برنامه‌های سپاه و بسیج برای تابستان دانش‌آموزان
۱۳۸۹ خرداد ۲۳, یکشنبه
تعطیلات تابستانی دانش‌آموزان که تا صد روز طول می‌کشد، برای بسیاری با احساس راحتی و خلاص شدن از برنامه‌های فشرده و خسته‌کننده آموزشی آغاز می‌شود و در بی‌برنامگی و کسالت ناشی از بی‌مشغولیتی ادامه می‌یابد. ناتوانی نهادهای دولتی در ارائه برنامه‌های جذاب تفریحی و آموزشی، بیش از همه به زیان دانش‌آموزان شهرهای کوچک و روستاها، و فرزندان خانواده‌های کم‌درآمد تمام می‌شود. قشرهای نسبتا مرفه، به ویژه در مرکز استان‌ها، امکان تفریح و فراگیری مهار‌ت‌های جنبی را شخصا برای فرزندانشان فراهم می‌کنند. کسانی که قادر به پرداخت هزینه‌های آموزشگاه‌ها و موسسه‌های مختلف نیستند، در تابستان مشکلی بر مشکلاتشان افزوده می‌شود.
تابستان و «استفاده بهینه از توان دانش‌آموزان»
خانواده‌هایی که یک یا چند دانش‌آموز دارند، چه مرفه و چه کم‌درآمد، اغلب در یک نکته با هم مشترک‌اند: هیچ یک نمی‌توانند برای مشغول کردن فرزندان خود امید زیادی به برنامه‌ی نهاد دولتی داشته باشند. در سال‌های اخیر سازماندهی اوقات فراغت دانش‌آموزان، بیش از پیش، به نیروهای نظامی و شبه نظامی سپاه و بسیج واگذار شده است.
بانک اطلاعات آموزش و پرورش خرداد سال ۸۵ از برگزاری نخستین همایش مشترك سازمانهای بسیج فرهنگیان و بسیج دانش‌آموزی سراسر كشور خبر داد. بنابر این گزارش، هدف از این همایش «بحث و تبادل نظر و دستیابی به راهكارهای مناسب و كاربردی جهت استفاده بهینه از توان و استعداد این قشر عظیم [دانش‌آموزان] در اوقات فراغت سه ماهه تابستان» بیان شده است. این همایش «غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان» نام داشت.
افزایش فعالیت سپاه و بسیج در میان نوجوانان
روز شنبه، ۲۲ خرداد ۸۹، یکی از فرماندهان سپاه پاسداران کرمان گفت: «سپاه و بسیج طی سال‌های اخیر به صورت جدی و در حد توان خود برای اوقات فراغت جوانان و نوجوانان طرح نشاط و تعالی را به وسیله پایگاه‌های مقاومت در سطح كشور انجام می‌دهند.»
به گزارش خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا، جانشین فرماندهی سپاه سلمان استان سیستان و بلوچستان، هفدهم خرداد در نشست ساماندهی اوقات فراغت جوانان گفت: «پارسال ۳۴۷ پایگاه با جمعیت ۳۲ هزار نفر در طرح اوقات فراغت تابستان سازماندهی و برنامه‌های مختلف آموزشی، ورزشی و اردوهای زیارتی و سیاحتی برای دانش‌آموزان برگزار شد، که امسال به ۹۶۰ پایگاه افزایش یافت.»
از شهرها و استان‌های دیگر ایران نیز گزارش‌های مشابهی از افزایش پایگاه‌های سپاه و بسیج برای جذب دانش‌آموزان در تعطیلات تابستان منتشر شده است. به نظر می‌رسد هدف از فعال شدن نیروهای نظامی در این عرصه تنها عرضه‌ی برنامه‌های آموزشی و تفریحی و پر کردن وقت آزاد دانش‌آموزان نیست. فرماندهان سپاه و بسیج در سخنان خود هدف‌های واقعی این فعالیت‌ها را برملا می‌کنند.
هدف‌های سپاه و بسیج
پایگاه اطلاع‌رسانی «سپاه نیوز»، ۲۲ خرداد ۸۹، از قول اكبر یزدی‌زاده، یکی از فرماندهان سپاه پاسداران کرمان، نوشت: «هدف اصلی كه ما به دنبال آن هستیم، فراهم كردن زمینه جذب نوجوانان و جوانان به سازمان بسیج ده‌ها میلیونی، حفظ و انسجام نیروهای سازماندهی‌شده در رده‌های بسیج، فعال‌سازی پایگاه‌های مقاومت و كانون‌های فرهنگی ورزشی بسیج در فصل تابستان و غنی‌سازی اوقات فراغت است.» او می‌افزاید: «از دیگر اهداف این طرح رشد و تعمیق مبانی دینی، اخلاقی و رفتاری نوجوانان و جوانان با برگزاری كلاس‌های مختلف در طول تابستان» است.
استاندار سمنان، عباس رهی، روز یکشنبه، ۲۳ خرداد، در جلسه ستاد پشتیبانی اردوهای هجرت گفت: «همه دستگاه‌هایی كه كار فرهنگی انجام می‌دهند باید با بسیج همكاری كنند و باید با ارزش‌های نظام پیش بروند.» به گزارش سپاه‌نیوز، او گفته است: «ما امروزه می‌بینیم كه آشوبگران چه بلایی بر سر جوانان ما می‌آورند و آنها را از ارزش‌های ما كه اسلامی و انقلابی است، دور كرده و به ارزش‌های غربی نزدیك می‌كنند.»
استاندار سمنان می‌گوید: «ما اگر طرفدار نظام باشیم و بتوانیم فرزندانمان را نیز در این راه پیش ببریم، پیروز هستیم.» او ضمن اشاره به ضرورت سازماندهی اوقات فراغت دانش‌آموزان، و ضمن تاکید بر اینکه «بسیج باید جلودار كار فرهنگی باشد»، می‌افزاید: «همه دستگاه‌هایی كه كار فرهنگی انجام می‌دهند باید با بسیج همكاری كنند و باید با ارزش‌های نظام پیش بروند.»
نبود برنامه‌ای شایسته
در حالی که فعالیت‌های سپاه و بسیج در ساماندهی اوقات فراغت دانش‌آموزان افزایش می‌یابد، علی‌اصغر یزدانی، معاون پرورشی و تربیت‌بدنی آموزش و پرورش می‌گوید: «این امر از مهمترین و ضروری‌ترین اقداماتی است كه این معاونت باید آن را به نحو احسن انجام دهد.» یزدانی روز یکشنبه، ۲۳ خرداد در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، از «نبود برنامه‌ای مدون و شایسته برای غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان» سخن گفته است.
این معاونت که در عمل بخش اصلی وظیفه خود را به نیروهای نظامی سپرده، بخش دیگری از آن را به خانواده‌ها واگذار می‌کند. معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش می‌گوید: «از آنجایی كه دانش‌آموزان در فصل تابستان بیشتر زمان خود را در بین خانواده سپری می‌كنند، خانواده‌ها می‌توانند در زمینه غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان نقش مؤثری ایفا كنند.»
امکانات برای ۱۸ درصد از دانش آموزان
بسیاری از برنامه‌هایی که در تابستان از سوی آموزش و پرورش به دانش‌آموزان ارائه می‌شود، در حقیقت ادامه‌ی مشغولیت‌های ۹ ماه سال تحصیلی، در قالب کلاس‌های کمک‌آموزشی است. استاندار سیستان و بلوچستان معتقد است: «رویکرد آموزشی مطلق نسبت به برنامه‌های غنی‌سازی اوقات فراغت جوانان باعث خستگی و امتناع آنان از شرکت در این طرح می‌شود که باید ایجاد برنامه‌های سرگرمی و تفریحی سالم نیز در این طرح لحاظ شود.»
از سوی دیگر وزارتخانه‌ی همیشه بدهکار آموزش و پرورش نه تنها "برنامه مدون و شایسته"ای برای تابستان دانش‌آموزان ندارد، که برای برنامه‌های جاری خود نیز دچار کمبود بودجه است. به گزارش ایسنا، معاون پرورشی و تربیت‌بدنی سازمان آموزش و پرورش خراسان رضوی، ۲۳ خرداد گفت، در تمام مرکزها و پایگاه‌های این استان تنها «۱۸ درصد از دانش‌آموزان تحت پوشش برنامه‌های غنی‌سازی اوقات فراغت تابستان قرار می‌گیرند.»
اردوگاه‌هایی برای «آموزش کمک به بسیج»
در استان خراسان رضوی بیش از یک میلیون و صد هزار دانش آموز وجود دارد که تنها حدود ۲۰۰ هزار نفر آنها از برنامه‌های تابستانی آموزش و پرورش استفاده می‌کنند. به گفته‌ی معاون پژوهشی استان، محور اصلی این برنامه‌ها کلاس‌های آموزشی است. همین برنامه‌ها بیش از چهارصد میلیون تومان خرج روی دست سازمان آموزش و پرورش استان گذاشته، در حالی که بودجه‌ای که وزارتخانه مربوط برای این کار اختصاص داده ۳۰ میلیون تومان بیشتر نیست.
علی شاهینی، رئیس دانشگاه پیام نور مركز شاهرود، در مقاله‌آی که ۱۸ آذر ۸۸ در روزنامه رسالت منتشر شد می‌نویسد: «اوقات فراغت در ایران به درستی درك نشده است و برخی آن را اوقات مازاد می‌پندارند.» او معتقد است: «متاسفانه در ایران بودجه خاصی برای اوقات فراغت در نظر گرفته نمی‌شود، چون آن را یك امر حاشیه‌ای می‌دانند در صورتی كه بودجه برای این بخش هزینه نیست بلكه یك سرمایه گذاری برای جوانان و حتی امنیت كشور است.»
به نظر می‌رسد سپاه و بسیج نیز که بودجه‌ی خاصی برای این منظور در نظر گرفته‌اند، تنها تمایل به راه‌اندازی اردوگاه‌هایی دارند تا به دانش‌آموزان یاد دهند، آنگونه که استاندار سمنان گفته، «هر كجا بسیج بود، ما نیز به آن كمك كنیم.» ۲۹ اردیبهشت سال جاری رئیس بسیج دانش آموزی کشور به خبرگزاری مهر گفت: «از آبان سال گذشته تا کنون ۶ هزار پایگاه بسیج در مدارس ابتدایی سراسر کشور با هدف گسترش و توسعه فرهنگ بسیج ایجاد شده است.»
BK/BB