چین برای کاهش آلودگی هوا در پکن و مناطق شمالی این کشور دست به اجرای اقداماتی ریشه‌ای زده است. کاهش تولید فولاد و بتون از یک‌سو و کاهش مصرف ذغال‌سنگ در کارخانه‌های بزرگ و منازل مسکونی از سوی دیگر از جمله این اقدامات است.
عکس: Getty Images/AFP/G. Baker
تبلیغات
در چین، به‌ویژه در کلان‌شهرهای این کشور، آلودگی هوا به حد غیرقابل تحملی رسیده است. ساکنان پکن هر روز توجه خاصی به شدت و جهت باد دارند، زیرا باد تاثیری مستقیم بر کیفیت هوای پایتخت چین می‌گذارد.
بادی که از جنوب می‌وزد تاثیری منفی و بادی که از شمال می‌آید تاثیری مثبت بر کیفیت هوا در پکن دارد.
اما مسئولان و مردم چین به‌خوبی می‌دانند که وزش باد راه حلی جدی برای مشکل آلودگی هوا نیست. به گفته "ما جون"، مدیر موسسه غیردولتی محیط زیست در پکن، "مبارزه با آلودگی هوا نیاز به ابزار و وسایل دیگری دارد که کمابیش در سال‌های اخیر از آن استفاده شده است".
شاخص میانگین کیفیت هوا در سال جاری بهبودی قابل توجه‌ای را نسبت به سال ۲۰۱۳ نشان می‌دهد. البته باید افزود که ۲۰۱۳ بدترین سال در زمینه کیفیت هوا در پکن به شمار می‌آید.
اما با فرا رسیدن زمستان مولفه‌های متعددی دست به دست هم می‌دهند تا مشکل آلودگی هوا و دود غلیظ با شدت بیشتری خود را در پکن نمایان سازد. بنا به ارزیابی کارشناسان چینی برای رفع آلودگی هوا کارهای زیادی پیش‌رو است.
برنامه‌ای جدید برای پاکیزگی هوا در زمستان
برای نخستین بار مسئولان چینی برنامه‌ای برای مقابله با آلودگی هوا در زمستان ارائه کرده‌اند. این برنامه نه تنها پکن، بلکه بخش وسیعی از مناطق شمالی چین را در بر می‌گیرد.
قرار است این برنامه ۱۵ درصد میزان آلودگی را در زمستان کاهش دهد. اما چه راهکارهای مهمی در این برنامه در نظر گرفته شده است؟
مهم‌ترین اقدام برای کاهش گازهای آلاینده کاهش تولید آهن، فولاد و آلومینیوم در مناطق شمالی چین است. تولید بسیاری از کارخانه‌ها که در فصل زمستان، سبب آلودگی هوا می‌شوند باید ۵۰ درصد کاهش یابد.
کارخانه‌های بتون‌سازی در پکن، تیانجین و ۲۶ شهر بزرگ در شمال چین باید کاملا کار خود را در زمستان متوقف کنند.
این راهکارها در مجموع سبب کاهش ۲۵ درصدی تولید فولاد و کاهش ۱۰ درصدی کل تولید بتون در چین می‌شود. سازمان محیط زیست چین وظیفه نظارت بر فعالیت‌های این کارخانه‌ها را برعهده دارد، تا تخلفی از برنامه اعلام‌شده رخ ندهد.
کاهش مصرف ذغال‌سنگ یکی از راه‌های مقابله با آلودگی هوا در چین است.عکس: picture alliance/dpa
کاهش سوخت ذغالی در منازل
دولت‌های محلی در چین تا کنون به دلایل اقتصادی از اجرایی کردن برنامه‌های محیط زیستی خودداری کرده‌اند، اما به گفته مسئولان از این پس هیچ‌گونه عذری پذیرفته نخواهد شد.
به منظور نظارت موثرتر بر این برنامه، اداره‌‌ای مستقل برای پکن و مناطق شمالی چین تاسیس شده است. به گفته یکی از فعالان "گرین پیس" (صلح سبز) در شرق آسیا برای بهبود کیفیت هوا در پکن چینی‌ها باید از مصرف ذغال و ذغال‌سنگ چشم‌پوشی کنند و برای پخت و پز و گرم کردن خانه‌ها از گاز یا برق استفاده کنند.
به همین منظور دولت چین تصمیم گرفته است که سوخت مصرفی ۵/ ۳ میلیون خانوار را در زمستان امسال از ذغال به انرژی‌های کمتر آلاینده تغییر دهد. کاهش استفاده از ذغال و ذغال‌سنگ در تمامی کارخانه‌های بزرگ و پروژه‌های عظیم ساختمانی نیز به اجرا گذاشته خواهد شد.
بخش صنعتی مسبب بیشترین آلودگی است
صنایع بزرگ عامل اصلی آلودگی هوا در شمال چین هستند. این صنایع مسبب تولید ۴۰ تا ۵۰ درصد از ذرات معلق در هوا محسوب می‌شوند. به نظر کارشناسان، برنامه جدید چین جهت‌گیری درستی دارد. در منطقه پکن و تیانجین حدود ۴۰۰ میلیون تن ذغال و ذغال‌سنگ مصرف می‌شود. استفاده از ذغال‌سنگ در منطقه شاندونگ در جنوب پکن نیز به همین میزان است.
مسئولان چینی بر این باورند که باید هر چه زودتر از مصرف ذغال‌سنگ بکاهند و برای تولید صنایع بزرگ به انرژی‌های پاک‌تری رو آورند.
آلودگی شدید هوا پکن را به تنگی نفس انداخت
آلودگی شدید هوا در پکن سبب اعلام وضعیت هشدار قرمز در پایتخت چین شد. برای نخستین بار تردد خودروها در این شهر ممنوع اعلام شده و فعالیت شماری از کارخانه‌های تولید متوقف شده است.
عکس: picture-alliance/dpa/ChinaFotoPress
روز سه‌شنبه (۱۷ آذر/ ۸ دسامبر) وضعیت هشدار قرمز در پکن به دلیل آلودگی هوا اعلام شد. خیابان‌های این شهر ۲۲ میلیون نفری در این روز خلوت‌تر از روزهای دیگر بود. کسانی هم که مجبور به ترک خانه‌هایشان شده بودند، غالبا به صورت‌هایشان ماسک زده بودند.
عکس: Reuters
روز سه‌شنبه (۱۷ آذر/ ۸ دسامبر) وضعیت هشدار قرمز در پکن به دلیل آلودگی هوا اعلام شد. خیابان‌های این شهر ۲۲ میلیون نفری در این روز خلوت‌تر از روزهای دیگر بود. کسانی هم که مجبور به ترک خانه‌هایشان شده بودند، غالبا به صورت‌هایشان ماسک زده بودند.
عکس: Reuters/K. Kyung-Hoon
آلودگی شدید هوا موجب شده بود تا در روز سه‌شنبه میدان دید به طرز قابل توجهی کاهش یابد. بسیاری از ادارات از مردم خواسته بودند تا جایی که امکان دارد در منزل بمانند. شاخص کیفیت هوا در این روز عدد ۲۶۶ گزارش شد که در رده "بسیار ناسالم" قرار دارد.
عکس: picture-alliance/dpa/L.Wen
نهادهای بهداشتی در پکن متهم به دستکاری در آمار ارائه شده در مورد شاخص کیفیت هوا هستند. از همین رو از سال ۲۰۰۸ تا کنون سفارت آمریکا در پکن خود دست به کار برآورد شاخص آلودگی هوا در این شهر شده است. در حساب کاربری @BeijingAir. در شبکه اجتماعی توئیتر می‌توان گزارش‌های سفارت آمریکا را دنبال کرد.
عکس: picture-alliance/dpa/H.Liying
سفارت آمریکا اکنون شاخص آلودگی هوای پکن را عدد ۲۸۰ اعلام کرده است. این رقم بیش از ده برابر رقم استانداردی که است که سازمان بهداشت جهانی تعیین کرده است.
عکس: Reuters/J. Lee
کودکان، سالمندان و زنان باردار بیشتر از گروه‌های دیگر در معرض آسیب قرار دارند. در بسیاری از مدارس پکن کودکان زنگ تفریح و ورزش را داخل ساختمان سپری می‌کنند.
عکس: Reuters/Stringer
تنفس ذرات معلق عوارض مرگباری برای انسان به همراه دارد. ذرات معلق از مرگبارترین انواع آلودگی هوا به شمار می‌روند. ذراتی که کوچکتر از ۲/۵ میکرومتر قطر دارند، قادرند وارد کیسه هوایی (انتهایی‌ترین بخش دستگاه تنفسی) شده و از آنجا به خون راه یابند.
عکس: picture-alliance/dpa/L.Xiaoguang
بیماری‌های دستگاه تنفسی، ترومبوز (تشکیل لخته خون در عروق)، بیماری‌های قلبی و سرطان ریه از جمله عوارض تنفس در هوای آلوده به شمار می‌روند.
عکس: Reuters/K. Kyung-Hoon
چین به ویژه در ماه‌های سرد زمستانی با معضل مه‌دود روبروست. بسیاری از منازل مسکونی در شمال این کشور هنوز به وسیله ذغال‌سنگ گرم می‌شوند. چین به تنهایی نیمی از ذغال سنگ تولید شده در جهان را مصرف می‌کند که سه چهارم از این میزان در صنایع این کشور به کار برده می‌شود.
عکس: Reuters/K. Kyung-Hoon
واژه "مه‌دود" (Smog) ترکیبی از دو واژه "smog" (دود) و "fog" (مه) در زبان انگلیسی است. در سال ۱۹۵۲ بروز مه‌دود در شهر لندن فاجعه آفرید و ۱۲ هزار انسان جان خود را از دست دادند. این فاجعه که از آن به عنوان "مه‌دود بزرگ" یاد می‌شود، یکی از بدترین فجایع مرتبط با آلودگی هوا در بریتانیا به شمار می‌رود.
عکس: Reuters/D. Sagolj
آلودگی شدید هوا در پکن نه تنها تردد وسایل نقلیه بلکه رفت و آمد هواپیماها در آسمان این شهر را نیز به حالت تعلیق درآورده است. تا کنون بیش از ۳۰ پرواز در پکن و شانگهای به دلیل آلودگی هوا لغو شده‌اند.
عکس: Reuters
مقامات چین روز سه‌شنبه (۱۷ آذر) بیش از ۲۰ هزار دستگاه اتوبوس اضافی در شبکه حمل و نقل شهری برای جابه‌جایی مسافران در نظر گرفتند. اکنون در پکن راهکار زوج و فرد برای تردد خودروها در خیابان‌ها به کار گرفته شده است.
