کشته و ۵۰ نفر زخمی شدهاند. پلیس این حادثه را اقدامی تروریستی خوانده است.
عکس: Reuters/H. Hanschke
حمله با کامیون به مردم نیس در جنوب فرانسه (۱۴ ژوئیه ۲۰۱۶)
در جریان جشن ویژه روز ملی فرانسه کامیونی در شهر نیس در جنوب فرانسه به جمعیت یورش برد. این کامیون باز زیر گرفتن جمعیت حاضر در پیادهروی ساحلی دستکم ۸۴ نفر از جمله چند کودک را کشت و شمار زیادی را زخمی کرد. این سوءقصد لحظاتی پس از مراسم آتشبازی به مناسبت جشنهای ویژه روز ملی فرانسه، صورت گرفت. مأموران پلیس عامل این حمله را که یک فرانسوی تونسیتبار بود، به ضرب گلوله از پای درآوردند.
عکس: Getty Images/AFP/V. Hache
حمله به فرودگاه آتاتورک در استانبول (۲۸ ژوئن ۲۰۱۶)
سه مهاجم انتحاری در ترمینال پروازهای بینالمللی فرودگاه آتاتورک در استانبول خود را منفجر کردند. در این حملات دستکم ۴۱ تن کشته و ۲۳۹ تن مجروح شدند. ۱۳ تن از کشتهشدگان اتباع کشورهای دیگر بودهاند. یکی از قربانیان نیز ایرانی بوده است. به گفته شاهدان عینی یکی از این سه مهاجم که کلاشنیکف همراه خود داشت، جمعیت را به گلوله بست. سپس او و دو مهاجم دیگر خود را منفجر کردند.
عکس: Reuters/M. Sezer
حمله به فرودگاه یک ایستگاه مترو در بروکسل (۲۲ مارس ۲۰۱۶)
وقوع دو انفجار پیاپی در فرودگاه بروکسل و انفجاری در یک ایستگاه مترو در نزدیکی ساختمانهای اتحادیه اروپا، جان بیش از سی نفر را گرفت و حدود دویست نفر را زخمی کرد. انفجارها در صف "چکاین" دو شرکت هواپیمایی "بروکسل ایرلاین" و "امریکن ایرلاین" رخ داد. طبق تحقیقات دادستانی بروکسل عاملان این حملات با ترورهای ماه نوامبر ۲۰۱۵ پاریس در ارتباط بودند. گروه "دولت اسلامی" مسئولیت این حملات را بر عهده گرفت.
عکس: picture-alliance/dpa/D. Waem
بمبگذاری در مرکز استانبول (۱۲ ژانویه ۲۰۱۶)
در یک انفجاری انتحاری در مرکز شهر استانبول ۱۲ نفر کشته شدند که یازده نفر آنان گردشگر آلمانی بودند. این سوءقصد که شمار زیادی زخمی نیز به جا گذاشت، در میدان سلطان احمد روی داد که به دلیل جذابیتهای تاریخی از جمله وجود مسجد ایاصوفیه و مسجد سلطان احمد، روزانه شمار زیادی از گردشگران از آن دیدن میکنند. طبق اعلام ترکیه عامل این سوقصد از اعضای "دولت اسلامی" بوده است.
عکس: Reuters/K. Aslan
باز هم پاریس (۱۳ نوامبر ۲۰۱۵)
چندین سوءقصدهماهنگشده در نقاط مختلف پاریس به کشته شدن دست کم ۱۲۸ نفر و زخمی شدن حدود ۳۰۰ تن انجامید. گروه "دولت اسلامی" (داعش) مسئولیت این حملات را بر عهده گرفت. عاملان این سوءقصدها بطور همزمان در کافهها، رستوارنها، یک مرکز خرید و یک سالن برگزاری کنسرت دست به کشتار زدند.
عکس: Getty Images/AFP/K. Tribouillard
حمله به آزادی بیان (۷ ژانویه ۲۰۱۵)
سال ۲۰۱۵ میلادی با شوکی تروریستی آغاز شد. دو فرد مسلح به دفتر نشریه طنز شارلی ابدو در پاریس یورش برده و ۱۲ نفر را به قتل رساندند. در یک سوپرمارکت یهودی در پاریس نیز یک گروگانگیری صورت گرفت و به مرگ چهار نفر انجامید. تمامی عاملان این حملات در نهایت به ضرب گلوله نیروهای امنیتی کشته شدند.
عکس: Reuters/S. Lam
قتل طنزپرداز هلندی (۲ نوامبر ۲۰۱۴)
تئو ونگوک (تصویر)، فیلمساز، روزنامهنگار و طنزپرداز معروف هلندی پس از پخش فیلم "تسلیم" که او در آن به مسئله سرکوب زنان در اسلام پرداخته مورد تهدید قرار گرفت و در آمستردام در ملاء بطرز فجیعی به دست یک اسلامگرای مراکشیتبار به قتل رسید.
عکس: imago/BrunoPress
سوءقصد به موزه یهودیان (۲۴ مه ۲۰۱۴)
در ماه مه ۲۰۱۴ مردی مسلح در موزه یهودیان در بروکسل چهار نفر را کشت. او پیشتر در دوران حبس در زندان به جمع هوداران اسلامگرایان پیوسته و یک سال نیز در سوریه به عنوان جهادگرا جگنیده بود.
عکس: Reuters
قتل سرباز بریتانیایی در ملاء عام (۲۲ ژوئیه ۲۰۱۳)
دو مهاجم سیاهپوست اسلامگرا در حالی که شعارهای اسلامی سر میدادند٬ یک سرباز انگلیسی را در خیابانهای لندن با ضربات قمه و ساطور به قتل رساندند. آنها به جای گریز از محل سوءقصد، رهگذران را خطاب قرار دادند و پیش از رسیدن نیروهای پلیس اعتقادات افراطی خود را فریاد میزدند.
عکس: Reuters
رد پای ترور در بلغارستان (۱۸ ژوئیه ۲۰۱۲)
در ژوئیه سال ۲۰۱۲ یک اتوبوس حامل گردشگران یهودی در بورگاس در بلغارستان مورد سوءقصد قرار گرفت. در جریان این حمله هفت نفر کشته و ۳۰ نفر زخمی شدند. چندی بعد حزبالله لبنان مسئول این سوءقصد اعلام شد.
عکس: Reuters
ضربه مجدد به تولوز (۱۹ مارس ۲۰۱۲)
در ماه مارس شهر تولوز بار دیگر شاهد سوءقصدهای مرگبار بود. یک سوءقصدکننده انتحاری در جلوی یک مدرسه یهودیان خود را منفجر کرد و یک معلم و سه دانشآموز این مدرسه را در کام مرگ فرو برد. فرد مهاجم که از هواداران سلفیها بود، خود را "جنگجوی خدا" و اقدام خود را خواست القاعده خوانده بود.
عکس: Reuters
قتل سربازان در فرانسه (۱۱ و ۱۵ مارس ۲۰۱۲)
در شهر تولوز در فرانسه یک سرباز با تیری که هدفمند به سرش شلیک شده بود، کشته شد. چهار روز بعد چند قتل دیگر به همین شیوه صورت گرفت. عاملی که مسئولیت این قتلها را برعهده گرفت، با انتشار نامهای گفت که با این اقدام قصد داشته، انتقام حضور سربازان فرانسوی در افغانستان را بگیرد.
عکس: picture-alliance/dpa
باز هم طنز (۲ نوامبر ۲۰۱۱)
نشریه طنز شارلی ابدو در پی انتشار کاریکاتورهایی درباره اسلام مورد حمله گرفت. افرادی ناشناس شبانگاه با کوکتل مولوتف به دفتر این نشریه حمله کردند. این سوءقصد تنها خسارات مالی به بار آورد و فردی در جریان آن زخمی نشد.
عکس: picture-alliance/abaca
ترور سربازان آمریکایی (۲ مارس ۲۰۱۱)
ارید اوکا (تصویر)، یک جوان ۲۱ ساله کوسووتبار با حمله به اتوبوسی در فرودگاه فرانکفورت سربازان غیرمسلح آمریکایی هدف گلوله قرار داد. دو سرباز به قتل رسیده و سه سرباز دیگر نیز زخمی شدند. این نخستین سوءقصد مرگبار اسلامگرایانه در آلمان محسوب میشود.
عکس: picture alliance / dpa
وحشت از ترور در سوئد (۱۱ دسامبر ۲۰۱۰)
در دسامبر سال ۲۰۱۰ یکی خودروری بمبگذاریشده در یکی از خیابانهای مرکز شهر استکهلم منفجر شد و لحظاتی بعد نیز یک سوقصدکننده انتحاری در نزدیکی محل واقعه خود را منفجر کرد. این حملات اگر چه تنها زخمی به جای گذاشت، اما پایتخت سوئد را در ترس و وحشت فرو برد.
عکس: AFP/Getty Images/J. Nackstrand
حمله به فرودگاه گلاسکو (۳۰ ژوئیه ۲۰۰۷)
یک روز پس از آنکه پلیس برتیانیا موفق به خنثی کردن دو عملیات بمبگذاری در لندن شده بود، فرودگاه گلاسکو مورد حمله قرار گرفت. دو مهاجم با سرعت تمام با یک خودروی شاسیبلند بمبگذاریشده به درون سالن تحویل چمدان در این فرودگاه حمله کردند. این خودرو آتش گرفت و یکی از مهاجمان در پی سوختگی شدید، جان خود را از دست داد. پنج نفر نیز در جریان این سوءقصد زخمی شدند.
عکس: picture-alliance/dpa
ضربه تروریستی به لندن (۷ ژوئیه ۲۰۰۵)
چهار سوءقصدکننده بهطور تقریبا همزمان دست به انفجار چندین بمب در متروی و اتوبوسهای لندن کردند. آنان این بمبها را در کولهپشتی خود حمل میکردند. این حملات خونین ۵۲ نفر را در کام مرگ فرو برده و صدها نفر را زخمی کردند. سه فردی که به همدستی با عاملان متهم شده بودند، در نهایت تبرئه شدند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/D. Martinez
حمله به قلب اسپانیا (۱۱ مارس ۲۰۰۴)
در ماه مارس سال ۲۰۰۴ اسپانیا یکی از سنگینترین حملات تروریستی بود. انفجار ده بمب که در چندین قطار مسافربری پر از سرنشین کارگذاری شده بود، جان ۱۹۱ نفر را گرفت و بیش از ۱۸۰۰ نفر را زخمی کرد. شبکه تروریستی القاعده مسئولیت این سوءقصد را برعهده گرفت. دادگاهی در اسپانیا ۲۱ تن از ۲۸ عامل این بمبگذاریها را به مجموعا ۴۰ هزار سال حبس محکوم کرد.
عکس: AP
حمله به نمایندگیهای بریتانیا در استانبول (۲۰ نوامبر ۲۰۰۳)
چند روز پس از سوءقصدهای انتحاری به کنیسههای استانبول نگذشته بود که ترور بار دیگر بر این کلانشهر ترکیه سایه انداخت. در پی بمبگذاری در کنسولگری بریتانیا و همچنین یک بانک بریتانیایی در استانبول ۳۳ نفر کشته و بیش از ۴۰۰ نفر زخمی شدند. ۷۳ اسلامگرا به عنوان عاملان این سوقصد شناسایی شدند و ۴۰ تن از آنان که از بمبگذاریها جان سالم بدر برده بودند، محاکمه و مجازات شدند.
عکس: AFP/Getty Images/I. Uncuoglu
حمله به کنیسه استانبول (۱۵ نوامبر ۲۰۰۳)
در نوامبر سال ۲۰۰۳ دو کنیسه بزرگ استانبول مورد سوءقصدهای انتحاری قرار گرفتند. این حملات ۲۳ نفر در کام مرگ فرو برد. همزمان با این سوءقصدهای انتحاری چند خودروی بمبگذاریشده نیز در یکی از خیابانهای پررفتوآمد شهر به انفجار رسیده و باعث زخمی شدن حدود ۳۰۰ نفر شدند.
عکس: Getty Images
عکس 271 | 27
اشتاینبرگ بر این نظر است که "سیاست القاعده در این مرحله سیاستی مصلحتگرایانه برای رسیدن به هدف است؛ سیاستی اسلامگرایانه در مقابل سیاستی سلفیگرایانه."
القاعده بر این نظر است که سیاستی که با همه دنیا در میافتد و مخالفان را به طور آشکار به شنیعترین وضعی نابود میکند، نمیتواند به هدف برسد. گیدو اشتاینبرگ در این باره میگوید: «این سیاست سبب شده "دولت اسلامی" با تمام دنیا در جنگ باشد.»
در چنین شرایطی دشمنی میان القاعده و دولت اسلامی افزایش یافته و القاعده به این نتیجه رسیده که دولت اسلامی باید از میان برود. و همین سیاست راهبردی القاعده است که سبب شده این سازمان به شدت خطرناک شود و قدرت ماندن یابد.
القاعده هرجای دنیا که فعالیت میکند با مردم درمیآمیزد. البته گرچه دیگر از سلسله مراتب سازمانی در این سازمان خبری نیست، اما اعضای این گروهها از رهبران محلی خود فرمان میگیرند. گروههای وفادار به القاعده مرکزی هنوز هم در سوریه، شمال آفریقا یا بنگلادش علیه تاثیرات غرب میجنگند.
اعضای القاعده در مناطق مختلف جهان برای دستیابی به هدفهای خود دیگر در پی کنترل مردم نیستند، بلکه میکوشند به آنها نزدیک شوند و با کمک به آنها پشتوانهای قوی برای خود در اجتماع بیابند. و مبارزه با چنین پدیده ای بسیار مشکل است.