هر ساله در ماه فوریه، برلین بدل به پایتخت سینمایی جهان می‌شود. هزاران دوستدار، کارشناس و دست‌اندرکار سینما برای شرکت در جشنوار فیلم راهی برلین می‌شوند. امسال (۲۰۱۳) شصت وسومین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین که به برلیناله شهرت دارد، در قلب پایتخت آلمان برگزار می‌شود.

گذری به میدان مارلنه دیتریش در برلین که کاخ برلیناله نیز در آنجا قرار دارد، نشان می‌دهد که سینما و فیلم از ۷ تا ۱۷ فوریه حرف اول را در این کلان‌شهر آلمان می‌زند.

دیتر کاسلیک، رئیس کوشای برلیناله وعده داده است که امسال نیز برلین با حضور چهره‌‌های سرشناس سینمای جهان "ستاره‌باران" خواهد شد. کاسلیک در کنفرانس خبری جشنواره امسال برلیناله به طنز گفت: «به نظر می‌رسد افرادی که در این کنفرانس شرکت دارند، همچون اعضای کنگره‌های حزب کمونیست شوروی سابق عوض نمی‌شوند، اما مطمئن باشید که فیلم‌ها تغییر کرده‌اند.»

در کنفرانس خبری مسئولان بخش‌های مختلف برلیناله همچون، بخش اصلی رقابت‌ها، "فروم"، "پانوراما"، نسل جدید (کودکان و نوجوانان) و همچنین مسئولی از "بازار اروپایی فیلم" شرکت داشتند.

شیرین نشاط در جمع داوران برلیناله

فیلم‌ها در بخش‌های مختلف برلیناله از هفته‌ها پیش به‌تدریج معرفی شده بودند و اصولاَ درباره گزینش‌ها فیلم‌ها خبر شگفتی‌آوری در کنفرانس نبود. حتی معرفی رئیس هیئت داوران بین‌المللی جشنواره نیز از پیش اعلام شده بود.

ونگ کار وای، کارگردان بنام چین، امسال ریاست هیئت داوران را برعهده دارد، اما در کنفرانس خبری سرانجام پنهانکاری مسئولان جشنواره پایان یافت و شش عضو دیگر هیئت داوران نیز معرفی شدند.

شیرین نشاط هنرمند و کارگردان ایرانی، "سوزان بیر" کارگردان و آرشیتکت دانمارکی؛ آندریاس درسن کارگردان آلمانی، اِلن کوراس کارگردان و فیلمبردار آمریکایی، تیم رابینز، بازیگر و کارگردان سرشناس آمریکایی و آتینا راخل تسانگاری کارگردان و تهیه‌کننده یونانی در کنار "ونگ کار وای" وظیفه دارند که خرس‌های طلایی و نقره‌ای را به فیلم‌ها و سینماگران برجسته اعطا کنند.

فیلم پناهی در بخش اصلی جشنواره

در بخش اصلی جشنواره امسال ۲۴ فیلم شرکت دارند که البته تنها ۱۹ فیلم برای دریافت جوایز با یکدیگر دست به رقابت می‌‌زنند و ۵ فیلم دیگر "خارج از رقابت‌ها" بوده و تنها در چارچوب برلیناله اکران می‌شوند. در شامگاه شنبه، ۱۶ فوریه نیز در کاخ برلیناله برندگان این دوره جشنواره در مراسم پایانی مشخص خواهند شد.

فیلم‌هایی از بلژیک، یونان، رومانی، آلمان، کانادا، آمریکا، روسیه، اسپانیا، آمریکا، پرتغال، قزاقستان، کره‌جنوبی، چین، سوئیس، اسپانیا، لهستان، آفریقای‌جنوبی، فرانسه، هلند، شیلی، بوسنی و اسلوانی در بخش اصلی به نمایش گذاشته خواهد شد. ۱۷ فیلم از این مجموعه برای نخستین بار در جهان اکران می‌شوند.

جعفر پناهی کارگردان ایرانی به همراه کامبوزیا پرتوی نیز در برلیناله ۲۰۱۳ با فیلم "پرده" حضور خواهد داشت. پناهی در سال ۲۰۰۶ با فیلم "آفساید" برنده خرس نقره‌ای جشنواره فیلمی برلین شده بود.

وی در سال ۲۰۱۱ نیز به عنوان عضو هیئت داوران معرفی شد، اما به دلیل محکومیت و ممانعت مسئولان جمهوری اسلامی نتوانست به برلین سفر کند و صندلی او در هیئت داوران در طول برگزاری جشنواره "خالی" ماند. پناهی به ۶ سال حبس تعزیری و ۲۰ سال ممنوعیت از کار فیلم‌سازی محکوم شده است و اجازه خروج از ایران را نیز ندارد. با توجه به ممنوعیت شغلی پناهی، این فیلم می‌تواند "حاشیه‌های" بسیاری در پی داشته باشد.

"استاد بزرگ" (Grandmaster) به کارگردانی ونگ کار وای رئیس هیئت داوران، فیلم افتتاحیه برلیناله ۲۰۱۳ خواهد بود. البته این فیلم خارج از رقابت‌ها اکران خواهد شد. داستان فیلم درباره دو استاد کونگ‌فو (مرد و زن) در دهه‌ی ۳۰ سده گذشته در آستانه حمله ژاپن به چین است.

شرکت بارز سینماگران زن در برلیناله‌ی ۲۰۱۳

زنان در برلیناله امسال حضوری پررنگ دارند. نینا هس (Nina Hoss) بازیگر بنام آلمانی و برنده خرس نقره‌ای به عنوان بهترین بازیگر زن در سال ۲۰۰۷، امسال نیز با وسترن آلمانی "طلا" در بخش رقابتی حضور دارد.

سه کارگردان زن در بخش اصلی و بسیاری از سینماگران زن نقش‌های مهمی را در عرصه رقابتی برعهده دارند. حدود ۲۰ فیلم از مجموع ۵۲ فیلم در بخش "پانوراما" و یک سوم تمام فیلم‌های بخش "فروم" توسط زنان ساخته شده است.

فیلم جدید نیز از رمان مشهور "دنیس دیدرو" فیلسوف عصر روشنگری فرانسه به نام "راهبه" با بازیگری ایزابل هوپر اکران خواهد شد. چهار عضو هئیت بین‌المللی داوران هفت نفره نیز سینماگران زن هستند.

برای نخستین بار تیل شوایگر، بازیگر آلمانی در کنار شیا لابوف و اوان راشل-وود در یک فیلم آمریکایی به نام "مرگ ضروری چارلی کانتریمن" در برلیناله حضور خواهد داشت.

دیتر کاسلیک ضمن تایید حضور زنان در برلیناله امسال بر این باور است که "شاید از طریق زنان بتوان روایت بهتری از آسیب کاملی که بر اخلاق جامع وارد شده ارائه داد."

۱۰۹ اکران روزانه در جشنواره

در مجموع ۴۰۴ فیلم از ۷۰ کشور جهان در جشنواره فیلم برلین در سال ۲۰۱۳ به نمایش گذاشته می‌شود؛ تعداد فیلم‌ها در سال جاری بیش از سال گذشته است. ۸۷۸ اکران فیلم در چارچوب برلیناله خواهد بود که به این تعداد، باید ۷۹۰ اکران از "بازار اروپاپی فیلم" را نیز افزود.

هر ساله بازار اروپایی فیلم نیز همزمان با برلیناله و در رابطه تنگاتنگ با برنامه‌های آن برگزار می‌شود. این بازار فرصتی برای خرید و فروش فیلم‌های جدید و ارزیابی گرایش‌های آتی اقتصادی سینما است.

برلیناله به عنوان بزرگترین جشنواره فیلم جهان حدود ۱۰۹ اکران روزانه در فاصله زمانی ۱۰ روزه دارد. این واقعیت نه تنها تماشاگران را برای گزینش فیلم مورد علاقه‌شان دچار مشکل می‌کند، بلکه احاطه به گستره‌ی آن را نیازمند برنامه‌ریزی دقیق می‌سازد.